– W przypadku rodziny, w której rodzice rozwiązali małżeństwo przez rozwód, istotne z punktu widzenia dobra małoletnich dzieci jest, aby dzieci rozwijały się i żyły na podobnym poziomie jak dotychczas – mówi w rozmowie z Gazeta Prawną Justyna Gruszka-Jeleń, radczyni prawna i mediatorka z kancelarii Jaroch Pakos we Wrocławiu.

Jak wylicza się odpowiednią kwotę alimentów na dzieci w przypadku rozwodu rodziców?

W przypadku rodziny, w której rodzice rozwiązali małżeństwo przez rozwód, istotne z punktu widzenia dobra małoletnich dzieci jest, aby dzieci rozwijały się i żyły na podobnym poziomie jak dotychczas. Kwotę alimentów wylicza się zatem w oparciu o dotychczasowe wydatki, które są czynione na utrzymanie dziecka.

W związku z tym, że w sytuacji dziecka nie powinno się nic zmienić, kwotę alimentów wylicza się w oparciu o wydatki poczynione średniorocznie, przyjmując poprzedni rok utrzymania dziecka.

Na wysokość alimentów mają wpływ zarówno wydatki krótkoterminowe, tj. wyżywienie, ubranie, dojazdy do szkoły lub przedszkola, miesięczna opłata za zajęcia pozalekcyjne, koszty związane z zamieszkaniem dziecka, opłata za telefon, internet itd., jak i długoterminowe, tj. koszt wyjazdu wakacyjnego lub/i zimowego, koszt wyjazdu na zieloną szkołę, koszt aparatu ortodontycznego czy okularów korekcyjnych.

Ważne

Każde z rodziców w pierwszej kolejności musi dążyć do tego, żeby dzieci nie ucierpiały na rozwodzie i mogły żyć na takim samym poziomie jak wcześniej. W związku z tym jeżeli przed rozwodem dzieci chodziły do kina, na basen, uczyły się języków obcych, to po rozwodzie powinno tak pozostać.

Dodatkowo jeśli dzieci przejawiają szczególne umiejętności – są szczególnie uzdolnione, każde z rodziców ma obowiązek dbania o dalszy rozwój ich potomstwa.

Rodzic sprawujący bieżącą pieczę nad dzieckiem w sytuacji rozwodu spełnia swój obowiązek alimentacyjny częściowo lub w całości poprzez osobiste starania nad wychowaniem i opieką nad dzieckiem. Stąd obowiązek alimentacyjny takiego rodzica nie będzie materialny.

To drugi z rodziców zobowiązany będzie do zapłaty ustalonej kwoty alimentów na poczet utrzymania dziecka.

Jaki jest najczęstszy podział obowiązku alimentacyjnego pomiędzy rodzicami?

Najczęściej jeden rodzic sprawuje bieżącą pieczę nad dzieckiem, opiekuje się nim na co dzień i dziecko przy nim pozostaje. W ten sposób spełnia swój obowiązek alimentacyjny względem dziecka.

Drugi rodzic, przy którym dzieci nie będą na co dzień przebywać, będzie spełniał ten obowiązek najczęściej poprzez zapłatę określonej kwoty na rzecz dziecka.

Zasada jest taka, że oboje rodziców, niezależnie od winy czy też braku winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego (ta kwestia nie ma wpływu na alimentację małoletnich dzieci), ma obowiązek alimentować, czyli czynić starania, żeby utrzymać swoje dziecko.

Co jest brane pod uwagę przy wyliczeniu odpowiedniej kwoty alimentów?

Aby wyliczyć odpowiednią kwotę alimentów, należy z jednej strony wziąć pod uwagę usprawiedliwione i rzeczywiste koszty utrzymania dziecka, z drugiej strony możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego rodzica.

Obowiązek alimentacyjny względem małoletnich dzieci ma pierwszeństwo przed wszystkimi innymi obowiązkami rodzica. W związku z tym jeśli zobowiązany do alimentacji rodzic ma jednocześnie zobowiązanie względem byłego małżonka dotyczące rozliczenia się na skutek podziału majątku, w pierwszej kolejności musi spełnić obowiązek alimentacyjny względem dzieci.

Jak wyliczyć odpowiednią kwotę na rzecz dziecka?

Rodzic sprawujący bieżącą pieczę nad dzieckiem, dążąc do utrzymania dziecka, powinien w pierwszej kolejności zwrócić uwagę, ile kosztowało utrzymanie dziecka dotychczas. Musi wziąć pod uwagę m.in. koszty związane z:

  • wyżywieniem,
  • ubraniem,
  • leczeniem,
  • koszty związane ze szkołą, czyli wszelkie koszty związane z przygotowaniem wyprawki szkolnej, koszty dojazdu do szkoły, koszty związane z zajęciami pozalekcyjnymi, być może korepetycje, dodatkowe koszty języka obcego, wszystkie zajęcia poza szkołą, czyli zajęcia sportowe, rekreacyjne czy też artystyczne. Jeśli dziecko wykazuje jakieś szczególne umiejętności - koszty związane z ich rozwijaniem,
  • koszty związane z nieruchomością, w której mieszkają dzieci - przeliczane na miesiąc, czyli ile średniorocznie wynoszą w danym miesiącu,
  • koszty długoterminowe, czyli związane z wakacjami, wycieczki szkolne, wyjazdy w ferie zimowe,
  • koszty związane np. z leczeniem ortodontycznym czy też z leczeniem wzroku, jak zakup okularów korekcyjnych - to wszystko są koszty długoterminowe, ich się nie da przeliczyć i wskazać w danym konkretnym miesiącu, tylko należy je wyliczać np. na dwa, trzy lata, bo leczenie ortodontyczne może trwać trzy lata i wtedy cały koszt związany z tym leczeniem dzielimy na miesiące, przyjmując, że ten koszt obejmuje 3 lata.

W przypadku gdy np. całkowity koszt leczenia wynosi 8 tys. zł, dzielimy tę kwotę na 36 miesięcy (czyli 3 lata) i wówczas wychodzi nam średnia miesięczna kwota, którą należy doliczyć do alimentów stanowiących ustalony koszt usprawnienia wspólnego utrzymania dziecka.

Co zrobić, jeśli z czasem okaże się, że koszty utrzymania dziecka wzrosły i pojawiły się nowe wydatki?

ikona lupy />
Justyna Gruszka-Jeleń – radczyni prawna i mediatorka z kancelarii Jaroch Pakos we Wrocławiu. / Źródło zewnętrzne

Jeżeli dochodzi do istotnej zmiany okoliczności, jak choćby wspomniana potrzeba leczenia ortodontycznego, czyli np. zwiększają się koszty związane z utrzymaniem dziecka, każdorazowo rodzic może wystąpić do sądu z pozwem o podwyższenie alimentów. Sprawy alimentacyjne można z dużym powodzeniem ustalić w drodze ugody przed mediatorem sądowym.

Rodzic uprawniony do żądania alimentów w imieniu małoletniego dziecka jest zwolniony z opłat sądowych, co czyni takie postępowanie lepiej dostępne.

Jeśli w danej sprawie obie strony postępowania, zarówno rodzic uprawniony, jak i zobowiązany widzą możliwość ugodowego ustalenia wysokości alimentów, powinni dążyć do zawarcia ugody.

Ugoda sądowa, jak również ugoda zawarta przed mediatorem, a potem zatwierdzona przed sądem stanowi tytuł wykonawczy na równi z wyrokiem. Ma to duże znaczenie, ponieważ zarówno ugoda sądowa, ugoda przed mediatorem, jak i wyrok sądowy mogą być przymusowo egzekwowane w razie braku chęci ze strony rodzica zobowiązanego do spełnienia ustalonego obowiązku alimentacyjnego.