Ustawa o świadczeniu wspierającym weszła w życia 1 stycznia br. To zupełnie nowa forma wsparcia dla osób niepełnosprawnych oraz ich opiekunów. Od początku roku można składać wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzebnego wsparcia. W rozmowie z PAP, wiceminister rodziny i pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych Łukasz Krasoń przyznał, że do tej pory wpłynęło ponad 150 tysięcy wniosków, jednak proces określenia potrzeby wsparcia ustalono dopiero w przypadku ponad 3 tysięcy osób.
Wspomniane dokumenty trafiają do wojewódzkich zespołów ds. orzecznictwa. Wiceminister potwierdza, że mają one obecnie do czynienia z “zatrzęsieniem wniosków”. Okazało się też, że cały proces wymaga usprawnienia, bowiem potrzeby są ogromne, a liczba osób orzekających zbyt mała.
Świadczenie wspierające - na jakim etapie jest ocena wniosków?
Rozstrzał między liczbą nadesłanych wniosków a liczbą osób, w przypadku których został określony poziom wsparcia jest ogromny. Wynika to z kilku kwestii. Przede wszystkim, jak przyznaje wiceminister Krasoń, około 80 proc. osób składa wnioski o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia w formie papierowej. Jest to sporym utrudnieniem dla urzędników, bowiem muszą skopiować dokument do wersji elektronicznej, co niestety wydłuża cały proces. Krasoń zachęcił do składania wniosków przez portal Emp@tia, który został stworzony przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Kolejną przyczyną opóźnienia jest zbyt mała liczba osób orzekających. Poprzednia ekipa rządząca przewidziała, że wnioski będą oceniane przez grupę 600 orzeczników. Przy takim zatrzęsieniu dokumentów okazało się jednak, że liczba ta jest niewystarczająca. Jak podaje wiceminister, proces szkoleń i certyfikowania został obecnie przyspieszony i na ten moment jest już 1100 osób orzekających. Kolejne szkolenia mają odbyć się w najbliższych tygodniach. W ten sposób zwiększy się potencjał orzekający.
Wiceminister zapowiada nowelizację ustawy
Łukasz Krasoń podzielił się również informacjami dotyczącymi ustalonego na ten moment poziomu wsparcia. “Chciałbym wszystkich zainteresowanych uspokoić, liczba punktów, jakie otrzymują ludzie jest dużo wyższa niż się wielu obawiało. Już ponad 3 tys. osób przeszło proces określenia potrzeby wsparcia i blisko połowa z nich otrzymuje 80 punktów i więcej" - podał wiceminister.
Zapowiedział również, że ustawa o świadczeniu wspierającym zostanie znowelizowana. To wynik konsultacji społecznych oraz poprawek. Korekta ma pozwolić na zwiększenie zakresu wsparcia, co pozwoli osobom niepełnosprawnym poprawić ich sytuację życiową.
Co to jest świadczenie wspierające i komu przysługuje?
Świadczenie wspierające to nowy instrument wsparcia, o który mogą ubiegać się osoby niepełnosprawne po ukończeniu 18. roku życia. Otrzymane środki mogą być przeznaczone na dowolny cel. W tym przypadku nie bierze się pod uwagę kryterium dochodowego, a jedynie poziom potrzeby wsparcia. Nie ma również znaczenia, czy niepełnosprawny korzysta z innych form pomocy.
Cały proces został podzielony na dwa etapy. Osoby, które chcą skorzystać ze świadczenia, muszą najpierw złożyć wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia do wojewódzkiego zespołu ds. orzecznictwa (WZON). Na podstawie przedstawionych we wniosku informacji i dołączonej dokumentacji medycznej, orzecznicy określają poziom potrzeby wsparcia, przydzielając punkty. Prawo do skorzystania ze świadczenia wspierającego mają osoby, które otrzymają od 70 do 100 punktów.
- Osoby, którym przyznano od 87 do 100 punktów, mogą ubiegać się o pomoc począwszy od 1 stycznia 2024 roku.
- Osoby, którym przyznano od 78 do 86 punktów, mogą ubiegać się o pomoc od 1 stycznia 2025 roku.
- Osoby, którym przyznano od 70 do 77 punktów, mogą ubiegać się o pomoc od 1 stycznia 2026 roku.
Po otrzymaniu informacji od WZON, niepełnosprawny może zgłosić się do ZUS-u i złożyć wniosek o wypłatę świadczenia. Harmonogram nie dotyczy osób, które otrzymały przynajmniej 70 punktów, a ich opiekunom po 31 grudnia 2023 roku przysługuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna. Te osoby są uprawnione do otrzymywania świadczenia wspierającego od początku tego roku.
Ile wynosi świadczenie wspierające?
Wysokość świadczenia jest powiązana z wysokością renty socjalnej. Po marcowej waloryzacji wynosi ona 1780,96 zł. To jaką kwotę otrzyma niepełnosprawny, zależy od liczby przyznanych punktów.
- 70-74 punkty - 40 proc. renty socjalnej.
- 75-79 punkty - 60 proc. renty socjalnej.
- 80-84 punkty - 80 proc. renty socjalnej.
- 85-89 punkty - 120 proc. renty socjalnej.
- 90-94 punkty - 180 proc. renty socjalnej.
- 95-100 punktów - 220 proc. renty socjalnej.
Wysokość świadczenia wspierającego będzie zmieniać się co roku, wraz z waloryzacją renty socjalnej. Aby móc ubiegać się o wsparcie, konieczne jest posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności i jej stopniu, orzeczenia o niezdolności do pracy, orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub orzeczenia o inwalidztwie.