Subskrybuj nas na Youtube
Członek zarządu, w tym emeryt, powołany do spółki na podstawie przepisów k.s.h., obecnie nie będzie powodował kosztów składkowych dla spółki. Nie ma także ryzyka uznania tego powołania jako powołania pracowniczego z kodeksu pracy. Należy jednak zwrócić uwagę na zmiany w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego, które nastąpią od początku przyszłego roku.
Marcin Nagórek, radca prawny
TEMAT: Składki ZUS
PROBLEM: Czy członek zarządu pełniący funkcję na podstawie powołania podlega obowiązkowo ubezpieczeniom
Czy powołanie na członka zarządu sp. z o.o. osoby pobierającej emeryturę wiąże się z powstaniem obowiązków składkowych? Mamy wątpliwości, bo powołanie jest uregulowane zarówno w kodeksie spółek handlowych, jak i w kodeksie pracy, więc może być różnie interpretowane – co ma znaczenie też dla składek ZUS.
Warto zauważyć, że podstawą pełnienia funkcji członka zarządu może być zarówno umowa o pracę, umowa cywilnoprawna, jak i samo powołanie na to stanowisko. Wobec mogących powstać wątpliwości i skutków na gruncie przepisów ubezpieczeniowych, wydaje się konieczne staranne ukształtowanie ewentualnej podstawy prawnej wykonywania zadań w spółce przez członka zarządu, którym może być także emeryt.
W kontekście podanej problematyki istotne znaczenie ma art. 201 par. 4 kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.). Z jego treści wynika, że członek zarządu powoływany i odwoływany jest uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. W zakresie zgłoszonych wątpliwości odnośnie do różnych form „powołania” pomocne będzie zaś orzecznictwo sądowe. I tak Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 28 czerwca 2017 r. (sygn. akt III AUa 1989/16) zaakcentował, że w art. 201 par. 4 k.s.h. użyto sformułowania „powołuje”, przez co w istocie należy rozumieć ustanowienie zarządu. Powołanie jest zatem ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego do pełnienia funkcji. Może to być więc na przykład wybór, powołanie, wskazanie. Zdaniem SA w Gdańsku powołanie do zarządu należy pojmować w kategorii czynności prawnej, w ramach której wyrażony zostaje akt woli organu/podmiotu/osoby powołującej do zarządu, która materializuje się z chwilą sformułowania aktu powołania, inicjując stosunek organizacyjny (korporacyjny) powołanej osoby ze spółką, na podstawie którego dana osoba zyskuje status członka zarządu i realizuje związane z tym statusem prawa i obowiązki. Przy czym podkreślono, że powołanie w skład zarządu spółki nie rodzi pracowniczego stosunku zatrudnienia. Powołania tego nie można mylić z powołaniem, o którym mowa w art. 68 kodeksu pracy. Dla przypomnienia, z tej ostatniej regulacji wynika m.in., że stosunek pracy nawiązuje się na podstawie powołania w przypadkach określonych w odrębnych przepisach. Taki stosunek pracy nawiązuje się na czas nieokreślony, a jeżeli na podstawie przepisów szczególnych pracownik został powołany na czas określony, stosunek pracy nawiązuje się na okres objęty powołaniem.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że na stanowisko członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ma zostać powołany emeryt. Nie będzie to jednak wspomniane powołanie w rozumieniu stosunku pracy, lecz w rozumieniu ww. przepisów prawa handlowego. Powołanie pracownicze występuję tylko w przypadkach wprost określonych w przepisach ustawowych. To rozróżnienie jest istotne z perspektywy ubezpieczeń społecznych, bowiem w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie ma tytułu do podlegania ubezpieczeniom w postaci „osoby pełniącej funkcji członka zarządu spółki” (na podstawie wspomnianego wyżej powołania). Warto także wspomnieć o wciąż aktualnym stanowisku ZUS zawartym w piśmie z 18 listopada 2016 r. (nr WPI/200000/43/1232/2016) gdzie podano, że: „(...) samo powołanie – na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych – na stanowisko członka zarządu spółki, jak również osiąganie z tego tytułu, ustalonego w drodze uchwały zgromadzenia wspólników, wynagrodzenia, nie skutkuje jeszcze powstaniem obowiązku ubezpieczeń społecznych, jeżeli nie jest ono związane powstaniem określonego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych wskazanego w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w wyniku np. zawarcia umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej”.
Wnioski: Członek zarządu, w tym emeryt, powołany do spółki na podstawie przepisów k.s.h., obecnie nie będzie powodował kosztów składkowych dla spółki. Nie ma także ryzyka uznania tego powołania jako powołania pracowniczego z kodeksu pracy. Należy jednak zwrócić uwagę na zmiany w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego, które nastąpią od początku przyszłego roku. [ramka]
Zmiany w składce zdrowotnej
Od 1 stycznia 2022 r. osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie, będą podlegać obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego zgodnie z nowym pkt 35a dodanym w art. 66 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Do grona takich osób należą m.in. członkowie zarządu powołani do spółki na podstawie przepisów k.s.h. Zgodnie z art. 73 pkt 17b ww. ustawy obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego będzie powstawać z dniem powołania, a wygasać z dniem odwołania. Takie osoby będzie zgłaszać do ubezpieczenia zdrowotnego podmiot wypłacający wynagrodzenie, czyli w analizowanej sytuacji – spółka z o.o. (art. 75 ust. 17a i art. 85 ust. 17a ww. ustawy). Składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosie 9 proc. podstawy wymiaru składki. Podstawą tą – zgodnie z art. 81 ust. 8 pkt 11a ww. ustawy – będzie kwota odpowiadająca wysokości wynagrodzenia tych osób pobieranego z tytułu powołania.
Podstawa prawna
art. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 423; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2105)
art. 201 par. 4 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1526; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2052)
art. 68 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1162)
art. 66 ust. 1 pkt 35a, art. 73 pkt 17b, art. 75 ust. 17a, art. 79, art. 81 ust. 8 pkt 11a, art. 85 ust. 17a ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2105) w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r.
