Cztery nowe działania, wyższy budżet oraz przesunięcie terminu składania sprawozdań za poprzedni rok. Takie zmiany mają znaleźć się w projekcie nowelizacji uchwały w sprawie programu „Za życiem”, który został wpisany do wykazu prac legislacyjnych rządu.

Program został przyjęty przez rząd pięć lat temu w odpowiedzi na protesty przeciwko obywatelskiemu projektowi zaostrzenia prawa aborcyjnego. Jego podstawowym celem ma być zapewnianie kompleksowego wsparcia rodzinom, w których jest niepełnosprawne dziecko. Problem w tym, że funkcjonowanie programu w praktyce pozostawia wiele do życzenia i nie spełnia oczekiwań rodzin oraz ekspertów, którzy wielokrotnie wskazywali na jego mankamenty. Sposób oraz zakres jego realizacji skrytykowała również NIK w opublikowanym miesiąc temu raporcie.
Jednocześnie w tym roku przypada termin przeglądu programu, który zgodnie z obecnym brzmieniem uchwały nr 160 Rady Ministrów z 20 grudnia 2016 r. (M.P. poz. 1250) jest przeprowadzany raz na pięć lat. W efekcie przygotowany został projekt jej nowelizacji. Jednak w informacji umieszczonej na stronie kancelarii premiera szykowane modyfikacje zostały opisane w bardzo ogólny sposób. Wskazano tam m.in., że z programu mają zostać usunięte cztery działania ze względu na to, że ich realizacja nie nastąpiła zgodnie z pierwotną koncepcją lub w ogóle się nie zaczęła. Możliwe, że chodzi o dwa działania, które miały poprawić sytuację mieszkaniową osób niepełnosprawnych, oraz ogólnopolski portal zawierający przydatne dla nich informacje. W miejsce wykreślanych punktów mają pojawić się cztery nowe, ale nie wiadomo, co to będzie.
– Zobaczymy, co znajdzie się w projekcie uchwały. Gdyby okazało się, że będą to zmiany głównie w obszarze opieki perinatalnej czy zwiększające kwotę jednorazowego świadczenia, to nie będzie to krok w kierunku systemowego wsparcia, sprawiającego, że kobiety będą decydować się na urodzenie niepełnosprawnego dziecka – mówi dr Agnieszka Dudzińska z Uniwersytetu Warszawskiego.
W projekcie ma być też zawarty nowy plan finansowy programu na lata 2022–2026, w którym zaplanowano łączną kwotę sięgającą prawie 6 mld zł. Będzie to więc wzrost w porównaniu do dotychczasowego budżetu, wynoszącego 3,9 mld zł.
Co ciekawe, jako termin przyjęcia uchwały nowelizującej program „Za życiem” wskazany jest IV kw. tego roku. Jeśli więc ta data miałaby zostać dotrzymana, to na jej podjęcie jest mało czasu (rząd może zrobić to w trybie obiegowym), nie mówiąc już o tym, że wtedy nie będzie poddana konsultacjom.
– Szerokie konsultacje były prowadzone w przypadku ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami czy Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021–2030. Warto, aby tak ważny projekt również mógł im podlegać – uważa dr hab. Katarzyna Roszewska z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.