Zwolniono mnie z pracy w lutym 2007 r. w wieku 53 lat z przyczyn niedotyczących pracownika. Od 2007 r. jestem na świadczeniu przedemerytalnym. Przechodząc na nie, otrzymałam z ZUS decyzję, że po ukończeniu 60 lat przejdę na emeryturę, ale po wejściu nowych przepisów termin został przedłużony do 60 lat i 9 miesięcy. Czy taka zmiana jest uzasadniona, czy przepisy działają wstecz? – zastanawia się pani Wiesława. I pyta, czy skoro pracowała na zmianach nocnych, może się starać o wcześniejsze przejście na emeryturę.
Radosław Milczarski Biuro Prasowe Zakładu Ubezpieczeń Społecznych / Media / materialy prasowe
Nabycie prawa do emerytury zależy przede wszystkim od ukończenia powszechnego wieku emerytalnego. O ile dla kobiet, które urodziły się do 31 grudnia 1952 r. wynosił on 60 lat, o tyle dla tych urodzonych po 31 grudnia 1952 r. jest stopniowo podwyższany o jeden miesiąc co kwartał aż do osiągnięcia docelowo 67 lat.
Stopniowe podnoszenie wieku emerytalnego wydłuża czas pobierania świadczenia przedemerytalnego. Do końca 2012 r. prawo do niego ustawało wraz z osiągnięciem wieku 60 lat przez kobietę. Ustawa wprowadzająca obowiązek dłuższej aktywności zawodowej, jednocześnie wniosła zmiany w przepisach dotyczących świadczeń przedemerytalnych. Podwyższanie wieku emerytalnego wydłużyło również czas pobierania tych świadczeń przyznanych przed wejściem w życie ustawy, czyli przed 1 stycznia 2013 r. Zatem część osób pobierających świadczenie przedemerytalne, w tym pani Wiesława, będzie je otrzymywać dłużej, niż wynikało to z pierwotnej decyzji. Prawo do niego ustaje w dniu poprzedzającym dzień osiągnięcia wieku emerytalnego ustalonego dla danej osoby według jej daty urodzenia, chyba że ustanie lub wygaśnie przed tym terminem.
Gdyby nie wprowadzono zmian w przepisach dotyczących świadczeń przedemerytalnych, osoby uprawnione do świadczenia i pobierające je do osiągnięcia starego wieku emerytalnego, nie miałyby żadnych świadczeń przez okres będący różnicą między starym wiekiem emerytalnym a stopniowo wydłużanym, a w efekcie środków do życia. Natomiast zasady przyznawania prawa do świadczeń przedemerytalnych nie zostały zmienione.

OPINIA EKSPERTA

Emerytura przed osiągnięciem podwyższonego wieku emerytalnego przysługuje osobom, które pracowały w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, o ile spełniły warunki dotyczące wymaganego wieku i wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w tym wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Osoby, które przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego, zgłaszając wniosek o emeryturę, muszą jednocześnie wnioskować o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.

Rodzaje prac uzasadniających przyznanie wcześniejszej emerytury zawarte są w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Warunki dotyczące wymaganego wieku emerytalnego i wymaganego stażu dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach są zróżnicowane w zależności od tego, czy wykonywane prace wymienione są w wykazie A, czy w wykazie B. Odrębnie uregulowane zostały wymogi nabycia prawa do emerytury przez poszczególne grupy pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze.

Okresy pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stwierdza zakład pracy zatrudniający pracownika, w świadectwie prac lub świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie par. 1 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r., w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno potwierdzać wymiar czasu pracy, okres i rodzaj wykonywanej pracy, zajmowane stanowisko oraz dane dotyczące przyporządkowania danego stanowiska pracy do rodzaju prac określonych w tym rozporządzeniu. Udokumentowanie wykonywania pracy na zmianach nocnych nie jest wystarczające do uznania określonego zajęcia za pracę w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Podstawa prawna

Art. 11 ustawy z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 637).

Art. 2 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 170).

Art. 29, 32, 33 i 39, 46 ustawy emerytalnej – ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.).

Par. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r. nr 8, poz. 43 z późn. zm.).