Będę powołany do składu zarządu spółki jako członek zarządu. Nie będę pobierał wynagrodzenia od spółki, bo pracuję zupełnie w innej branży na etacie. Wiem, że Polski Ład zmienił zasady oskładkowania w spółkach. Na jakich zasadach będę musiał opłacać składki?

Polski Ład, tj. ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, wprowadził zmiany nie tylko w ustawach podatkowych, lecz także w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej: ustawa o NFZ). Zgodnie z nowo dodanym pkt 35a w art. 66 ust. 1 ustawy o NFZ obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie.
Dotychczas jako małżonkowie
W uzasadnieniu projektu ustawy wskazano, że wprowadzona zmiana polega na zrównaniu praw i obowiązków osób podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu z osobami powołanymi do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie (są to m.in. członkowie zarządu, członkowie komisji rewizyjnej, prokurenci oraz członkowie komisji egzaminacyjnych). Objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym tej grupy osób będzie skutkowało zapewnieniem dodatkowych środków w systemie powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego oraz pełniejszą realizacją zasady solidaryzmu społecznego. Wskazano dodatkowo, że dotychczas te osoby w sytuacji, w której nie posiadały obowiązkowego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego, były m.in. zgłaszane do ubezpieczenia jako członkowie rodziny przez współmałżonka posiadającego własny tytuł ubezpieczeniowy.
Od 1 stycznia br. m.in. członkowie zarządu powołani do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, którzy pobierają wynagrodzenie, podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. W praktyce wiąże się to z dodatkowymi obciążeniami dla spółki, ponieważ musi zapłacić składkę zdrowotną od wynagrodzenia wypłaconego ww. osobom.
Należy jednak zauważyć, że obowiązek odprowadzania składek zaistnieje wówczas, gdy powołanie będzie odpłatne, czyli członek zarządu uzyska za swoją pracę wynagrodzenie. W przeciwnym razie obowiązek składkowy nie powstanie. Sam fakt powołania do zarządu nie powoduje konieczności zgłoszenia takiej osoby do ubezpieczenia zdrowotnego, dopóki powołana osoba nie pobiera wynagrodzenia.
Ubezpieczenia społeczne
W przypadku składek na ubezpieczenia społeczne Polski Ład nie przynosi zmian. Pozostają więc aktualne założenia prezentowane dotychczas w orzecznictwie sądowym. Tytułem przykładu można przywołać stanowisko z wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 19 lutego 2014 r., sygn. akt III AUa 927/13, gdzie wskazano m.in., że wynagrodzenie pobierane z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu spółki nie podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu, gdyż nie zostało wymienione w katalogu określonym w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zatem katalog osób podlegających ubezpieczeniom jest ustawowo ściśle określony w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Dalej w orzeczeniu tym wskazano, że w orzecznictwie wielokrotnie podkreślano brak podlegania obowiązkom ubezpieczeń w przypadku wynagrodzeń przyznanych uchwałami organów spółki dla członków zarządu czy też członków rad nadzorczych spółek prawa handlowego z tytułu wykonywania czynności związanych z obowiązkami korporacyjnymi. Sąd dodał, że członek zarządu jest powoływany i odwoływany na mocy uchwały wspólników, nie jest to zatem powołanie wynikające z art. 68 kodeksu pracy, rodzące obowiązek składkowy.
Trzeba jednak podkreślić odrębność sytuacji wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, który jest jednocześnie członkiem zarządu. Wskazany wyżej art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy o NFZ nie ma w jego przypadku znaczenia, ponieważ i tak podlega ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jest on bowiem uznawany przez ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność. Podobnie zmiany te nie dotyczą tzw. niemal jedynego wspólnika, a więc wypracowanego przez orzecznictwo pojęcia wspólnika w spółce z o.o., który ma na tyle dużą przewagę w posiadanych udziałach, że drugi wspólnik odgrywa jedynie rolę marginalną. Zdaniem ZUS i sądów „niemal jedyny wspólnik” podlega ubezpieczeniom na takich samych zasadach jak jedyny wspólnik.
Podsumowując, można więc stwierdzić, że w zmienionym stanie prawnym akt powołania na stanowisko np. członka zarządu w spółce, z którym to stanowiskiem połączone jest pobieranie wynagrodzenia, wiąże się z koniecznością odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne. Jednak w sytuacji, gdy członek zarządu nie pobiera wynagrodzenia, to składki nie będą naliczane. W odniesieniu do składek na ubezpieczenia społeczne aktualne pozostają dotychczasowe stanowiska, że akt powołania (nawet z wynagrodzeniem) nie powoduje powstania obowiązków odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, o ile jest to tylko powołanie, a nie stosunek pracy, z zastrzeżeniem wyjątków dotyczących wspólników jednoosobowych spółek z o.o.
!Członek zarządu pobierający wynagrodzenie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, ale nadal nie podlega ubezpieczeniom społecznym, jeśli nie jest zatrudniony przez spółkę.
Podstawa prawna
•art. 66 ust. 1 pkt 35 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285; t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2270)
•ustawa z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2105; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2469)
•art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 423; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2105)
•art. 68 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1162)