Renta wdowia. 9 kluczowych informacji dla emerytów od rzecznika ZUS

– Sam fakt pozostania wdowcem lub wdową czy przysługujące prawo do dwóch świadczeń nie są wystarczające, by mieć prawo do renty wdowiej – mówi Sebastian Szczurek, rzecznik ZUS w województwie opolskim.

O rentę wdowią będzie można wnioskować już od 1 stycznia 2025 roku. Zakład Ubezpieczeń Społecznych na swojej stronie internetowej oraz we wszystkich placówkach udostępni stosowny wniosek.

Po pierwsze, osiągnięcie wieku emerytalnego. Osoba ubiegająca się o rentę wdowią musi mieć ukończony powszechny wiek emerytalny, czyli w przypadku kobiet 60 lat, mężczyzn – 65 lat.

Po drugie, osoba zainteresowana rentą wdowią musi nabyć prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego, określonego w ustawy emerytalnej, czyli 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.

Kolejnym kluczowym elementem jest zachowanie wspólności małżeńskiej. Aby mieć uprawnienia do renty wdowiej, należy do dnia śmierci małżonka pozostawać z nim w związku małżeńskim. Osoby, które zamierzają sięgnąć po świadczenie, muszą mieć świadomość, że bardzo często w postępowaniu sądowym wskazuje się, że wspólność małżeńska oznacza związek, który łączy małżeństwo i obejmuje takie elementy, jak zamieszkiwanie razem, prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego itd. Warto więc przeanalizować te okoliczności i zastanowić się, czy spełniamy ten warunek.

Czwarty kluczowy warunek to nieprzekroczenie progu trzykrotności najniższej gwarantowanej emerytury. Suma pobieranych świadczeń, do których mogą się wliczać:

• emerytura
• przyznana renta rodzinna po zmarłym małżonku
• inne świadczenia np. wynikające z pracy na emeryturze (np. dodatki z innych instytucji, z zakładów emerytalno-rentowych, dodatki węglowe, kolejowe, które są wypłacane w cyklach rocznych),

nie może przekroczyć trzykrotności najniższej emerytury obowiązującej w konkretnym czasie. Obecnie trzykrotność najniższej gwarantowanej emerytury to jest 5342,88 zł brutto.

W ostatnich latach świadczenia emerytalno-rentowe były waloryzowane, więc jest spore prawdopodobieństwo, że będzie tak również w najbliższej przyszłości. Jeżeli więc wzrośnie kwota minimalnej gwarantowanej emerytury, w efekcie próg trzykrotności, który będzie uprawniał do uzyskania renty, też wzrośnie. To może sprawić, że powiększy się grono osób, które będą mogły być beneficjentami tego świadczenia. Należy założyć, że w przyszłości najniższa emerytura będzie waloryzowana, więc próg trzykrotności będzie się zwiększał.

To podstawowe i kluczowe warunki do tego, by ZUS przyznał rentę wdowią, a więc prawo do dwóch świadczeń: do głównego podstawowego świadczenia, na przykład emerytury z racji powszechnego wieku emerytalnego, oraz przyznanej renty rodzinnej po zmarłym małżonku.

Beneficjentami tego świadczenia będą osoby po 60. roku życia, a konkretnie kobiety, które ukończyły 60 lat i mężczyźni po 65. roku życia. Ta grupa będzie mogła złożyć wniosek o świadczenie w formie papierowej w stacjonarnej placówce ZUS. Nie chcemy nikogo wykluczać pod względem cyfrowym, ale oczywiście jeśli potencjalny beneficjent ma profil na platformie usług elektronicznych ZUS, jak najbardziej będzie mógł złożyć wniosek przez PUE ZUS.

Osoba, która złoży wniosek, będzie miała do wyboru następujące warianty, np.:

• otrzymanie emerytury w wysokości 100 proc. plus drugiego świadczenia, czyli renty rodzinnej w wysokości 15 proc.
• wypłatę 100 proc. świadczenia w postaci renty rodzinnej i 15 proc. swojego świadczenia, czyli na przykład emerytury bądź renty z tytułu niezdolności do pracy.

Każdy będzie miał wybór i sam zdecyduje, z której opcji skorzysta.

Na początku grudnia ZUS uruchomił na swojej stronie internetowej proste narzędzie do tego, żeby dowiedzieć się, czy przysługuje nam renta wdowia. To ankieta, która zawiera kilka kluczowych pytań, by emeryci mogli skonfrontować swoją sytuację z tym, czy mają szanse dostać świadczenie. Pytania są bardzo proste i szybko pokażą, czy renta wdowia się należy danej osobie.

Zdaję sobie sprawę, że niektórzy spośród zainteresowanych świadczeniem mogą nie czuć się swobodnie w internecie. Jednak myślę, że każdy znajdzie wokół siebie kogoś życzliwego, aby pomógł wypełnić ankietę.

Oczywiście w całej Polsce jest ponad 300 placówek ZUS, a w nich przeszkoleni doradcy obsługi klienta, którzy odpowiedzą na kluczowe pytania. W przypadku braku pewności, który wariant zbiegu świadczeń jest korzystniejszy finansowo, pracownicy ZUS mogą podpowiedzieć.

Renta wdowia będzie mogła być przyznana i wypłacana osobie, której suma świadczeń (świadczenia głównego, które otrzymuje na przykład z emerytury plus przyznanej renty rodzinnej czy innych świadczeń lub dodatków) nie będzie przekraczała trzykrotności najniższej gwarantowanej emerytury w konkretnym czasie.

W związku z tym na pewno warto złożyć wniosek o rentę rodziną, bo nawet jeśli nastąpi przekroczenie limitu świadczeń, wcale nie musi oznaczać utraty prawa do pobierania własnej emerytury czy renty rodzinnej po mężu.

Ustawodawca wprowadził takie rozwiązanie, że będzie można pomniejszyć któreś ze świadczeń do wysokości tego limitu. Zatem taka osoba będzie mogła otrzymać z ZUS nawet minimalną dopłatę z tytułu renty wdowiej oczywiście do progu trzykrotności minimalnej emerytury obowiązującej w danym momencie.

ZUS może rozpatrywać wniosek między 1 stycznia a 30 czerwca 2025 r. ZUS i zakończyć sprawę wyłącznie w zakresie odmowy przyznania renty wdowiej.

Wydanie decyzji o przyznaniu renty wdowiej będzie możliwe nie wcześniej niż 1 lipca 2025 roku.

Bez względu na to, czy wniosek o rentę wdowią trafi do placówki ZUS w lutym bądź w maju przyszłego roku, Zakład będzie weryfikował, czy osoba zainteresowana świadczeniem spełnia warunki do renty wdowiej na 1 lipca 2025 roku, czyli dzień, od którego renta wdowia może być przyznana w świetle ustawy.