Świadczenie pielęgnacyjne pobrane w miesiącu, w którym podopieczny umiera trzeba częściowo zwrócić. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej nie planuje zmian w tym przepisie.

Świadczenie pielęgnacyjne jest przyznawane opiekunom osób z niepełnosprawnościami niezdolnymi do samodzielnej egzystencji, które zrezygnują z pracy zarobkowej na rzecz opieki.

Świadczenie pielęgnacyjne jest corocznie waloryzowane, a jego wysokość ustalona w relacji do minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku. d 1 stycznia 2023 r. świadczenie pielęgnacyjne wynosi 2458 zł miesięcznie. Dodatkowo, za osoby otrzymujące świadczenie pielęgnacyjne, co do zasady opłacane są co miesiąc, także ze środków budżetu państwa, składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz zdrowotne od podstawy odpowiadającej wysokości ww. świadczenia.

Przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego nie jest uzależnione od spełnienia kryterium dochodowego.

Pobierający świadczenie pielęgnacyjne muszą pamiętać, że jest ono przyznawane w związku ze sprawowaniem osobistej opieki nad osobą niepełnosprawną, a w przypadku gdy opieka ta nie jest sprawowana np. z powodu śmierci osoby niepełnosprawnej, świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje.

To zagadnienie zostało poruszone w interpelacji poselskiej złożonej przez posłankę Hannę Gill-Piątek.

“Wskazać należy na bezwzględność przywołanej normy prawnej. Często mimo zgonu osoby z niepełnosprawnością w ciągu miesiąca kwota świadczenia została wykorzystana na stałe koszty utrzymania mieszkania, leczenie podopiecznego czy zakup środków pielęgnacyjnych. Nieżyciowe jest założenie, że opiekun rozdziela otrzymaną kwotę świadczenia pielęgnacyjnego na liczbę dni miesiąca i wykorzystuje w danym dniu część przypadającą na ten dzień. Opłacanie rachunku, cena zakupu potrzebnych produktów przewyższa kwotę tak liczonej “dniówki”” - pisze posłanka i dodaje: "Dodatkowo oderwane od rzeczywistości jest założenie, że następnego dnia po śmierci podopiecznego opiekun podejmie pracę zawodową, której często nie wykonywał przez ostatnie kilka, kilkanaście lat. Osobom tym należy się wsparcie ze strony organów państwa w działaniach aktywizacyjnych na rynku pracy, a nie obarczanie obowiązkiem zwrotu "nienależnego" świadczenia pielęgnacyjnego".

W odpowiedzi MRiPS podtrzymuje, że zwrot pobranego świadczenia pielęgnacyjnego jest konieczny.

Kwotę świadczenia pielęgnacyjnego przysługującą za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za które świadczenie przysługuje. Kwotę świadczenia przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.

Odpowiadająca na interpelację Barbara Socha podkreśla, że osoby, które pobrały świadczenie pielęgnacyjne za okres, w którym nie były do niego uprawnione i znajdują się w trudnej sytuacji życiowej, materialnej bądź zdrowotnej, mogą skorzystać z odpowiednich ulg w spłacie należności z tytułu nienależnie wypłaconego świadczenia pielęgnacyjnego. W sytuacjach szczególnych, organ, który przyznał świadczenie, może dług umorzyć.

Dodatkowo, od 1 stycznia 2017 r. osoby, którym nie przysługuje już świadczenie pielęgnacyjne mają preferencyjne warunki nabywania prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub świadczenia przedemerytalnego.

Od 1 stycznia 2017 r., opiekun, po utracie prawa do danego świadczenia opiekuńczego z powodu śmierci niepełnosprawnej osoby wymagającej opieki, może ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych po dokonaniu rejestracji jako osoba bezrobotna w powiatowym urzędzie pracy i z tego też tytułu może być objęty ubezpieczeniem zdrowotnym, natomiast opiekun, który spełnia warunki określone w ustawie o świadczeniach przedemerytalnych, może ubiegać się o świadczenie przedemerytalne.

- pisze Barbara Socha.