Gwarancja wypłaty świadczenia korzystniejszego przy przejściu z renty na emeryturę obowiązuje wyłącznie wtedy, gdy takiej zmiany automatycznie, czyli z urzędu, dokonuje sam Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Jeśli ktoś uzyska prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy po 30 września 2017 r., to gdy skończy 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni) i nadal będzie na rencie, ZUS z urzędu przyzna mu emeryturę. Jeżeli jednak w dniu osiągnięcia wieku emerytalnego ktoś będzie miał zawieszoną rentę, zakład przyzna emeryturę od miesiąca, od którego zostałaby podjęta wypłata renty.
Nieco bardziej złożona jest sytuacja osób, którym przyznano rentę przed końcem września 2017 r. Jeżeli nie osiągną jeszcze podwyższonego wieku emerytalnego i 1 października będą mieć ustalone prawo do renty do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, na jeszcze dłużej albo na stałe, a nie będą miały ustalonego prawa do emerytury, mogą pobierać rentę do dnia, w którym osiągną podwyższony wiek emerytalny. Po tym terminie ZUS przyzna emeryturę z urzędu. Od tej zasady są dwa wyjątki:
- pierwszy dotyczy osób, które mają rentę do dnia, w którym osiągną podwyższony wiek emerytalny; jeśli tego dnia ich prawo do renty będzie zawieszone, ZUS nie będzie miał podstaw, aby przyznać emeryturę;
- drugi dotyczy tych, którzy mają rentę na stałe lub na czas po osiągnięciu podwyższonego wieku emerytalnego. Jeżeli tego dnia ich prawo do renty będzie zawieszone, ZUS przyzna emeryturę od miesiąca, od którego znów wypłacałby rentę (na wniosek rencisty), o ile wcześniej prawo do renty nie ustanie z innych przyczyn.
Rencistom, którzy mają przyznane świadczenie na okres krótszy niż do osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, a osiągną wiek obowiązujący od 1 października (60 i 65 lat), ZUS zamieni świadczenie na emeryturę z urzędu. Ci, którzy skończą wymagane lata do końca września, zaczną pobierać emeryturę z początkiem października. Ci, którzy osiągną wymagany wiek później – od dnia urodzin. Jednak podobnie jak w omówionych już wcześniej przypadkach, jeżeli tego dnia ich prawo do renty będzie zawieszone, ZUS przyzna emeryturę od miesiąca, od którego znów wypłacałby rentę.
Rencistę, który osiągnie powszechny wiek emerytalny, ZUS z urzędu przenosi na emeryturę. Wylicza mu wtedy nowe świadczenie. Jeżeli jednak okaże się, że emerytura jest niższa od renty z tytułu niezdolności do pracy (może to dotyczyć osób ze stosunkowo krótkim stażem pracy), ZUS nadal będzie wypłacał świadczenie w wysokości renty.
Taka gwarancja wypłaty świadczenia korzystniejszego przy przejściu z renty na emeryturę obowiązuje jednak wyłącznie wtedy, gdy takiej zmiany automatycznie (z urzędu) dokonuje sam Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Inaczej mówiąc: jeżeli ZUS, w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego przenosi kogoś z renty na emeryturę, to gdyby renta okazała się świadczeniem korzystniejszym emerytura będzie wypłacana w takie właśnie wysokości.
Jeżeli natomiast ktokolwiek z rencistów, w związku z obniżeniem wieku emerytalnego od 1 października 2017 r., zdecyduje się samodzielnie wystąpić o emeryturę i po wyliczeniu przez ZUS okaże się ona mniej korzystna niż renta, to w ciągu 30 dni od wydania decyzji przez ZUS powinien wycofać wniosek o emeryturę. W innym przypadku ZUS wypłaci świadczenie, o które dana osoba wnioskowała, czyli emeryturę (niższą niż dotychczasowa renta).
Warto zatem zachować spokój i poczekać na ruch zakładu, pamiętając, że zgodnie z obowiązującymi przepisami będzie on z urzędu, od 1 października, przyznawał emerytury tym rencistom, którzy osiągną powszechny (obniżony) wiek emerytalny.
PRZYKŁAD
Pani Jadwiga (ur. 15 września 1956 r.) pobiera rentę z tytułu niezdolności do pracy. Przyznano jej ją do dnia, w którym osiągnie podwyższony wiek emerytalny (61 lat i 3 miesiące), tj. do 15 grudnia 2017 r. Nie ma ustalonego prawa do emerytury.
W związku z obniżeniem wieku emerytalnego ZUS wyśle do pani Jadwigi informację, że zachowuje prawo do dotychczasowej renty z tytułu niezdolności do pracy do 15 grudnia 2017 r. oraz że może zgłosić wniosek o emeryturę w związku z obniżeniem wieku emerytalnego. Pani Jadwiga ma do wyboru dwie możliwości:
1. Może zgłosić wniosek o emeryturę w związku z obniżeniem wieku emerytalnego.
Zostanie jej ona przyznana od miesiąca zgłoszenia wniosku, jednak nie wcześniej niż od 1 października 2017 r. Zachowa wtedy prawo do renty na okres orzeczonej niezdolności do pracy. W czasie, gdy będzie miała prawo do dwóch świadczeń, będzie mogła pobierać jedno z nich (wyższe lub wybrane).
2. Może nie zgłaszać wniosku o emeryturę.
Wtedy ZUS przyzna jej emeryturę z urzędu od 15 grudnia 2017 r. W związku z tym utraci też prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.
Uwaga!
Pani Jadwiga utraci prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy 15 grudnia 2017 r. również wtedy, gdy będzie miała w tym dniu zawieszone prawo do renty (np. z powodu osiągania przychodów). Wtedy jednak, aby uzyskać emeryturę, będzie musiała zgłosić wniosek o jej przyznanie.