Poradnia ubezpieczeniowa

Okres zasiłkowy należy w tym przypadku liczyć od 1 kwietnia 2025 r.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa) zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy – nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży – nie dłużej niż przez 270 dni. Do tego limitu wlicza się również okres, za jaki przysługuje wynagrodzenie chorobowe zgodnie z art. 92 kodeksu pracy.

Zgodnie zaś z art. 9 ust. 1 ustawy zasiłkowej do okresu zasiłkowego wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy, jak również okresy niemożności wykonywania pracy. Wlicza się także okresy niezdolności do pracy występujących przed przerwą, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni (ust. 2).

Skoro zatem w opisywanym przypadku jedna niezdolność zakończyła się 4 kwietnia 2025 r., a kolejna rozpoczęła się 14 kwietnia 2025 r., należy je wliczyć do jednego okresu zasiłkowego.

Pozostaje jednak pytanie, od kiedy pracodawca musi ten okres liczyć. Trzeba zwrócić uwagę na art. 12 ust. 2 ustawy zasiłkowej, w myśl którego zasiłek chorobowy nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy przypadającej m.in. w czasie urlopu wychowawczego. Nie ulega zatem wątpliwości, że za okres 24–31 marca 2025 r. płatnik nie wypłaca pracownicy wynagrodzenia chorobowego, do którego stosuje się te same zasady co do zasiłku.

Jednak sam fakt, że za jakiś okres niezdolności do pracy nie wypłaca się zasiłku (wynagrodzenia chorobowego), nie przesądza z góry o tym, że nie wlicza się tego czasu do okresu zasiłkowego. Musi to być uregulowane w ustawie zasiłkowej. W opisywanej sytuacji taką podstawą jest art. 12 ust. 3 ustawy zasiłkowej, zgodnie z którym okresów niezdolności do pracy, o których mowa w ust. 2 (a więc m.in. przypadających podczas urlopu wychowawczego), w których zasiłek nie przysługuje, nie wlicza się do okresu zasiłkowego.

Trzeba podkreślić, że płatnik w przypadku obu okresów niezdolności płatnik ustala tę samą podstawę wymiaru zasiłku (wynagrodzenia chorobowego). Zgodnie bowiem z art. 43 ustawy zasiłkowej, podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż miesiąc kalendarzowy. W związku z tym, że pracownica nie przepracowała ani jednego miesiąca kalendarzowego po powrocie z urlopu wychowawczego, podstawę świadczeń chorobowych należy obliczyć, ustalając hipotetyczne wynagrodzenie, jakie osiągnęłaby w kwietniu 2025 r.

Do podstawy zasiłku należy przyjąć wynagrodzenie zasadnicze w kwocie określonej w umowie o pracę oraz premię w wysokości uśrednionych premii wypracowanych przez pracowników zatrudnionych na podobnym stano wisku.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje niezależnie od okresu podlegania ubezpieczeniu. Przysługuje on od pierwszego dnia niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową. Jeśli więc niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy, do którego doszło pierwszego dnia pracy, jak w opisywanym przypadku, ubezpieczony jest uprawniony do zasiłku chorobowego i to w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru.

Podstawę tę oblicza się według reguł stosowanych do obliczenia podstawy wymiaru zasiłków z ubezpieczenia chorobowego zawartych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa). W tym przypadku zastosujemy art. 37 tej ustawy. Zgodnie z jego ust. 1 jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie, które ubezpieczony będący pracownikiem osiągnąłby, gdyby pracował pełny miesiąc kalendarzowy. Innymi słowy, płatnik musi obliczyć hipotetyczne wynagrodzenie, jakie pracownik osiągnąłby, gdyby przepracował cały miesiąc. W przypadku wynagrodzenia w kwocie stałej hipotetyczne wynagrodzenie to kwota wpisana w umowie o pracę.

W analizowanej sytuacji pracownik otrzymuje jednak nie tylko wynagrodzenie stałe, ale także składnik zmienny. W sytuacji, gdy pracownik nie przepracował ani jednego dnia i nie można obliczyć proporcjonalnie wysokości hipotetycznej premii za cały miesiąc, należy zastosować mechanizm określony w art. 37 ust. 2 pkt 3 ustawy zasiłkowej. Zgodnie z nim podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi kwota zmiennych składników wynagrodzenia w przeciętnej miesięcznej wysokości, wypłacona za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku pracy u pracodawcy, u którego przysługuje zasiłek chorobowy.

Gdyby jednak to nie było możliwe, bo u pracodawcy nie ma podobnych stanowisk, lub z jakiegoś innego powodu obliczenie uśrednionego składnika byłoby utrudnione, płatnik powinien pamiętać o możliwości, jaką daje mu art. 63 ust. 2 ustawy zasiłkowej. Zgodnie z nim może on wystąpić do ZUS z wnioskiem o ustalenie uprawnień do zasiłku. W takim przypadku najlepiej pracownikowi wypłacić zasiłek obliczony tylko od wynagrodzenia zasadniczego i czekać na odpowiedź ZUS, jak obliczyć dodatkową część zasiłku. Dzięki temu płatnik nie ryzykuje wypłaty zasiłku w błędnej wysokości.

Tak, premię należy uwzględnić w podstawie świadczeń chorobowych.

Jeśli jest to pierwsza niezdolność pracownika do pracy w tym roku kalendarzowym, to należy wypłacić mu wynagrodzenie chorobowe zgodnie z regułami zawartymi w art. 92 kodeksu pracy. Do obliczenia wynagrodzenia chorobowego należy zastosować zasady dotyczące obliczenia zasiłku chorobowego z tym zastrzeżeniem, że od wynagrodzenia chorobowego płatnik odprowadza składkę zdrowotną.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa) podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. W opisywanym przypadku byłoby to więc wynagrodzenie otrzymane za okres od kwietnia 2024 r. do marca 2025 r. Z uwagi jednak na reguły określone w art. 38 ust. 2 ustawy zasiłkowej z obliczeń należy wyłączyć wynagrodzenie miesięczne wypłacone za październik i listopad 2024 r. Zgodnie bowiem z tym przepisem, jeśli pracownik nie osiągnął wynagrodzenia wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego:

• wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy;
• przyjmuje się, po uzupełnieniu według zasad określonych w art. 37 ust. 2, wynagrodzenie z miesięcy, w których ubezpieczony będący pracownikiem przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy.

Skoro przez cały październik i listopad 2024 r. pracownik był niezdolny do pracy, nie osiągnął żadnego wynagrodzenia, a więc miesiące te pomija się w obliczeniach przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. We wrześniu i grudniu 2024 r. pracownik również chorował, jednak przepracował ponad połowę obowiązującego go czasu pracy w tych miesiącach, a więc wynagrodzenie z tych miesięcy należy przyjąć do obliczeń przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Konieczne jest jednak uzupełnienie wynagrodzenia wypłaconego za te miesiące. W związku z tym, że uzupełniane wynagrodzenie zasadnicze przysługuje pracownikowi w kwocie stałej, jego uzupełnienie polega na przyjęciu kwoty wskazanej w umowie o pracę.

Inne reguły obowiązują w odniesieniu do składników kwartalnych, takich jak wypłacane w opisywanym przypadku premie. Wynikają one z art. 42 ust. 2 ustawy zasiłkowej. Zgodnie z nim składniki te wlicza się do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwot wypłaconych pracownikowi za cztery kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. W opisywanym przypadku będą to więc następujące kwartały: II–IV kwartał 2024 r. oraz I kwartał 2024 r. Do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia należy następnie doliczyć 1/12 sumy premii z tych kwartałów.

Do postawy zasiłku należy ująć także IV kwartał 2024 r., mimo że nie został przepracowany w połowie. Do składników kwartalnych nie ma bowiem zastosowania cytowany wyżej art. 38 ust. 2 ustawy zasiłkowej, który nakazuje wyłączać z obliczeń wynagrodzenie za miesiące, których pracownik nie przepracował przynajmniej w połowie. W związku z tym premię za IV kwartał 2024 r. trzeba doliczyć do innych kwartałów, ale po uzupełnieniu. Skoro premia przysługuje w stałej wysokości, uzupełnienie premii polega na przyjęciu jej w stałej kwocie. ©℗