– Sytuacja, w której dana osoba mimo starań nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, jest zasadniczą przesłanką do zaistnienia podstawy, aby można żądać alimentów – mówi Justyna Gruszka-Jeleń, radczyni prawna i mediatorka.
W jakiej sytuacji rodzic może otrzymać alimenty od dorosłego dziecka?
Zasadniczą przesłanką do zaistnienia podstawy, aby można żądać alimentów, jest każdorazowo sytuacja, w której dana osoba nie jest w stanie pomimo czynionych starań samodzielnie się utrzymać.
Taka sytuacja może mieć miejsce także wtedy, gdy rodzic pozostaje w bardzo trudnej sytuacji i prosi swoje dzieci o pomoc finansową. Może się tak zdarzyć, gdy np. rodzicowi brakuje pieniędzy na jedzenie, lekarstwa czy czynsz i jednocześnie znalazł się w takim położeniu, że nie może samodzielnie czynić starań o własne utrzymanie.
Kiedy dorosły człowiek nie jest zdolny, aby samodzielnie zadbać o swoje potrzeby? Brak możliwości pracy i tym samych brak środków do życia może wynikać z przewlekłej choroby, niepełnosprawności, ale też braku kwalifikacji czy podeszłego wieku.
Co jest brane pod uwagę podczas ustalania alimentów?
Każdorazowo w celu ustalenia alimentów brane są pod uwagę: usprawiedliwione i rzeczywiste koszty utrzymania, z drugiej strony możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego, czyli dziecka dorosłego, od którego rodzic chce żądać alimentów na swoje utrzymanie.
/>
W tej sytuacji istotna jest jeszcze jedna ważna przesłanka, żądanie alimentów musi być zgodne z zasadami współżycia społecznego, w szczególności, czy rodzic w przeszłości nie krzywdził dziecka, czy wspomagał je w życiu i rozwoju.
Niezależnie od powyższego w pierwszej kolejności badane są możliwości rodzica w zakresie, czy czyni starania o samodzielne utrzymanie. Bezczynność w tym wypadku nie może prowadzić wprost do obciążenia alimentami dziecka, podczas gdy rodzic ma możliwości, żeby podjąć trud samodzielnego utrzymania.
O jakie kwoty alimentów można wnioskować?
Wysokość alimentów zależy wprost od tego, jakie potrzeby mają zostać zaspokojone. Bywa bowiem tak, że rodzic występuje o alimenty w części, w jakiej nie jest w stanie w całości sam pokryć. Wtedy mogą to być kwoty 200 lub 300 zł miesięcznie. Jeśli natomiast rodzic w ogóle nie może pokryć w pełni swojego utrzymania, może to być kwota przykładowo 2000 zł miesięcznie. Każda osoba żyje inaczej i na co innego ją stać.
Najczęściej spotykane sprawy na wokandach sądowych to takie, gdy rodzice żyją znacznie poniżej minimum socjalnego. Wtedy instytucje państwowe lub organizacje pozarządowe występują w imieniu pozostających w niedostatku o pomoc do ich dzieci.
Co ważne, w każdym tego typu postępowaniu sąd zwraca uwagę, czy ewentualne roszczenia są zgodne z zasadami współżycia społecznego. To znaczy, że sąd sprawdzi, jak było w przeszłości – jak wyglądają relacje rodzica z dzieckiem, czy rodzice wcześniej takiemu dziecku pomagali, czy się nim opiekowali itd. Również jeśli rodzic był zobowiązany względem dziecka do jego alimentacji, to czy faktycznie łożył na dziecko, czy je wspomagał.
Co poza wsparciem finansowym może uzyskać rodzic od dziecka w drodze postępowania sądowego o alimenty?
Alimentacja na osobę dorosłą może się odbywać nie tylko poprzez zapłatę jakiejś konkretnej kwoty, ale również poprzez osobiste starania osoby zobowiązanej względem uprawnionego, żeby polepszyć jej byt.
Dziecko może udostępnić rodzicowi np. miejsce w swoim mieszkaniu lub w inny sposób zadbać o to, żeby miał gdzie mieszkać. Może również poczynić osobiste starania w postaci bieżącej opieki, przygotowywania posiłków, pomocy w utrzymaniu porządku w domu czy wspieraniu rodzica w inny sposób, jeśli na przykład mamy do czynienia z jego niepełnosprawnością czy przewlekłą chorobą.