Potwierdzenie samotnego wychowywania dziecka na potrzeby rekrutacji do przedszkoli powinno opierać się na dostępnych danych.
Takie stanowisko przedstawiło Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (MPiPS) w odpowiedzi na wątpliwości związane z realizowaniem przez pracowników pomocy społecznej zadań wynikających z ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. poz. 256 ze zm.). Pytania w tej sprawie przekazała do resortu Polska Federacja Związkowa Pracowników Socjalnych i Pomocy Społecznej (PFZPSiPS). Zgodnie z art. 20t ust. 8–10 wspomnianej ustawy wójt, burmistrz lub prezydent miasta może zweryfikować informacje zawarte w oświadczeniu składanym przez rodzica, który stara się o miejsce dla dziecka w publicznym przedszkolu i deklaruje samotne jego wychowywanie.
W tym celu może skorzystać z informacji już posiadanych oraz wystąpić o nie do innych instytucji. Może też wykorzystać wywiad, o którym mowa w art. 23 ust. 4 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114 ze zm.). Służy on weryfikacji samodzielnego opiekowania się dzieckiem przy przyznawaniu zasiłków.
Jednak jak wynika z pisma PFZPSiPS, w niektórych gminach zadanie sprawdzania oświadczeń jest zlecane pracownikom ośrodków pomocy społecznej, którzy otrzymują całe listy osób deklarujących samotne wychowywanie dziecka. Jeżeli jednostki te nie zajmują się jednocześnie przyznawaniem świadczeń rodzinnych, to ze względu na brak innego narzędzia wykorzystują do ich weryfikacji rodzinny wywiad środowiskowy. Jednak przeprowadzenie go na innym druku może być uznane za przekroczenie uprawnień. Z kolei użycie wywiadu środowiskowego zdaniem federacji nie wydaje się być dopuszczalne także ze względu na to, że ma on sprawdzać sytuację osób starających się o świadczenia z pomocy społecznej, nie zaś przydzieleniu miejsca w przedszkolu publicznym. Co więcej, zakres danych zbieranych w trakcie jego przeprowadzania jest o wiele szerszy niż tych potrzebnych do weryfikacji samotnego rodzicielstwa. Dlatego może to stanowić naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych.
– Zlecanie przeprowadzania wywiadów jest próbą przerzucenia na pracowników socjalnych wykonywania kolejnego zadania, które nie należy do ich ustawowych obowiązków – mówi Anna Prusak, dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej we Wrześni.
Jak wynika ze stanowiska departamentu pomocy i integracji społecznej MPiPS, faktycznie nie ma podstaw do tego, aby pracownicy socjalni zajmowali się weryfikacją samotnego rodzicielstwa poprzez przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych. Resort wskazuje, że w przypadku konieczności potwierdzenia informacji zawartych w oświadczeniu wójt (burmistrz lub prezydent miasta) korzysta z posiadanych już baz danych. Przesądza o tym brzmienie art. 20t ust. 9 ustawy o systemie oświaty.
