Nagroda specjalna dla nauczycieli 2023. Ile tak naprawdę wyniesie? Nie ma już wątpliwości

Nie ma już wątpliwości co do paragrafu klasyfikacji budżetowej, a także wysokości kwoty netto oraz tego, ile pieniędzy na wypłaty dostaną jednostki samorządu terytorialnego. Co wiemy na temat nagrody specjalnej dla nauczycieli 2023?

Do 14 października br. nauczycielom trzeba wypłacić nagrodę specjalną z okazji 250. rocznicy utworzenia Komisji Edukacji Narodowej. A ze znowelizowanej Karty nauczyciela wynika, że chodzi o 1125 zł. I choć sprawa z wypłatą tych środków wydawała się prosta, to fora dyskusyjne zalała fala pytań o składki i podatki od tych pieniędzy oraz o to, jak je zaklasyfikować. Na szczęście Ministerstwo Edukacji i Nauki 14 września br. zamieściło wyjaśnienia w tej sprawie.

Właściwy paragraf

Gros pytań dotyczyło kwestii klasyfikacji budżetowej i wskazania, jaki paragraf wydatkowy będzie właściwy do ujęcia takiej nagrody specjalnej. Część księgowych wskazywała na paragraf 4790, argumentując, że wskazana nagroda to przychód ze stosunku pracy i dlatego właśnie ten powinien być właściwy jako oznaczony „Wynagrodzenia osobowe nauczycieli”. Nie dla wszystkich jednak było to tak oczywiste.

Przeciwnicy przekonywali, że nowa nagroda to składnik traktowany tak samo jak dodatek na start i dlatego powinien być ujęty w paragrafie 3020 jako oznaczonym „Wydatki osobowe niezaliczone do wynagrodzeń”. Jednak tu z kolei padały kontrargumenty, że skoro pieniądze te są ozusowanym przychodem ze stosunku pracy, to nie może być to paragraf 3020.

W sporze o właściwą klasyfikację budżetową byli też tacy, którzy przekonywali do paragrafu 3040, bo ten wskazuje z kolei na nagrody resortowe, w tym ministra właściwego do spraw oświaty. A dokładnie jest oznaczony jako „Nagrody o charakterze szczególnym niezaliczone do wynagrodzeń” i obejmuje w szczególności m.in.:

• nagrody resortowe, w tym nagrody ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, dla nauczycieli za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze oraz nagrody ministrów dla nauczycieli akademickich za osiągnięcia naukowe, dydaktyczne lub organizacyjne albo za całokształt dorobku,
• nagrody kuratora oświaty dla nauczycieli za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze.

Okazało się, że to właśnie ten paragraf wskazało MEiN jako właściwy dla szkół publicznych prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego. W swoich wyjaśnieniach poinformowało, że zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 513; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1347) środki wydatkowane przez jednostki samorządu terytorialnego na wypłatę nagrody specjalnej dla nauczycieli, w przypadku:

• szkół publicznych prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego ‒ należy zaksięgować w paragrafie 304 „Nagrody o charakterze szczególnym niezaliczone do wynagrodzeń”,
• szkół niepublicznych i szkół publicznych prowadzonych przez osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego oraz osoby fizyczne, inne niż fundacje i stowarzyszenia ‒ należy zaksięgować w paragrafie 283 – „Dotacja celowa z budżetu na finansowanie lub dofinansowanie zadań zleconych do realizacji pozostałym jednostkom niezaliczanym do sektora finansów publicznych”,
• szkół niepublicznych i szkół publicznych prowadzonych przez fundacje i stowarzyszenia ‒ należy zaksięgować odpowiednio w paragrafie 281 „Dotacja celowa z budżetu na finansowanie lub dofinansowanie zadań zleconych do realizacji fundacjom” oraz paragrafie 282 „Dotacja celowa z budżetu na finansowanie lub dofinansowanie zadań zleconych do realizacji stowarzyszeniom”.

ZUS i PIT

Resort pośrednio rozstrzygnął także, jaką kwotę netto dostaną nauczyciele. Niektórzy przekonywali, że nauczycielowi z gwarantowanych ustawowo 1125 zł pozostanie 990 zł na rękę, bo nagroda nie jest ozusowana, ale trzeba potrącić od niej podatek. Jednak po zapoznaniu się z wyjaśnieniami MEiN wiadomo, że nagroda specjalna z okazji 250. rocznicy utworzenia KEN podlega PIT oraz ZUS. Resort nie podał kwoty netto, bo jej ostateczna wysokość będzie zależała od indywidualnej sytuacji nauczycieli. W wielu przypadkach otrzymają oni na rękę 766,39 zł.

Resort przypomniał, że zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1787; dalej: ustawa o PIT) za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne bez względu na źródło finansowania tych wypłat, w tym m.in. nagrody. Jak wyżej wskazano, nagroda specjalna z okazji 250. rocznicy utworzenia KEN stanowi przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym na ogólnych zasadach według skali podatkowej.

Z kolei odnosząc się do kwestii składkowania, MEiN przywołało regulacje zawarte w art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1230; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1429), zgodnie z którymi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Definicja przychodu stosowana na gruncie ubezpieczeń społecznych została zawarta w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT. Z kolei zasady ustalania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe regulują przepisy rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 728; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1665). W par. 2 ww. rozporządzenia zostały enumeratywnie wymienione przychody, które nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Wyłączenia te nie obejmują nagrody specjalnej z okazji 250. rocznicy utworzenia KEN. Tym samym, jak przesądziło MEiN, nagroda specjalna nie jest zwolniona z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Większe środki

Składki od tej nagrody muszą też odprowadzić pracodawcy, ale pieniądze na ten cel zostały zabezpieczone. MEiN wskazało, że wielkość środków na realizację tego zadania obliczono na podstawie nagrody w wysokości 1125 zł, z dodatkowym uwzględnieniem pochodnych od wynagrodzeń finansowanych po stronie pracodawcy w wysokości 19,64 proc., tj. 220,95 zł. Dlatego do jednostek samorządu terytorialnego będą przekazywane środki na każdego nauczyciela uprawnionego do otrzymania nagrody w wysokości 1345,95 zł.

Jak czytamy w wyjaśnieniach resortu, środki na wypłatę nagrody będą przekazywane odpowiednio z rezerwy, o której mowa w art. 36 ust. 4 pkt 1 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2022 r. poz. 2267; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1586), oraz części budżetowych, którymi dysponują ministrowie, o których mowa w art. 8 ust. 4–14a ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 900; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1718). Zgodnie z art. 4 ustawy z 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1586) zaplanowano 935 437 tys. zł na zwiększenie rezerwy subwencji ogólnej z przeznaczeniem na nagrodę specjalną z okazji 250. rocznicy utworzenia Komisji Edukacji Narodowej. ©℗