Data wystawienia faktury za poniesione koszty pogrzebu nie wpłynie na przyznanie zasiłku

Zatrudniałem pracownika, który zmarł na początku stycznia. Poniosłem koszty jego pogrzebu, bo nie miał rodziny. ZUS odmówił mi zasiłku pogrzebowego, argumentując, że faktura dokumentująca niektóre wydatki związane z pogrzebem jest wystawiona kilka dni po jego dacie. Czy mogę podważyć taką decyzję?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy na początku odwołać się do przepisów kodeksu pracy (dalej: k.p.). Z art. 22 k.p. wynika, że przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca ‒ do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Z art. 631 k.p. wynika, że z dniem śmierci pracownika stosunek pracy wygasa. Prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika w równych częściach na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W razie braku takich osób prawa te wchodzą do spadku.

Uprawniona nie tylko rodzina

W opisywanym przypadku pracodawca poniósł pewne koszty związane z pogrzebem pracownika, o których zwrot może się skutecznie ubiegać. Jego uprawnienia w kontekście dochodzenia zwrotu tych kosztów wynikają z ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa emerytalna). W art. 77 ust. 1 ustawy emerytalnej postanowiono, że zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci:

1) ubezpieczonego,

2) osoby pobierającej emeryturę lub rentę,

3) osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania,

4) członka rodziny osoby wymienionej w pkt 1 i 2.

Zgodnie z art. 78 ustawy emerytalnej zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu. Zasiłek pogrzebowy przysługuje również pracodawcy, domowi pomocy społecznej, gminie, powiatowi, osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego, jeżeli pokryły koszty pogrzebu. W razie poniesienia kosztów pogrzebu przez więcej niż jedną osobę lub podmiot zasiłek pogrzebowy jest dzielony między te osoby lub podmioty proporcjonalnie do poniesionych kosztów. W razie poniesienia kosztów pogrzebu przez inną osobę niż wymieniona w art. 77 ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej (członka rodziny ubezpieczonego lub emeryta albo rencisty) zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości udokumentowanych kosztów pogrzebu, nie wyższej jednak niż 4000 zł.

Na uwagę zasługują również przepisy zawarte w rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe. Z jego par. 16 wynika, że do wniosku o zasiłek pogrzebowy powinny być dołączone:

• odpis skrócony aktu zgonu albo odpis zupełny aktu urodzenia dziecka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe;
• rachunki poniesionych kosztów pogrzebu, a jeżeli rachunki zostały złożone w banku ‒ kopie rachunków, potwierdzone przez bank za zgodność z oryginałem;
• dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo zgłaszającego wniosek z osobą zmarłą albo dokument potwierdzający umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej;
• zaświadczenie płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym;
• oświadczenie o pokryciu kosztów pogrzebu w całości lub w części;
• oświadczenie o niepobraniu zasiłku pogrzebowego z innego tytułu;
• dokument stwierdzający prawo zmarłego do świadczenia, jeżeli świadczenie to było wypłacane przez inny organ rentowy;
• informację o numerze posiadanego rachunku bankowego, jeżeli wypłata zasiłku ma być dokonana na rachunek bankowy.

W opisywanym stanie faktycznym pracodawca jest więc formalnie uprawniony do występowania o zasiłek pogrzebowy, decyzję ZUS należy zaś uznać za błędną. Można się w tym miejscu powołać na uzasadnienie wyroku Sądu Rejonowego w Krośnie z 2 września 2021 r., sygn. akt IV U-upr 233/21, w którym m.in. wskazano, że bez znaczenia jest, czy koszty te poniesione zostały przed terminem pogrzebu, czy po tym terminie. Istotne jest przeznaczenie rzeczy nabytej, nie data nabycia. Dalej podkreślono, że przepis nie nakazuje wskazania daty pokrycia kosztów pogrzebu, a wymaga jedynie poniesienia kosztów pogrzebu, co zostało dowiedzione.

Warto się odwołać

Podobnie w opisywanej sytuacji pracodawca powinien zaskarżyć decyzję ZUS, argumentując, że wskazane wyżej przepisy ustawy emerytalnej nie wymagają poniesienia kosztów pogrzebu do jego daty. Przeszkodą do jego wypłaty nie może być to, że rachunek lub fakturę wystawiono jakiś czas później. ©℗