Prowadzę działalność gospodarczą. Często przebywam na zwolnieniach lekarskich, jednak choroba przedłuża się i ZUS przyznał mi prawo do świadczenia rehabilitacyjnego na trzy miesiące. Jakie składki muszę płacić podczas jego pobierania, jeśli nie chcę zawieszać działalności?

Odpowiadając na to pytanie, należy przede wszystkim odwołać się do art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa systemowa). Wynika z niego, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Z kolei art. 18 ust. 9 stanowi, że za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie, i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu. Tę zasadę zmniejszania najniższej podstawy wymiaru składek stosuje się odpowiednio w przypadku niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca, jeżeli z tego tytułu ubezpieczony spełnia warunki do przyznania zasiłku.
Powstaje jednak pytanie, czy i w jakim zakresie zasada ta będzie miała zastosowanie do przedsiębiorcy niezdolnego do pracy i pobierającego świadczenie rehabilitacyjne przez kilka miesięcy. Z punktu widzenia podanej problematyki pomocne będzie stanowisko zawarte w piśmie ZUS z 28 października 2021 r., znak WPI/200000/43/706/2021. W piśmie tym zwrócono dodatkowo uwagę na przepisy ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa). Z art. 18 tej ustawy wynika m.in., że świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy. Świadczenie to nie przysługuje jednak osobie uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz do urlopu dla poratowania zdrowia, udzielonego na podstawie odrębnych przepisów.
wAŻNE Po przyznaniu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego osoba prowadząca działalność gospodarczą nie będzie zobowiązana do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w okresie pobierania tego świad- czenia.
We wspomnianym piśmie ZUS wskazał, że po przyznaniu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego osoba prowadząca działalność gospodarczą nie będzie zobowiązana do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w okresie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego. Jednocześnie zaznaczono, że w podanym okresie przedsiębiorca będzie jednakże zobowiązany do opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Wynika to z art.79 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków, gdzie postanowiono, że składka zdrowotna jest miesięczna i niepodzielna.
Podobnie więc w opisywanej sytuacji należy uznać, że przedsiębiorca, o ile nie zawiesi prowadzenia działalności gospodarczej, będzie musiał opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne także przez okres pobierania świadczenia rehabilitacyjnego. Nie będzie natomiast zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Są to więc zasady analogiczne to tych dotyczących opłacania składek podczas pobierania zasiłku chorobowego. ©℗
Podstawa prawna
•art. 18 ust. 8–10 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych; t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1009; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1115)
•art. 18 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1732)
•art. 79 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2180)