Alimenty na siebie po rozwodzie. Kiedy byli małżonkowie mogą je otrzymać?

Byli małżonkowie mogą ubiegać się o alimenty po rozwodzie. Aby sąd je przyznał, muszą zostać spełnione określone warunki. W jakich okolicznościach można je otrzymać? Na jak długo? W rozmowie z Gazetą Prawną tłumaczy radca prawny Justyna Gruszka-Jeleń z kancelarii Jaroch Pakos.

W jakich sytuacjach można starać się o alimenty na siebie od byłego małżonka?

W przypadku alimentów przy sprawie rozwodowej należy wyodrębnić dwie sytuacje, w których była żona lub były mąż może otrzymać alimenty od drugiego małżonka.

Pierwszą z nich jest sytuacja, w której sąd ustala wyłączną winę jednego z małżonków w rozkładzie pożycia małżeńskiego. Wówczas niewinny małżonek ma prawo żądać alimentów od winnego, niezależnie od tego, czy znajduje się w niedostatku, musi jedynie wystąpić przesłanka pogorszenia się jego sytuacji bytowej. W praktyce oznacza to, że poziom życia małżonka niewinnego się zmienia na gorszy. Zatem podstawą takiego żądania alimentów jest: wyłączna wina małżonka, który ma być zobowiązany do alimentacji, istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, zasady słuszności.

Druga sytuacja to taka, w której była żona lub były mąż ubiega się o alimenty dla siebie, ponieważ nie jest w stanie się samodzielnie utrzymać, pozostaje w niedostatku. Taki małżonek może żądać alimentów niezależnie od ustalenia, kto jest winny rozkładowi pożycia małżeńskiego.

Należy pamiętać, że aby sąd przyznał alimenty (w przypadku rozwodu bez orzeczenia o winie), trzeba wykazać, że uprawniony do alimentów nie może czynić starań o samodzielne utrzymanie, zostały poczynione starania, aby np. znaleźć pracę, podnieść swoje kwalifikacje zawodowe w przypadku gdy są problemy ze znalezieniem zatrudnienia, a mimo to nie ma możliwości majątkowych ani zarobkowych, aby samodzielnie egzystować.

Zdarza się, że kobieta nie pracowała, bo zajmowała się wychowaniem małoletnich dzieci albo przez czas trwania małżeństwa pomagała mężowi w prowadzeniu firmy, przez co nie miała szansy zdobyć doświadczenia zawodowego. W związku z tym po rozwiązaniu małżeństwana rynku pracy nie jest atrakcyjnym kandydatem na pracownika. Czy w tej sytuacji może otrzymać alimenty na siebie od męża?

Jeśli żona zajmowała się dotąd domem, nie pracowała zawodowo, nie ma doświadczenia, nie ma praktyki, a nagle poszukuje zatrudnienia i jest problem ze znalezieniem takiej pracy, żeby mogła sobie zapewnić utrzymanie na dotychczasowym poziomie, to może wystąpić o alimenty od byłego męża.

Przy czym każdorazowo sąd zbada, czy drugi małżonek posiada wystarczające możliwości majątkowe i zarobkowe, żeby łożyć na utrzymanie swojego byłego małżonka.

Jak długo trwa ustalony obowiązek alimentacyjny wobec byłej żony/ byłego męża?

Obowiązek alimentacyjny trwa 5 lat od chwili, w której orzeczono rozwód. Przy czym obowiązek ten może zostać wydłużony, jeśli zachodzą wyjątkowe okoliczności, tj. choroba, niepełnosprawność. Ponadto obowiązek ten wygasa w sytuacji, kiedy małżonek, któremu przyznano alimenty, wstępuje w nowy związek małżeński, czyli pojawi się w jego życiu osoba, z którą będzie prowadził wspólne gospodarstwo domowe.