Prawo do wcześniejszej spłaty kredytu przysługuje kredytobiorcom na mocy dwóch ustaw - o kredycie konsumenckim z 12 maja 2011 roku i o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami z 23 marca 2017 roku. Obowiązujące obecnie przepisy pozwalają konsumentowi na dokonanie spłaty lub całości zobowiązania w dowolnym momencie przed terminem, który został określony w umowie. Czy w takim przypadku kredytobiorca może ubiegać się o zwrot części prowizji?
Wcześniejsza spłata kredytu hipotecznego wiąże się z obniżeniem całkowitych kosztów kredytu, proporcjonalnie do skróconego okresu kredytowania. Mowa o takich kosztach jak odsetki, ubezpieczenie czy opłata za kartę kredytową. Art. 39 ust. 1 ustawy o kredycie hipotecznym wspomina także o wydatkach, które konsument poniósł przed spłatą.
Prowizja za udzielenie kredytu hipotecznego. Kiedy może zostać częściowo zwrócona?
Niektóre banki pobierają prowizję od kredytobiorców w momencie, gdy przystępują oni do podpisania umowy. Jest ona traktowana jako forma wynagrodzenia za udzielenie kredytu. W przypadku wcześniejszej spłaty zobowiązania, można odzyskać pewną jej część.
Warto jednak pamiętać o pewnej zasadzie. Osoby mogą ubiegać się o zwrot prowizji za spłacony wcześniej kredyt, tylko jeśli został on zaciągnięty po 22 lipca 2017 roku, czyli po wejściu w życie wspomnianej ustawy o kredycie hipotecznym. W takim przypadku bank musi zwrócić im proporcjonalną część prowizji.
Co z zobowiązaniami zaciągniętymi przed tą datą? Niestety w tej sytuacji bank ma prawo odmówić nam zwrotu i powołać się na przepisy, które obowiązywały w chwili podpisania umowy. Jeśli została ona zawarta przed 22 lipca 2017 roku, trzeba oprzeć się na przepisach ustawy o kredycie konsumenckim. Niestety nie przewidują one uprawnienia do zwrotu części kosztów w przypadku kredytów hipotecznych, a jedynie w przypadku kredytów konsumenckich.
Jak ubiegać się o zwrot części prowizji?
Niektóre banki zwracają części prowizji automatycznie, gdy całkowita spłata kredytu zostanie potwierdzona. W wielu przypadkach trzeba jednak złożyć odpowiedni wniosek. Można w nim odnieść się do stanowiska UOKiK, Rzecznika Finansowego oraz wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dnia 11 września 2019 roku. Jak ubiegać się o zwrot?
- Gotowy formularz zwykle jest dostępny na stronie banku. Poza tym, wzór jest dostępny na stronie UOKiK. Należy go wypełnić i wydrukować.
- We wniosku należy podać m.in. dane klienta, dane banku, numer umowy kredytowej, datę jej zawarcia, informację o oczekiwanej formie zwrotu prowizji, numer konta oraz termin zwrotu.
- Wniosek można wysłać do banku pismem poleconym lub złożyć osobiście w wybranym oddziale.
Następnie należy czekać na odpowiedź bank. Jeśli będzie ona negatywna, można podjąć kolejne kroki, z kolei gdy bank zgodzi się na zwrot prowizji, środki wkrótce pojawią się na naszym koncie. Do wniosku nie trzeba składać żadnych dodatkowych dokumentów.
Co robić, gdy bank odmawia zwrotu prowizji?
Odmowa zwrotu części należnych środków nie musi od razu oznaczać wejścia na drogę sądową. W pierwszej kolejności warto poprosić o pomoc Rzecznika Finansowego. Należy złożyć do niego wniosek o przeprowadzenie postępowania interwencyjnego. W jego ramach eksperci przygotowują dokumentację, która ma na celu przekonać bank do zmiany stanowiska. Trzeba jednak pamiętać, że opinia rzecznika nie jest dla instytucji obligatoryjna i w związku z tym nie musi zmienić zdania.
Inną opcją jest złożenie wniosku o przeprowadzenie postępowania polubownego. To szybsza i przede wszystkim tańsza alternatywa dla postępowania sądowego. Jeśli jednak żaden z wyżej opisanych sposobów nie zadziała, konieczna będzie droga sądowa. W tym przypadku można złożyć wniosek do Rzecznika Finansowego o przedstawienie istotnego poglądu dla sprawy.