Zwolnienie z opłat przysługujące pracodawcy mającemu status zakładu pracy chronionej (ZPChr) obejmuje też opłatę abonamentową za radia w firmowych samochodach – uznał Naczelny Sąd Administracyjny.

Rozpatrywał skargę kasacyjną złożoną przez ZPChr. Firma wystąpiła do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (KRRiT) o interpretację przepisów dotyczącą obowiązku ponoszenia opłat abonamentowych za odbiorniki radiowe zainstalowane w służbowych pojazdach. Uważała, że nie musi uiszczać tej należności, powołując się na art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj. Dz.U. z 2021 r. poz. 573 ze zm.). Zgodnie z nim pracodawca o statusie ZPChr jest zwolniony z opłat, z wyjątkiem opłat skarbowych i o charakterze sankcyjnym. KRRiT stwierdziła jednak, że firma nie ma racji, bo przepisy ustawy o opłatach abonamentowych (tj. Dz.U. z 2014 r. poz. 1204 ze zm.) zawierają zamknięty katalog wyłączeń od konieczności płacenia abonamentu i nie ma w nim ZPChr.
Pracodawca złożył skargę na KRRiT do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ale ten orzekł, że organ miał rację (sygn. akt VI SA/Wa 542/17). Wyjaśnił, że status ZPChr nie zwalnia z obowiązku rejestracji i płacenia abonamentu za odbiorniki radiowe w firmowych autach. Dodał, że ustawa o opłatach abonamentowych jest w stosunku do ustawy o rehabilitacji ustawą szczegółową (lex specialis), której przepisy należy stosować przed ogólniejszymi regulacjami tej drugiej. Co więcej, art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy o rehabilitacji nie określa wprost, że zakład jest zwolniony z tego rodzaju opłaty.
Pracodawca zaskarżył ten wyrok do NSA, zarzucając WSA błędną wykładnię przepisów. Argumentował, że to ustawa o rehabilitacji jest ustawą szczegółową kompleksowo regulującą prawa, obowiązki i uprawnienia osób niepełnosprawnych, a także pozycję prawną ZPChr. NSA przyznał rację pracodawcy i uchylił wyrok warszawskiego sądu oraz wcześniejszą decyzję KRRiT. Stwierdził, że pogląd przedstawiony przez WSA był oparty na wadliwej interpretacji przepisów wspomnianych ustaw oraz błędnie ustalonej relacji między tymi aktami prawnymi.
NSA zwrócił uwagę, że faktycznie pojęcie opłat w art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy o rehabilitacji nie zostało dookreślone, ale za opłaty publiczne należy uznać wszystkie daniny publiczne, które stanowią opłaty za usługi publiczne i opłaty za czynności administracyjne. I chociaż abonament nie jest opłatą w czystej postaci, nie jest kwestionowane, że zalicza się do danin publicznych. NSA stwierdził, że zawarty w ustawie o rehabilitacji model wsparcia ZPChr, w tym wdrożony w niej system ulg i zwolnień z danin publicznych, ma m.in. na celu zmniejszenie obciążeń fiskalnych tej grupy pracodawców.
Skoro więc ustawowo ustaloną regułą jest zwolnienie pracodawców o statusie ZPChr z wszystkich opłat publicznoprawnych, wyjątki od tej zasady muszą być określone wprost w przepisach szczegółowych. Dlatego gdy uwzględnić jednoznaczny rezultat wykładni językowej, systemowej i funkcjonalnej, nie ma podstaw do uznania, że ogólne zwolnienie z opłat, o którym mowa w art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy o rehabilitacji, nie obejmuje opłat abonamentowych.
ORZECZNICTWO
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29 kwietnia 2021 r., sygn. akt II GSK 722/18. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia