Szkoła nie może odmówić wypłaty odprawy nauczycielowi, który przeszedł na emeryturę, nawet jeśli między zakończeniem zatrudnienia a otrzymaniem świadczenia wystąpiła przerwa.
Stosunek pracy naszej czytelniczki, która była nauczycielem mianowanym, wygasł na skutek upływu okresu pozostawania w stanie nieczynnym. W tym jednak czasie osoba zainteresowana nie miała ukończonego 55. roku życia. A ustawa z 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz.U. nr 97, poz. 800 z późn. zm.) w sposób jednoznaczny stwierdza, że prawo do niego mają osoby równocześnie spełniające trzy warunki:
● osiągną 55 lat,
● mają łączny staż pracy wynoszący 30 lat, w tym 20 lat wykonywania pracy w szkole w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć,
● rozwiązały stosunek pracy.
W tym konkretnym przypadku osoba zainteresowana musiała więc poczekać kilka miesięcy na ukończenie wymaganego wieku. I dopiero wówczas ZUS przyznał jej świadczenie. Kiedy emerytowana nauczycielka je otrzymała, wystąpiła do dyrektora szkoły, który ją zwolnił, o wypłatę odprawy. Prawo do niej wynika z art. 28 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.). Dyrektor szkoły odmówił wypłaty, twierdząc, że zainteresowana nie ma do niej prawa z powodu przerwy między pracą a otrzymaniem świadczenia.
O wyjaśnienie tej sprawy zwróciliśmy się do Zespołu Polityki Edukacyjnej Związku Nauczycielstwa Polskiego, do którego trafiają takie interwencje. Jego zdaniem dyrektor szkoły niesłusznie odmówił wsparcia. Zgodnie z art. 87 Karty nauczyciela odprawę emerytalną może otrzymać bowiem nauczyciel, który nabył prawo m.in. do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a jego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na nie.
Według ekspertów z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, iż związek rozwiązania stosunku pracy z przejściem na emeryturę może mieć charakter przyczynowy, czasowy, funkcjonalny albo mieszany. W praktyce najczęściej występuje związek przyczynowo-czasowy lub czasowo-funkcjonalny. Przejście na emeryturę nie musi być jedyną, wyłączną i bezpośrednią przyczyną rozwiązania stosunku pracy.
Odprawa przysługuje ze względu na przejście na emeryturę niezależnie od przyczyn, które legły u podstaw zakończenia zatrudnienia (uchwały SN z 29 maja 1989 r., sygn. akt III PZP 19/89, OSNCP 1991 z. 5, poz. 61, oraz z 4 czerwca 1991 r., sygn. akt I PZP 17/91, OSNCP 1992 z. 3, poz. 37; wyrok SN z 25 czerwca 1993 r., sygn. akt I PZP 27/93).
Przejście na emeryturę powinno się zbiegać w czasie z rozwiązaniem stosunku pracy. Nie zawsze jednak stanowi przeszkodę w nabyciu prawa do odprawy (wyrok SN z 28 lipca 1999 r., sygn. akt I PKN 174/99). W tym konkretnym przypadku nauczycielka powinna skierować pismo do pracodawcy z prośbą o wypłatę odprawy w związku z przejściem na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W razie odmowy może wnieść pozew do sądu pracy.