Prowadziłam działalność gospodarczą, jednak w związku z pandemią musiałam ją zamknąć. W tym roku kończę 60 lat i chciałabym wystąpić o emeryturę. Mam jednak zaległości składkowe. Czy to oznacza, że nie otrzymam emerytury, dopóki ich nie ureguluję? Słyszałam, że ZUS może teraz wstrzymać wypłaty świadczeń osobom zalegającym ze składkami.

Faktycznie od 1 stycznia 2022 r. ZUS zyskał prawo do wstrzymywania prawa do świadczeń w przypadku wystąpienia zaległości, ale tylko w odniesieniu do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego na zasadach podobnych jak w przypadku świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego. Trzeba jednak uściślić, że nie tyle ZUS „wstrzymuje wypłatę”, co z mocy prawa świadczenia te nie przysługują. Zgodnie z nowo dodanym do ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa art. 2a zasiłek macierzyński, chorobowy, opiekuńczy oraz świadczenie rehabilitacyjne nie przysługują:
  • osobom prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym,
  • osobom współpracującym z przedsiębiorcami korzystającymi z ulgi na start,
  • duchownym będącym płatnikami składek na własne ubezpieczenia,
– w razie wystąpienia w dniu powstania prawa do świadczenia zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 1 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę do czasu spłaty całości zadłużenia. Prawo do tych świadczeń przedawnia się, jeżeli zadłużenie nie zostanie uregulowane w ciągu sześciu miesięcy od dnia powstania prawa do świadczenia.
Przepisy emerytalne takiego rozwiązania jednak nie przewidują. Nie ma przepisu, który uzależniałby prawo do emerytury np. dla przedsiębiorcy od uregulowania zadłużenia składkowego wynikającego z prowadzonej wcześniej przez niego działalności gospodarczej.
Zdarzenia zrównane z wypadkiem trzeba uwzględnić w ZUS IWA
Zdarzenia zrównane z wypadkiem trzeba uwzględnić w ZUS IWA

Zobacz również
Nie oznacza to jednak, że zadłużenie nie będzie miało żadnego wpływu na wypłatę emerytury. Zgodnie z dotychczasowymi zasadami ZUS mógł odzyskać należne mu sumy tylko w drodze egzekucji. Zmieniła to ostatnie duża nowelizacja przepisów ubezpieczeniowych, tj. ustawa z 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Otóż zmodyfikowała ona art. 24 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a zgodnie z jego nowym brzmieniem składki oraz odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia i dodatkowa opłata nieopłacone w terminie podlegają potrąceniu ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych wypłacanych przez ZUS lub ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej. Jak wynika zaś ze zmienionego art. 24 ust. 5b tej ustawy, bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od pierwszego dnia miesiąca, w którym nastąpiło rozpoczęcie potrąceń ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych wypłacanych przez ZUS lub podjęcie pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do ostatniego dnia miesiąca, w którym zakończono potrącenia, lub do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego.
W opisywanej sytuacji przedsiębiorca emeryturę więc otrzyma, ale może się spodziewać, że ZUS czasowo ją zmniejszy, potrącając co miesiąc odpowiednią sumę – aż do momentu spłacania w ten sposób zadłużenia składkowego. Przy czym należy dodać, że ZUS nie może potrącić od razu całej kwoty, bo przy potrąceniach obowiązują limity potrąceń określone w przepisach emerytalnych (art. 139–141 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych). ©℗
Podstawa prawna
•art. 2a ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1133; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1834)
•art. 24 ust. 2 i ust. 5b ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 423; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2105)
•ustawa z 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1621)
•art. 139–141 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 291; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2314)