Zmiany w 800 plus od 1 lutego. ZUS zapowiada gruntowne kontrole

Od 1 lutego 2025 r. rozpoczyna się nowy okres świadczeniowy programu 800 plus. Wraz z nim - zmiany, które oznaczają dodatkowe wymogi dla części opiekunów korzystających z tego wsparcia. Rodzice pobierający 800 plus muszą przygotować się, że ich wnioski mogą zostać zweryfikowane dodatkowo przez ZUS. Kogo dotyczą zmiany i jak będzie wyglądała kontrola?

Od 1 lutego 2025 roku startuje przyjmowanie wniosków o świadczenie wychowawcze 800 plus na nowy okres świadczeniowy. Świadczenie przysługuje na każde dziecko do 18. roku życia, ale tym razem wprowadzono dodatkowe wymogi dla obywateli Ukrainy. Nowe przepisy mają na celu uszczelnienie systemu wsparcia. Sprawdź, co się zmieni i do kiedy złożyć wniosek, by zachować ciągłość wypłat.

Zmiany w 800 plus – nowe przepisy

Od 1 lutego 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) rozpocznie przyjmowanie wniosków na nowy okres świadczeniowy, który potrwa od 1 czerwca 2025 r. do 31 maja 2026 r. Świadczenie 800 plus przysługuje na każde dziecko do 18. roku życia, niezależnie od dochodu rodziny. Ustawową podstawą prawną wypłaty świadczenia jest ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

800 plus: nowy wymóg dla obywateli Ukrainy

W tym roku wprowadzono zmiany dotyczące obywateli Ukrainy. Zgodnie z nowelizacją ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy z 15 maja 2024 r., świadczenie 800 plus przysługuje dzieciom obywateli Ukrainy, pod warunkiem że:

• przebywają na terenie Polski legalnie - zgodnie z art. 2 Ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa: "Jeżeli obywatel Ukrainy, o którym mowa w art. 1 ust. 1, przybył legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia określonego w przepisach wydanych na podstawie ust. 4 i deklaruje zamiar pozostania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jego pobyt na tym terytorium uznaje się za legalny do dnia 30 września 2025 r. Za legalny uznaje się także pobyt dziecka urodzonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez matkę, która jest osobą określoną w zdaniu pierwszym, w okresie dotyczącym matki, o ile dziecko to nie jest obywatelem polskim ani obywatelem innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej".
• realizują one obowiązek szkolny, przedszkolny lub obowiązek nauki do ukończenia 18. roku życia.

Weryfikacja realizacji obowiązku odbywa się na podstawie danych pozyskiwanych z systemu informacji oświatowej (SIO).

Kto może skorzystać ze świadczenia 800 plus?

Świadczenie wychowawcze 800 plus jest przeznaczone dla rodziców biologicznych, prawnych, zastępczych oraz opiekunów faktycznych dzieci do ukończenia przez nie 18. roku życia. Wnioski mogą również składać:

• dyrektorzy placówek opiekuńczo-wychowawczych,
• dyrektorzy ośrodków terapeutycznych i preadopcyjnych,
• dyrektorzy domów pomocy społecznej.

Obywatele Ukrainy muszą dodatkowo spełniać wymóg legalnego pobytu w Polsce oraz wykazać, że ich dzieci realizują obowiązki edukacyjne.

Kontrole ZUS i nowe zasady weryfikacji 800 plus

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wprowadził zmiany w procesie przyznawania świadczeń, wzorując się na rozwiązaniach stosowanych w programach takich jak „Aktywni rodzice w pracy”. W przypadku obywateli Ukrainy weryfikowana będzie realizacja obowiązku oświatowego oraz legalność pobytu.

Kontrola poprawności wniosków o 800 plus opiera się na ścisłej współpracy ZUS z innymi instytucjami, w tym m.in. z organami oświatowymi i urzędami skarbowymi. ZUS pozyskuje dane z Systemu Informacji Oświatowej (SIO), ale może również korzystać z rejestrów Ministerstwa Edukacji i Nauki oraz bazy PESEL.

Sprawdzane będą m.in.:

• dane identyfikacyjne dziecka, takie jak imię, nazwisko, numer PESEL lub inne dane tożsamości,
• informacje o uczęszczaniu do szkoły, typie placówki oraz adresie szkoły,
• okres, w jakim dziecko realizuje obowiązek nauki.

W przypadku podejrzeń o nadużycia, możliwe jest także zwrócenie się do urzędów gminnych o dodatkowe informacje dotyczące miejsca zamieszkania wnioskodawcy lub dziecka. Dzięki temu proces przyznawania świadczeń jest dokładniejszy, a ryzyko nadużyć – mniejsze. Jeżeli dane w systemie SIO nie potwierdzą realizacji obowiązku edukacyjnego, ZUS może odmówić przyznania świadczenia lub je uchylić.

800 plus w 2025 r. Odwołanie od odmowy ZUS

Wnioskodawca, któremu ZUS odmówił przyznania świadczenia 800 plus, ma prawo do odwołania. Procedura odwoławcza rozpoczyna się od złożenia pisma do ZUS z prośbą o ponowne rozpatrzenie sprawy. Jeśli decyzja pozostaje niekorzystna, kolejnym krokiem jest skierowanie sprawy do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Warto pamiętać, że odwołanie musi być dobrze uzasadnione, a wnioskodawca powinien załączyć dokumenty potwierdzające swoje racje. Co istotne, podczas trwania procedury odwoławczej nie wstrzymuje się wypłat innych świadczeń przysługujących wnioskodawcy.

Odpowiedzialność za fałszywe dane we wniosku o 800 plus

Składanie wniosku o świadczenie 800 plus wiąże się z obowiązkiem podawania prawdziwych danych. Zgodnie z przepisami, podanie nieprawdziwych informacji lub zatajenie faktów mających wpływ na prawo do świadczenia może skutkować koniecznością zwrotu niesłusznie pobranych pieniędzy wraz z odsetkami. Przykładem może być zatajenie, że dziecko nie uczęszcza do szkoły, co stanowi warunek dla obywateli Ukrainy. W takich przypadkach Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma prawo wszcząć postępowanie wyjaśniające. Co więcej, w przypadku stwierdzenia celowego oszustwa, sprawa może być skierowana do prokuratury, co skutkuje postępowaniem karnym.

800 plus będzie znowu zmienione. Co proponują politycy?

Grupa posłów PiS złożyła 20 stycznia 2025 r. projekt nowelizacji ustawy, wprowadzający dwa dodatkowe warunki dla obywateli Ukrainy. Aby otrzymać świadczenie 800 plus, muszą oni:

• Być zatrudnieni lub prowadzić działalność gospodarczą na terytorium Polski,
• Płacić podatki w Polsce.

Projekt zakłada również możliwość wstrzymania wypłaty świadczeń w przypadku niespełnienia nowych wymogów. Konsultacje społeczne projektu zakończą się 20 lutego 2025 r., a zmiany - o ile zostaną przyjęte - miałyby wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia ustawy.

Kiedy złożyć wniosek, by zachować ciągłość wypłat? [TERMINY 2025]

Złożenie wniosku o świadczenie 800 plus w okresie od 1 lutego do 30 kwietnia 2025 r. gwarantuje ciągłość wypłat. Oznacza to, że środki za nowy okres świadczeniowy zostaną wypłacone do 30 czerwca 2025 r. Jeśli wniosek zostanie złożony między 1 maja a 31 maja 2025 r., ZUS wypłaci świadczenie z wyrównaniem do końca lipca 2025 r.

Wnioski składane po 31 maja, ale do 30 czerwca 2025 r., pozwalają na otrzymanie świadczeń z wyrównaniem, jednak wypłata nastąpi do końca sierpnia 2025 r. Rodzice nowo narodzonych dzieci mają 3 miesiące od daty urodzenia na złożenie wniosku – wówczas świadczenie przysługuje od dnia narodzin.

Jak złożyć wniosek o 800 plus?

Wniosek o 800 plus można złożyć wyłącznie drogą elektroniczną za pośrednictwem:

• Platformy Usług Elektronicznych (PUE) ZUS,
• aplikacji mZUS,
• portalu Emp@tia,
• bankowości elektronicznej.

Rodzice biologiczni składają wniosek SW-R, opiekunowie prawni i faktyczni – SW-O, a dyrektorzy placówek – SW-D. Świadczenie jest wypłacane w formie bezgotówkowej na rachunek bankowy wskazany we wniosku.