Od 10 lat obywatele naszego kraju mogą swobodnie przemieszczać się po krajach Unii Europejskiej, pracując i gromadząc kapitał na starość.
Obywatele krajów unijnych korzystają z koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
Cztery zasady
Po pierwsze, obowiązuje formuła równego traktowania. Zabezpiecza ona osoby przemieszczające się po krajach UE przed jakąkolwiek dyskryminacją, bezpośrednią lub pośrednią, przy stosowaniu przepisów z zakresu zabezpieczenia społecznego. Drugim filarem takiego systemu jest jedność stosowanego ustawodawstwa. Zabezpiecza ona pracownika przed sytuacją, w której wykonując obowiązki w jednym lub kilku państwach, nie jest objęty zabezpieczeniem społecznym w żadnym z nich, lub jest nim objęty w kilku państwach jednocześnie.
W całej zjednoczonej Europie działa też zasada zachowania praw nabytych. To dzięki takiemu rozwiązaniu świadczenia przyznane w jednym z państw członkowskich UE są przekazywane osobie uprawnionej niezależnie od jej miejsca zamieszkania. Nikt więc nie straci na zmianie miejsca pobytu. Ostatnią zasadą mającą wpływ nie tylko na obecne, ale także przyszłe świadczenia jest zasada sumowania okresów ubezpieczenia. Umożliwia ona uwzględnianie tych okresów uzbieranych w kilku państwach członkowskich UE przy ustalaniu prawa do świadczeń z zabezpieczenia społecznego.
Ważne prawo
Przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego mają pierwszeństwo przed wewnętrznymi regulacjami państw członkowskich UE. Oznacza to, że w przypadku kolizji norm krajowych z unijnymi zastosowanie mają zawsze te ostatnie.
Przepisy o koordynacji zawarte zostały w rozporządzeniach. Obowiązują zatem w całości i są stosowane bezpośrednio we wszystkich państwach nimi objętych. Nie mogą ich stosować wybiórczo.
Istotną kwestią jest to, że przepisy UE dotyczące koordynacji nie zastępują krajowych systemów zabezpieczenia społecznego jedną strukturą europejską. Każde państwo członkowskie ma swobodę decydowania o tym, kto ma być ubezpieczony na mocy jego ustawodawstwa, jakie świadczenia są przyznawane i na jakich warunkach, jak są naliczane i jakie składki należy opłacać. Przepisy koordynujące określają wspólne reguły i zasady, których muszą przestrzegać wszystkie władze krajowe, instytucje zabezpieczenia społecznego, sądy i trybunały przy stosowaniu własnych przepisów. W ten sposób gwarantuje się, że stosowanie ustawodawstwa różnych krajów nie wywiera negatywnego wpływu na osoby korzystające z prawa do swobodnego przepływu i pobytu na terytorium państw członkowskich. Innymi słowy, osoba korzystająca z prawa do przemieszczania się na obszarze Europy nie powinna się znaleźć w warunkach gorszych niż ta, która zawsze mieszkała i pracowała w tym samym państwie członkowskim.
Podstawa prawna
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. UE L 166 z 30 kwietnia 2004 r. z późn. zm.; Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5 ze zm.).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. UE L 284 z 30 października 2009 r.).
