W połowie grudnia mają zakończyć się konsultacje publiczne dotyczące projektu ustawy o bonie senioralnym. Ministra Okła-Drewnowicz zapowiedziała program wsparcia dla seniorów i ich pracujących bliskich. Będzie można otrzymać nawet 2150 zł.
- Bon senioralny. Kto będzie mógł z niego skorzystać?
- Bon senioralny. Jakie są kryteria dla emeryta i jego krewnych?
- Jaka będzie wartość bonu?
- Na co będzie można przeznaczyć bon?
- Kto może być opiekunem seniora?
Cel wprowadzenia bonu senioralnego to pomoc rodzinom starszych osób w opiece nad nimi. Proponowane rozwiązanie ma wesprzeć przede wszystkim tych, którzy stoją przed trudnym dylematem: praca zawodowa czy opieka nad rodzicami lub dziadkami, ew. ponoszenie wysokich kosztów prywatnej opieki.
Bon senioralny. Kto będzie mógł z niego skorzystać?
Uprawnieni do korzystania z usług świadczonych w ramach bonu senioralnego będą osoby, które ukończyły 75. rok życia i nie są w stanie samodzielnie zaspokoić niektórych potrzeb w zakresie podstawowych czynności dnia codziennego, a jednocześnie rodzina nie ma możliwości im pomóc i tego zrobić.
Osobą uprawnioną do pozyskania usług w ramach bonu senioralnego na rzecz osób starszych będą ich zstępni, czyli dzieci lub wnuki. Zstępny to osoba, na której zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. zawartymi w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (Dz. U. z 2023 r. poz. 2809) ciąży obowiązek alimentacyjny oraz która uzyskuje dochody z pracy (umowa o pracę, umowa cywilnoprawna, własna działalność gospodarcza, dochody z pracy w rolnictwie).
Bon senioralny. Jakie są kryteria dla emeryta i jego krewnych?
Według projektu ustawy warunkami przyznania bonu, które musispełnić senior, jest ukończenie 75 r.ż. oraz nieprzekroczenie poniższych kwot średnich miesięcznych wysokości emerytury lub renty (liczone razem z dodatkiem pielęgnacyjnym):
- 3500 zł brutto w 2026 roku
- 4000 zł brutto w 2027 roku
- 4500 zł brutto w 2028 roku
- od 2029 roku – 5000 zł brutto
Kryteria dochodowe dotyczą także dzieci i wnuków, które chcą pozyskać usługi dla swojego bliskiego w ramach bonu senioralnego. Dochód uprawnionego dziecka lub wnuka seniora nie może być niższy niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę, ale jednocześnie nie może przekraczać:
- dwukrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę dla gospodarstwa jednoosobowego
- trzykrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę dla gospodarstwa wieloosobowego (bez względu na liczbę osób w rodzinie)
Dochody mogą pochodzić z pracy na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, prowadzenia własnej działalności gospodarczej oraz pracy w rolnictwie.
Usługi opiekuńcze w ramach bonu otrzymają seniorzy, którzy spełniają następujące kryteria:
- skończyli 75 lat
- posiadają „niezaspokojone potrzeby w zakresie podstawowych czynności życia codziennego”, co w praktyce oznacza np. dostarczanie zakupów, udawanie się na wizyty lekarskie, zakup leków i innych niezbędnych produktów, dostarczanie potrzebnych rzeczy, kontakty z otoczeniem, np. spacery.
Jednocześnie rodzina nie ma możliwości zaspokojenia tych potrzeb ze względu na aktywność zawodową.
Jaka będzie wartość bonu?
Maksymalna wartość bonu senioralnego wyniesie 2150 zł. Nie będzie można wymienić go na gotówkę ani inne środki płatnicze.
Na co będzie można przeznaczyć bon?
Wartość bonu przełoży się na maksimum 50 godzin usług wsparcia i pomocy w codziennym funkcjonowaniu seniora. Usługi świadczone w ramach bonu senioralnego będą dotyczyć podstawowych czynności dnia codziennego w czterech obszarach:
- zaspokojenie podstawowych codziennych potrzeb życiowych
- pomoc w uzyskaniu dostępu do świadczeń zdrowotnych
- podstawowa opieka higieniczno-pielęgnacyjna
- zapewnienie kontaktów z otoczeniem
Usługi będą przyznawane w miarę potrzeb, które oceni pracownik gminy. Do oszacowania poziomu wsparcia posłuży mu kwestionariusz, który zostanie opracowany i opublikowany w rozporządzeniu. Będzie zawierał następującą skalę oceny:
- 11 do 20 punktów – 12 godzin usług wsparcia miesięcznie
- 21 do 35 punktów – 13 do 24 godzin usług wsparcia miesięcznie
- 36 do 50 punktów – 25 do 36 godzin usług wsparcia miesięcznie
- 51 do 60 punktów – 37 do 50 godzin usług wsparcia miesięcznie
Niewykorzystana liczba godzin wsparcia w danym miesiącu nie będzie przechodziła na następny.
Bon nie będzie obejmował usług medycznych ani zdrowotnych.
Gmina będzie miała 30 dni od dnia złożenia wniosku na ustalenie przysługującej seniorowi liczby godzin wsparcia, a także 5 dni na rozpatrzenie wniosku o czasowe zwiększenie wymiaru pomocy. Będzie można zwiększyć liczbę godzin w ramach bonu w razie takiej potrzeby.
Kto może być opiekunem seniora?
Zgodnie z ustawą osoba wykonująca usługi wsparcia w ramach bonu senioralnego musi spełniać następujące kryteria:
- być pełnoletnia
- posiadać wykształcenie co najmniej średnie, średnie branżowe, zasadnicze branżowe lub zawodowe
- nie może być członkiem rodziny seniora ani jego małżonkiem, wstępnym czy zstępnym
- nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu, wolności seksualnej i obyczajowości, rodzinie, opiece, czci, nietykalności cielesnej ani mieniu
- ukończyła szkolenie przygotowujące do pracy z osobami z niezaspokojonymi potrzebami w zakresie podstawowych czynności życia codziennego, w tym z zakresu udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej
Bon senioralny. Kiedy wejdzie w życie?
Bon senioralny ma zostać wprowadzony 1 stycznia 2026 r. Gminy przez pierwsze dwa lata będą miały możliwość realizacji tego zadania fakultatywnie, później stanie się obowiązkowe.