W przypadku prowadzenia placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym przez kościoły oraz organizacje społeczne, fundacje i stowarzyszenia istnieje obowiązek uzyskania stosownego zezwolenia wojewody – stwierdził NSA.

Sąd orzekł tak, badając sprawę prowadzenia ośrodka opiekuńczego dla osób starszych przez fundację. Wojewoda zlecił w tej placówce kontrolę, która miała sprawdzić, czy prowadzona jest tam – bez wymaganego zezwolenia – całodobowa opieka nad osobami niepełnosprawnymi, przewlekle chorymi lub w podeszłym wieku. Na miejscu ustalono, że w placówce przebywa pięć starszych osób zakwaterowanych na pobyt całodobowy, a sześć osób jest przyjętych na pobyt dzienny. Osobom tym świadczy się usługi bytowe i opiekuńcze.
Wojewoda wymierzył fundacji karę pieniężną w wysokości 10 tys. zł. Uznał, że w sprawie wypełniona została dyspozycja przepisu art. 130 ust. 2 pkt 1 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2018 r. poz. 1508 ze zm.; dalej: u.p.s.).
Organizacja złożyła odwołanie do resortu rodziny i polityki społecznej, wskazując, że jako fundacja nie musi mieć pozwolenia na taką działalność. Zakwestionowała też kwotę kary.
Minister utrzymał w mocy decyzję wojewody. Przypomniał, że zgodnie z art. 130 ust. 2 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej prowadzenie placówki zapewniającej całodobową opiekę, w której przebywa nie więcej niż 10 osób, podlega karze pieniężnej w wysokości 10 tys. zł. Takim rygorom podlegają też JST, kościoły oraz związki wyznaniowe, organizacje społeczne, fundacje i stowarzyszenia, inne osoby prawne, a także osoby fizyczne. Fundacja złożyła wprawdzie wniosek o zezwolenie, jednak przed jego uzyskaniem nie powinna takiej placówki prowadzić.
Sprawa trafiła do WSA w Warszawie. Organizacja w swojej skardze utrzymywała, iż nie miała obowiązku uzyskiwania zezwolenia wojewody z uwagi na to, że usługi opiekuńcze przez nią świadczone nie polegają na prowadzeniu placówki całodobowej opieki w rozumieniu art. 67 u.p.s., ponieważ obowiązek ten dotyczy wyłącznie podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, a takim podmiotem fundacja nie jest. Dodała, że kwestię legalności badał już sąd rejonowy i nie dopatrzył się nieprawidłowości.
WSA oddalił skargę. Orzekł, że w przypadku prowadzenia placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym przez organizacje społeczne, fundacje i stowarzyszenia, w ramach działalności statutowej, istnieje obowiązek uzyskania stosownego zezwolenia. Sąd zauważył, że podjęcie takiej działalności bez niego zagrożone jest dolegliwą sankcją administracyjną, ale jest to podyktowane troską ustawodawcy o los podopiecznych.
Wyrok w mocy utrzymał też Naczelny Sąd Administracyjny. Stwierdził, że sąd administracyjny nie bada zgodności działania fundacji z prawem, lecz kwestie formalne niezbędne do podjęcia działalności. W tym przypadku chodziło o uznanie, że fundacja faktycznie prowadzi placówkę zapewniającą całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku bez wymaganego zezwolenia. ©℗
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 6 lipca 2021 r., sygn. akt I OSK 2501/20. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia