Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Obydwa rodzaje świadczeń przysługują zbliżonym grupom pracowników.
Wcześniejsza emerytura
Wcześniejsza emerytura pracownicza na ogólnych zasadach przysługuje wszystkim osobom urodzonym przed 1 stycznia 1949 roku. Jednak w praktyce mogą z niej skorzystać tylko mężczyźni, ponieważ urodzone przed tym okresem kobiety już dawno przekroczyły wiek uprawniający (55 lat) do wcześniejszej emerytury i nabyły prawo do emerytury właściwej.
Co ciekawe, kobiety mają możliwość uzyskania wcześniejszej emerytury pracowniczej, jeśli urodziły się w latach 1949-1953. Więcej o tym przeczytasz tutaj>>
Tak więc mężczyźni, którzy urodzili się przed 1 stycznia 1949 roku (skończyli oni już 60 lat) mogą jeszcze starać się o wcześniejszą emeryturę. Muszą oni ponadto udowodnić 35 lat zarówno okresów składkowych, jak i nieskładkowych, ale w przypadku orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy wystarczy 25 lat stażu ubezpieczeniowego.
Mężczyźni ubiegający się o świadczenie powinni wykazać, że przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę były pracownikami oraz w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym pozostawali w stosunku pracy przez co najmniej przez sześć miesięcy.
Wcześniejsza emerytura na specjalnych warunkach
Wcześniejszą emeryturę można również otrzymać za pracę w szczególnych warunkach i za pracę w szczególnym charakterze.
Za pracę w szczególnych warunkach ustawodawca uznał między innymi pracę w górnictwie, energetyce, hutnictwie, przemyśle metalowym, chemicznym, w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych, w leśnictwie, przemyśle drzewnym, papierniczym, lekkim, poligraficznym, w transporcie i łączności, w gospodarce komunalnej, rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym oraz w służbie zdrowia i opiece społecznej.
Oczywiście otrzymanie wcześniejszej emerytury przez pracowników z tych branż jest uzależnione od przekroczenia odpowiedniego wieku emerytalnego i posiadanie odpowiedniego stażu pracy - ogólnego i na szczególnych warunkach.
Ogólne zasady przewidują więc, że wcześniejsza emerytura na specjalnych warunkach przysługuje osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 r., jeśli w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęły:
- okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, co do zasady w wymiarze 15 lat oraz
- okres składkowy i nieskładkowy wynoszący w przypadku kobiet - 20 lat, a w przypadku mężczyzn - 25 lat.
Osoby te muszą też osiągnąć wiek emerytalny niższy niż niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn. Kolejnym warunkiem otrzymania tej emerytury jest nieprzystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenie wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.
W przypadku bardziej uciążliwych prac ustawodawca przewidział zróżnicowany staż i wiek potrzebny, aby nabyć uprawnienia emerytalne. Wcześniejsza emerytura przysługuje w tym wypadku na ogół po ukończeniu wieku emerytalnego niższego niż 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn. Okres zatrudnienia wynosi natomiast 15, 10 lub 20 lat. Staż składkowy się nie zmienia - wynosi 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn. Na takich warunkach wcześniejszą emeryturę otrzyma między innymi osoba, która pracowała na statkach żeglugi powietrznej, w portach morskich, przy przetwórstwie azbestu, produkcji i przetwórstwie ołowiu i kadmu lub tez pracowała jako rybak morski, nurek czy ratownik GOPR.
Wcześniejsza emerytura za pracę w szczególnym charakterze
Z kolei za zatrudnionych w szczególnym charakterze ustawodawca uznał między innymi pracowników organów kontroli państwowej i administracji celnej, twórców i artystów, dziennikarzy, nauczycieli, żołnierzy zawodowych oraz funkcjonariuszy policji i innych służb mundurowych.
Osoby te muszą udowodnić taki sam staż składkowy i nieskładkowy (20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn) oraz staż pracy w szczególnym charakterze (15 lat).
W zależności od rodzaju pracy zróżnicowany jest natomiast wiek emerytalny i wynosi od 40 lat do 55 lat dla kobiet oraz od 45 lat do 60 lat dla mężczyzn.
Warto jednak zaznaczyć, że przywileje te są albo likwidowane, albo wciąż ograniczane - szczegółów dowiesz się w poniższej galerii.
Emerytura pomostowa
Te osoby, które wykonywały pracę uciążliwą i pomimo to nie spełniły warunków niezbędnych do otrzymania wcześniejszej emerytury, mogą ubiegać się o emeryturę pomostową.
Warunkiem podstawowym jest więc praca przed 1 stycznia 1999 r. w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymieniona w dotychczasowych przepisach lub w nowych wykazach prac, czy też taka praca po 31 grudnia 2008 r. wymieniona w nowych wykazach prac.
>>>Tu przeczytasz więcej o emeryturach pomostowych
Ponadto pracownik, który chce skorzystać z możliwości przejścia na emeryturę pomostową na ogólnych zasadach musi spełniać łącznie następujące warunki:
- urodzić się po 31 grudnia 1948 r.,
- ukończyć co najmniej 55 lat (kobieta) lub 60 lat (mężczyzna),
- udowodnić okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat,
- posiadać okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.
Wreszcie dana osoba powinna obowiązkowo rozwiązać stosunek pracy.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2013 poz. 1440)
Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. 2008 nr 237 poz. 1656)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. 1983 nr 8 poz. 43)
