Subskrybuj nas na Youtube
Ci przedsiębiorcy, którzy sądzili, że w tym roku wnoszenie opłat produktowych zostanie odłożone na czerwiec, srogo się zawiedli. Ze względu na kłopoty z BDO przesunięto tylko obowiązki sprawozdawcze. Zaś należne kwoty trzeba wpłacać na konta marszałków w takim czasie jak dotychczas.
Ze względu na opóźnienia związane z wprowadzaniem Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami (dalej: BDO, baza danych o odpadach) i kłopotami z wpisem tak dużej liczby podmiotów przez urzędy marszałkowskie przesunięto wprawdzie termin składania sprawozdań dla wprowadzających opakowania czy niektóre produkty do 30 czerwca 2020 r., lecz opłaty trzeba uiścić w dotychczasowych terminach (podaną przez nas trzy tygodnie temu informację, że w tym roku najpierw wnosi się opłaty do urzędu marszałkowskiego, a dopiero potem składa sprawozdania, potwierdziło nam Ministerstwo Klimatu – patrz stanowisko). Sęk w tym, że ustawa z 23 stycznia 2020 r. o zmianie ustawy o odpadach i niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 150), nowelizując obowiązki w zakresie sprawozdań o wytworzonych odpadach i gospodarowaniu odpadami w 2019 r., zmieniła tylko przepisy dotyczące terminu, do którego przedsiębiorcy są zobowiązani je złożyć (chodzi tu o sprawozdania, o których mowa w art. 73 i 75 ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach; t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 701; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 284; a więc m.in. dotyczące opłaty produktowej).
W efekcie przedsiębiorcy mają problem, jak wyliczyć opłatę, nie mając sprawozdania. Co istotne – tym roku sporządzenie sprawozdania w zakresie produktowej miał po raz pierwszy ułatwić specjalny moduł w elektronicznej BDO. Niestety pytani przez nas przedsiębiorcy wpisani już do bazy danych o odpadach mówią nam, że moduł sprawozdawczy BDO wciąż jeszcze nie działa (niestety nasze pytanie wystosowane w tej sprawie do Ministerstwa Klimatu, do zamknięcia tego numeru pozostało bez odpowiedzi). Ale nawet jeśli moduł zacznie działać – to dostępu do niego nie będzie miało wiele firm, które w bazie wciąż nie figurują – bo nawet jeśli złożyły wniosek o wpis, to w urzędach marszałkowskich potworzyły się zatory i oczekiwanie na numer rejestrowy trwa bardzo długo.
Tak więc wyliczając opłatę, trzeba się cofnąć do starych sposobów i policzyć to samodzielnie. W sieci trudno jednak znaleźć aktualne kalkulatory do wyliczenia opłaty. Dane do wyliczeń trzeba czerpać z własnej ewidencji (lub prowadzonej w BDO, jeśli ktoś ma numer rejestrowy).
W związku z powstałym zamieszaniem przedstawiamy dziś najważniejsze informacje dla poszczególnych grup firm zobowiązanych do wnoszenia opłaty. Przypomnijmy, że generalnie opłatę produktową oblicza się jako iloczyn stawki opłaty i różnicy między wymaganym a osiągniętym poziomem odzysku (recyklingu) w przeliczeniu na kilogramy, co wynika z ewidencji.
Nie zajmujemy się natomiast innymi opłatami związanymi z wprowadzanymi na rynek produktami, np. na publiczne kampanie edukacyjne, które firmy powinny wnieść na ogół we wcześniejszych terminach, czy opłatą depozytową.
Stanowisko Ministerstwa Klimatu w sprawie terminu wnoszenia opłat produktowych, wydane dla DGP
Przesunięcie terminu składania sprawozdań, m.in., dla wprowadzających produkty, w tym produkty w opakowaniach, nie ma żadnego wpływu na obowiązek wnoszenia opłat produktowych przez tych przedsiębiorców. Należy zauważyć, że zarówno sprawozdanie, jak i opłatę produktową, odpowiednio, sporządza się i wnosi za poprzedni rok kalendarzowy, czyli w 2020 r. za 2019 r. Mając na uwadze, że 2019 r. już się skończył, każdy wprowadzający powinien w 2020 r. posiadać właściwe dane do sporządzenia sprawozdania za 2019 r. i ewentualnego wniesienia opłaty produktowej.
Przedsiębiorca, rozliczając rok 2019, w przypadku ewentualnego nieuzyskania wymaganych poziomów wpłaci więc należne opłaty produktowe w terminach przypadających na marzec 2020 r., a następnie w terminie do 30 czerwca 2020 r. złoży odpowiednie sprawozdanie, zawierające m.in informacje o należnej opłacie. W przypadku rozbieżności pomiędzy wpłaconą kwotą a wskazaną w sprawozdaniu, marszałek województwa, podobnie jak w latach poprzednich, wezwie przedsiębiorcę do złożenia stosownych wyjaśnień. Jedyną różnicą jest to, że w bieżącym roku weryfikacja przez marszałka województwa wysokości uiszczonych opłat zostanie przesunięta w czasie.
dwa terminy
Nie wszyscy przedsiębiorcy wnoszą opłaty produktowe w tym samym terminie. Do 15 marca powinni ją uiścić wprowadzający sprzęt elektryczny i elektroniczny, przenośne baterie i akumulatory oraz opakowania (z produktami). Ten termin jest też właściwy dla wnoszących opłaty recyklingowe za wprowadzone torby plastikowe, czyli przede wszystkim dla sklepów. Z kolei do 31 marca należy zapłacić za wprowadzone oleje i preparaty smarowe oraz opony.
Nawet gdy ktoś chciałby złożyć tak jak dotychczas papierowe sprawozdanie do urzędu marszałkowskiego, wpłacając wyliczoną kwotę, to nie ma tego, jak zrobić. Nie przewidziano bowiem obowiązujących wzorów papierowych formularzy, skoro wszystko miało być liczone elektronicznie, czyli w ramach BDO. Opłatę przedsiębiorcy wnoszą na właściwe konto urzędu marszałkowskiego. Jak informuje nas Mazowiecki Urząd Marszałkowski, jeżeli okaże się, że wystąpią różnice między płatnością a sprawozdaniem, to firmy będą mogły dokonać korekty w górę lub w dół. Jednak nie wszyscy muszą się martwić opłatami i wyliczeniami. Jeżeli przedsiębiorca zlecił wykonanie obowiązków recyklingowych odpowiedniej organizacji odzysku, to właśnie ona za niego się rozlicza.
Uwaga! Wszyscy zobowiązani do wnoszenia opłat produktowych i sprawozdawczości w tym zakresie muszą posiadać wpis do BDO (ewentualnie na nie niego oczekują). Także ci, którzy są zwolnieni z opłat ze względu na niewielką skalę działalności w tym zakresie.
kiedy, za co, na podstawie jakich przepisów
➊Opłata za opakowania
Termin płatności mija 15 marca
Opłatę produktową wnosi się w przypadku niewykonania obowiązku zapewnienia odzysku, a w szczególności recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych.
Uwaga! Obowiązku uzyskania wymaganych poziomów odzysku i recyklingu nie stosuje się do przedsiębiorców w zakresie tych opakowań, w których w danym roku kalendarzowym wprowadzili produkty do obrotu, a następnie w tym samym roku kalendarzowym dokonali eksportu (wewnątrzwspólnotowej dostawy tych opakowań bez produktów lub wraz z produktami). Przy czym eksport lub wewnątrzwspólnotowa dostawa może być również dokonywana przez przedsiębiorcę innego niż wprowadzający te opakowania.
Ponadto zwolnione z opłaty produktowej mogą zostać firmy wprowadzające produkty w opakowaniach, które w danym roku kalendarzowym wprowadziły do obrotu łącznie mniej niż tonę opakowań, pod warunkiem przedłożenia marszałkowi dokumentów w zakresie pomocy de minimis.
Odpowiedzi na pytanie co jest, a co nie jest opakowaniem – należy szukać w rozporządzeniu ministra środowiska z 22 października 2013 r. w sprawie przykładowego wykazu wyrobów, które uznaje się albo nie uznaje się za opakowanie (Dz.U. z 2013 r. poz. 1274).
Wysokość stawek opłat firmy znajdą w rozporządzeniu ministra środowiska z 16 grudnia 2014 r. w sprawie stawek opłat produktowych dla poszczególnych rodzajów opakowań (Dz.U. z 2014 r. poz. 1972)
Z kolei do ustalenia obowiązujących poziomów odzysku i recyklingu stosuje się załącznik nr 1 do ustawy z 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi – poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych oraz rozporządzenie ministra środowiska z 3 grudnia 2018 r. w sprawie minimalnych rocznych poziomów odzysku i recyklingu dla opakowań wielomateriałowych oraz dla opakowań po środkach niebezpiecznych, poniżej których nie mogą zostać określone poziomy w porozumieniu zawieranym z marszałkiem województwa (Dz.U. z 2018 r. poz. 2310) .
➋Opłata za zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny
Termin – do 15 marca
Przy ustalaniu masy sprzętu wprowadzonego do obrotu nie uwzględnia się masy tego, który został wywieziony z terytorium kraju przez wprowadzającego sprzęt lub innego przedsiębiorcę, na podstawie dokumentów potwierdzających wywóz sprzętu zarówno do krajów UE, jak i innych – w tym samym roku kalendarzowym, w którym sprzęt został wprowadzony do obrotu.
Nie uwzględnia się również masy baterii i akumulatorów stanowiących przynależność albo część składową sprzętu.
Ważne! W przypadku gdy wysokość opłaty produktowej za daną grupę sprzętu nie przekracza 50 zł, opłaty produktowej nie wnosi się.
Wprowadzającego sprzęt zwalnia się z opłaty produktowej, jeśli wprowadza do obrotu:
- małogabarytowy sprzęt (taki którego żaden z zewnętrznych wymiarów nie przekracza 50 cm), jeśli jego łączna masa średniorocznie, czyli za poprzednie trzy lata, nie przekracza 100 kg;
- wielkogabarytowy sprzęt (o wymiarach większych niż ww.) o łącznej masie średniorocznie nieprzekraczającej 1000 kg.
I w tym przypadku trzeba pamiętać o przepisach w zakresie pomocy de minimis.
Wysokość stawek dla poszczególnych grup sprzętu określa rozporządzenie ministra środowiska z 21 czerwca 2018 r. w sprawie szczegółowych stawek opłaty produktowej dla grup sprzętu (Dz.U. z 2018 r. poz. 1194), a o poziomach mówi rozporządzenie ministra środowiska z 21 lipca 2017 r. w sprawie minimalnych rocznych poziomów zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (Dz.U. z 2017 r. poz. 1499),
➌Opłata za baterie i akumulatory
Termin płatności – do 15 marca
Przepisy obejmują stosunkowo dużą grupę przedsiębiorców. Nie tylko tych, którzy wprowadzają same takie wyroby, ale też tych, którzy wprowadzają je wraz ze sprzętem lub w pojazdach.
Przy ustalaniu masy wprowadzanych do obrotu baterii i akumulatorów nie uwzględnia się masy tych, które zostały wyeksportowane (były przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy) przez wprowadzającego baterie lub akumulatory lub innego przedsiębiorcę.
Regulacji nie stosuje się do: wprowadzającego baterie lub akumulatory, który w danym roku kalendarzowym wprowadził do obrotu: kilogram lub mniej baterii bądź akumulatorów przenośnych albo 100 lub mniej kilogramów przemysłowych czy samochodowych, o ile przedłoży marszałkowi stosowne dokumenty w zakresie pomocy de minimis.
Wysokość stawki określa rozporządzenie ministra środowiska z 3 grudnia 2009 r. w sprawie stawki opłaty produktowej (Dz.U z 2009 r. poz. 1672). Opłata ta niezmiennie od lat wynosi 9 zł/kg. Z kolei poziomy zbierania znajdują się w rozporządzeniu ministra środowiska z 3 grudnia 2009 r. w sprawie rocznych poziomów zbierania zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów przenośnych (Dz.U z 2009 r. poz 1671). Obecny poziom to 45 proc.
Kto ma obowiązek rozliczania się z opłat produktowych
•wprowadzający oraz eksportujący opakowania, a także wprowadzający produkty w opakowaniach, eksportujący i dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy produktów w opakowaniach
•przedsiębiorcy prowadzący sklepy lub hurtownie, którzy oferują torby na zakupy z tworzywa sztucznego objęte opłatą recyklingową
•wprowadzający na terytorium kraju niektóre produkty (chodzi o oleje i preparaty smarowe oraz opony)
•wprowadzający pojazdy
•wprowadzający sprzęt elektryczny i elektroniczny lub autoryzowani przedstawiciele
•wprowadzający baterie lub akumulatory©℗
➍Opłata za oleje, preparaty smarowe i opony pneumatyczne
Termin płatności – do 31 marca
Przy obliczaniu poziomu odzysku i recyklingu do masy wprowadzonych na rynek produktów nie wlicza się tych, które zostały wyeksportowane (wywiezione w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy) przez przedsiębiorcę innego niż wytwórca, na podstawie dokumentów potwierdzających eksport (wewnątrzwspólnotową dostawę), a także importowanych, a następnie w tym samym roku kalendarzowym wywiezionych kraju, co zostało potwierdzone odpowiednimi dokumentami.
Stawki określa rozporządzenie ministra środowiska z 16 grudnia 2014 r. w sprawie szczegółowych stawek opłat produktowych dla poszczególnych produktów (Dz.U. z 2014 r. poz. 1968). Przykładowo wynoszą one dla opon używanych 4,20 zł/kg, a dla nowych niezależnie czy stosowanych w rowerach, motocyklach, samochodach, samolotach czy maszynach rolniczych 2,2 zł/kg.
Aktualne poziomy recyklingu znajdziemy zaś w załączniku nr 4a do ustawy z 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej a także w rozporządzeniu ministra środowiska z 27 października 2014 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów powstałych z preparatów smarowych, dodatków i środków zapobiegających zamarzaniu (Dz.U. z 2014 r. poz. 1598).
➎Opłata za torby z tworzywa sztucznego
Termin – do 15 marca
Opłata jest wnoszona za każdą wydaną lekką torbę na zakupy z tworzywa sztucznego, czyli o grubości poniżej 50 mikrometrów, oraz od 1 września 2019 r. za pozostałe torby plastikowe o grubości równej 50 mikrometrów i większej. Wyjątkiem są bardzo lekkie torebki – poniżej 15 mikrometrów – wymagane ze względów higienicznych lub oferowane jako podstawowe opakowanie żywności luzem, gdy pomaga to w zapobieganiu marnowaniu żywności.
Opłata wynosi 20 gr od torby. Określa to rozporządzenie ministra środowiska z 27 sierpnia 2019 r. w sprawie stawki opłaty recyklingowej (Dz.U. poz. 1639)
Uwaga! Od 2020 r. opłaty wnosi się kwartalnie do 15. dnia miesiąca po upływie kwartału, w którym została pobrana.
OPINIA EKSPERTA
Awaria u przedsiębiorcy nie tłumaczy poślizgu ze złożeniem dokumentów
Joanna Wilczyńska, ekspert spółki Atmoterm SA, zajmującej się doradztwem w zakresie środowiska
Przedsiębiorcom warto uświadomić jeszcze jeden problem: wprzypadku sprawozdań, gdy dojdzie do awarii systemu, sprawozdanie trzeba niezwłocznie wprowadzić po komunikacie, że awaria ustała. Przy czym dotyczy to wyłącznie awarii po stronie BDO ito na dodatek ogłoszonej na stronie BIP ministerstwa, ajak się da to ina stronie BDO. Nie ma zatem mowy oulgowym traktowaniu, gdy sieć informatyczna uprzedsiębiorcy się wyłączy, gdy np. zabraknie prądu czy zepsuje się komputer. Nie będzie wytłumaczenia, że nie można było złożyć sprawozdania, bo wtym dniu nastąpiła lokalna awaria.
