Prowadzę działalność gospodarczą, a oprócz tego jestem wspólnikiem w spółce jawnej. Rozliczam się podatkiem liniowym. Od jakiej podstawy mam teraz obliczać składkę zdrowotną?

Polski Ład - tj. ustawa z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, zmieniający m.in. ustawę o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej: ustawa zdrowotna) - wprowadził prawdziwą rewolucję w sposobie naliczania składki zdrowotnej dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Jej minimalna stawka oraz podstawa wymiaru nie jest już stała dla wszystkich, gdyż jest uzależniona od przychodu lub dochodu. [ramka]
Nowe podejście
Zgodnie z nowym brzmieniem art. 81 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 (prowadzący działalność gospodarczą), pkt 3 (wykonujący wolny zawód), pkt 4 (wspólnicy jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej) i pkt 5 (prowadzący publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów oświatowych), oraz osób korzystających z ulgi na start opłacających podatek dochodowy na zasadach skali podatkowej, podatkiem liniowym albo IP Box, stanowi dochód z działalności gospodarczej ustalony za rok kalendarzowy. Ustawa wskazuje, że dochodem tym jest różnica między osiągniętymi przychodami a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów, pomniejszony o kwotę opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Podstawa wymiaru składki w nowej wysokości obowiązuje od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego (dalej: rok składkowy).
Ważne minimum
Dotychczas, gdy ubezpieczony prowadził więcej niż jedną pozarolniczą działalność, od każdej działalności odprowadzał składkę w stałej wysokości. Praktycznie wszyscy ubezpieczeni opłacali składkę od najniższej możliwej podstawy wymiaru, tj. 75 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w IV kwartale poprzedniego roku. W 2022 r. zasada ta uległa zmianie dla większości prowadzących pozarolniczą działalność. Zgodnie z nowo dodanym art. 82 ust. 2a ustawy zdrowotnej, jeżeli ubezpieczony prowadzi więcej niż jedną pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 81 ust. 2, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od sumy dochodów. Tak ustalona podstawa wymiaru składki nie może być niższa niż wskazana w art. 81 ust. 2b. Z tego przepisu wynika z kolei, że w przypadku gdy podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest niższa od kwoty stanowiącej iloczyn liczby miesięcy w roku składkowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego, podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za ten rok składkowy stanowi ta kwota.
ZUS może skontrolować
Warto pamiętać, że nowe przepisy ustawy zdrowotnej dały ZUS podstawy do weryfikowania zarobków przedsiębiorcy. Dotychczas, dopóki prowadzący pozarolniczą działalność nie chciał korzystać z małego ZUS plus lub innego rodzaju ulg, które były uwarunkowane przychodem (dochodem), ZUS nie był zainteresowany wysokością osiąganego przychodu (dochodu), bo standardowa podstawa wymiaru składek była od niego całkowicie niezależna.
Zgodnie z nowo dodanym art. 82 ust. 2c m.in. ubezpieczony opłacający składkę według zasad określonych w art. 81 ust. 2d ustawy zdrowotnej na żądanie ZUS jest obowiązany przedstawić dokumenty potwierdzające formę opodatkowania, jaka go obowiązuje, oraz wysokość przychodu lub dochodu z pozarolniczej działalności stanowiącego podstawę wymiaru składki, w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania. Co ważne, ZUS może żądać od ubezpieczonego dokumentów potwierdzających te informacje, jeżeli nie posiada tych informacji i nie może uzyskać do nich dostępu na podstawie odrębnych przepisów albo ma uzasadnione wątpliwości co do poprawności lub kompletności tych informacji.Ponadto ZUS może kontrolować prawidłowość i rzetelność danych przekazanych przez płatnika składek, które dotyczą formy opodatkowania oraz wysokości przychodu lub uzyskiwanego dochodu, na zasadach określonych w rozdziale 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, tj. na zasadach przewidzianych dla kontroli. ©℗
Nowe stawki
Prowadzący pozarolniczą działalność zapłacą składkę zdrowotną w wysokości:
• rozliczający się według skali podatkowej: 9 proc. podstawy wymiaru składki (dochodu);
• rozliczający się podatkiem liniowym: 4,9 proc. podstawy wymiaru składki (dochodu);
• rozliczający się podatkiem z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (IP Box): 4,9 proc. podstawy wymiaru składki (dochodu z działalności gospodarczej).
ikona lupy />
Polski Ład. Logo / Dziennik Gazeta Prawna
Podstawa prawna
•art. 81-82 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2270)
•art. 8 ust. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 423; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2105)
•ustawa z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2105; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2469)