Rodzina może kontaktować się z chorym w szpitalu. Powinna również uzyskać informacje o jego stanie zdrowia oraz wgląd do dokumentacji medycznej. Może też sprawować nad nim dodatkową opiekę

Czy placówka pobierze opłaty za pobyt rodzica

Matka przewlekle chorego dziecka, które od dwóch miesięcy przebywa w szpitalu, sprawuje nad nim nieustanną opiekę. Placówka zezwoliła na pobyt i udostępniła kobiecie dodatkowe łóżko, ale domaga się zapłaty za każdą dobę. Czy ma do tego prawo?
Rodzice małoletniego pacjenta mają prawo do dodatkowej opieki nad nim w szpitalu. Matka może np. czuwać przy nim nieustannie przez cały czas jego leczenia w zakładzie opieki zdrowotnej. Jednakże jej obecność skutkuje pewnymi kosztami ponoszonymi przez zakład opieki zdrowotnej. Szpital musi płacić za zużytą przez nią wodę, energię elektryczną, środki czystości i dezynfekcji itd. Narodowy Fundusz Zdrowia w ramach ubezpieczenia zdrowotnego nie pokrywa placówce medycznej tych kosztów. Zgodnie z art. 35 ust. ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta placówka ma prawo pobierać opłatę rekompensującą jej wydatki wynikające z pobytu osób innych niż pacjenci. Jej wysokość jest różna w zależności od zakładu. Ustala ją kierownik zakładu. Informacja o wysokości oraz sposobie jej ustalania powinna być jawna i udostępniona pacjentom i ich bliskim.
Podstawa prawna
Art. 35 ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. z 2009 r. nr 52, poz. 417 z późn. zm.).

Czy szpital zabroni rodzinie nocnej opieki

Córka starszej zniedołężniałej pacjentki zajmuje się matką podczas jej pobytu w szpitalu. Dyrekcja placówki nie zgadza się jednak na sprawowanie opieki przez nią w porze nocnej, czyli po zakończeniu godzin odwiedzin. Czy szpital ma do tego prawo?
Pacjent ma prawo do obecności osoby bliskiej. Jest to uprawnienie chorego, a nie jego rodziny. Oznacza to jednak, że zasadniczo szpital lub inna placówka medyczna nie może zakazać kontaktu z chorym jego bliskim. Pacjent podczas pobytu w szpitalu ma prawo widywać się z rodziną, a także w razie potrzeby kontaktować się telefonicznie lub korespondencyjnie. Prawo umożliwia także sprawowanie dodatkowej opieki pielęgnacyjnej nad chorym przez bliskich lub inne wskazane przez niego osoby. Ich obecność jest szczególnie zasadna w przypadku leczenia dzieci i pacjentów w podeszłym wieku. Jeżeli rodzina zdecyduje się na pielęgnowanie chorego i czuwanie przy nim w placówce, nie zwalnia to personelu szpitala z wykonywania jego normalnych zadań.
Dodatkowa opieka jest uprawnieniem rodziny, a nie jej obowiązkiem. Oznacza to, że personel szpitala nie może przerzucać na nią swoich podstawowych zadań, np. domagać się, aby czynności pielęgnacyjne wykonywali bliscy chorego. Działaniem bezprawnym jest także zabranianie im sprawowania opieki nad chorym w godzinach nocnych. Szpitale, ograniczając opiekę rodziny do godzin dziennych, powołują się najczęściej na własne regulaminy określające zasady odwiedzin. Jednak ustawa o prawach pacjenta nie zawęża prawa do opieki pielęgnacyjnej ze strony bliskich do jakiejkolwiek pory dnia, a tym samym nie wyklucza jej sprawowania w nocy.
Podstawa prawna
Art. 33 ust. 1 ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. z 2009 r. nr 52, poz. 417 z późn. zm.).

Czy zakład odmówi wglądu do dokumentacji

Rodzina pacjenta zmarłego podczas pobytu w szpitalu chce dochodzić roszczeń za błąd medyczny na drodze sądowej. Dyrekcja placówki odmawia jednak wydania jego dokumentacji medycznej, argumentując brakiem upoważnienia do wglądu w historię choroby. Czy takie działanie jest legalne?
Prawo wglądu do dokumentacji medycznej pacjenta ma on sam, przedstawiciel ustawowy oraz osoba, którą do tego upoważnił. Zasada dotyczy dokumentów gromadzonych w szpitalu, przychodni, a także prywatnych gabinetach lekarskich. Po śmierci chorego z historią jego choroby może zapoznać się także tylko ten, kogo za życia do tego upoważnił. Takiego pełnomocnictwa można udzielić zarówno pisemnie, jak i ustnie. Z rozporządzenia ministra zdrowia z 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz.U. nr 252, poz. 1697 z późn. zm.) wynika, że oświadczenie pacjenta ze wskazaniem imienia i nazwiska osoby upoważnionej zamieszcza się w dokumentacji indywidualnej wewnętrznej placówki medycznej (czyli karcie choroby) lub dołącza do niej. Pacjent i upoważnione przez niego osoby mają prawo do bezpłatnego wglądu na miejscu oraz do otrzymania wyciągów, odpisów lub kopii. Za ich sporządzenie wnosi się opłatę. Dokumentację medyczną przechowuje się przez 20 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano ostatniego wpisu. W przypadku zgonu pacjenta jest ona przechowywana przez 30 lat.
Podstawa prawna
Art. 26 ust. 1 ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. z 2009 r. nr 52, poz. 417 z późn. zm.).

Czy lekarz bez upoważnienia udzieli informacji

Pacjent nie upoważnił nikogo do udzielania informacji o jego stanie zdrowia. Lekarz odmówił informacji o przebiegu jego operacji partnerce pozostającej z nim w stałym, nieformalnym związku. Czy złamał prawo?
Lekarz ma obowiązek udzielić pacjentowi wszystkich informacji o stanie zdrowia, wynikach przeprowadzonych badań, rozpoznaniu choroby i rokowaniu na przyszłość. To chory decyduje, komu (rodzinie, przyjaciołom, znajomym, mediom) i jakie informacje o jego zdrowiu mogą być przekazywane. Musi te osoby upoważnić. Ma prawo wskazać każdą wybraną przez siebie osobę: małżonka, rodzica, sąsiada, konkubenta. Dane te, związane w szczególności z jego stanem zdrowia, mogą zostać im ujawnione wtedy, gdy chory wyraźnie się na to zgodził. Pacjent ma też prawo nie upoważnić nikogo.
Wskazana przez chorego i upoważniona na piśmie osoba może uzyskać informacje o stanie jego zdrowia. Upoważnienia można udzielić już w chwili przyjęcia do szpitala lub w trakcie pobytu. Jeżeli chory umożliwił to osobie pozostającej z nim w związku nieformalnym, lekarz nie może odmówić udzielenia wszelkich informacji.
Problemy mogą pojawić się wtedy, gdy pacjent trafił do szpitala nieprzytomny i nie był w stanie upoważnić nikogo do pozyskiwania takich danych. W takiej sytuacji zakłada się domniemanie zgody na przekazanie informacji o stanie zdrowia chorego. Lekarz powinien udzielić ich przedstawicielowi ustawowemu pacjenta, a w razie jego braku osobie bliskiej. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta przez osobę bliską należy rozumieć małżonka, krewnego lub powinowatego do drugiego stopnia w linii prostej, przedstawiciela ustawowego, ale także osobę pozostającą we wspólnym pożyciu. Może to być też każda inna osoba wskazana uprzednio przez pacjenta.
Podstawa prawna
Art. 3 ust. 1, art. 9 ust. 1 i 2 ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. z 2009 r. nr 52, poz. 417 z późn. zm.).

Czy szpital wyda dokumenty na podstawie zgody

Syn domaga się udostępnienia dokumentacji medycznej zmarłego ojca, który trafił na leczenie nieprzytomny i nie upoważnił nikogo do wglądu w jego historię choroby. Ojciec wyraził wcześniej taką zgodę w przychodni lekarza rodzinnego. Czy szpital musi honorować ten dokument?
Placówka medyczna musi posiadać oświadczenie pacjenta upoważniające osobę bliską do wglądu w dokumentację medyczną. Tak wynika z par. 8 rozporządzenia ministra zdrowia z 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz.U. nr 252, poz. 1697). Jednocześnie jednak art. 26 ustawy o prawach pacjenta stanowi, że wgląd w dokumentację medyczną ma osoba upoważniona do tego przez pacjenta za jego życia. Rzecznik praw obywatelskich, do którego trafiła podobna skarga, stoi na stanowisku, że przepisy nie rozstrzygają, czy upoważnienie ma być udzielone w trakcie leczenia w danej placówce medycznej, czy też na poprzednim etapie choroby.
Nie ograniczają również zakresu jego stosowania wyłącznie do tej placówki medycznej, w której upoważnienie zostało złożone. Podobne – korzystne dla rodzin pacjentów – stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. Wyrok nie jest jednak prawomocny.
Podstawa prawna
Wyrok Wojewódzki Sądu Administracyjnego (WSA) w Warszawie z 13 lutego 2013 r. (sygn. akt. VII SAB/Wa 217/12).

Czy za opiekę szpitalną przysługuje zasiłek

Rodzice od kilku miesięcy opiekują się w szpitalu dzieckiem chorym na rzadkie schorzenie. Czy mają prawo ubiegać się o uzyskanie zasiłku opiekuńczego?
Osobie objętej ubezpieczeniem chorobowym w razie konieczności sprawowania przez nią opieki nad chorym dzieckiem przysługuje zasiłek opiekuńczy. Lekarz leczący dziecko decyduje, czy w danym przypadku taka konieczność istnieje. Jeśli uzna, że jest niezbędne, aby rodzic osobiście opiekował się chorym dzieckiem, wystawia wtedy zaświadczenie lekarskie na druku ZUS ZLA.
Zaświadczenie to jest podstawowym dokumentem wymaganym do ustalenia prawa do zasiłku opiekuńczego. Dla uzyskania prawa do tego świadczenia wymagane jest również spełnienie innych ustawowych warunków, m.in. brak innego członka rodziny, który mógłby sprawować opiekę, a także niewyczerpany limit dni, za które zasiłek opiekuńczy przysługuje.
Podstawa prawna
Art. 32 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 77, poz. 512 z późn. zm.).

Czy lekarz odmówi rodzinie udziału w badaniu pacjenta

Żona chciała towarzyszyć mężowi podczas wizyty u lekarza. Ten nie zgodził się na to, argumentując to troską o zachowanie prywatności. Czy miał do tego prawo?
W trakcie udzielania świadczenia zdrowotnego mogą być obecne tylko te osoby, które są niezbędne ze względu na rodzaj świadczenia. Uczestnictwo innych wymaga zgody pacjenta i lekarza. Przepisy stanowią jednak, że choremu podczas wizyty lekarskiej może towarzyszyć osoba bliska. Lekarz nie może sprzeciwiać się jej obecności. Jedynym ograniczeniem jest wola samego pacjenta. Jeżeli ten nie życzy sobie obecności np. podczas badania osoby trzeciej, lekarz musi to uszanować. Okolicznością uzasadniającą odmowę udziału osoby bliskiej w udzielaniu świadczenia zdrowotnego są natomiast względy bezpieczeństwa zdrowotnego lub zagrożenie epidemiologiczne. Odmowę udziału bliskiego w badaniu lub innym świadczeniu zdrowotnym odnotowuje się w dokumentacji medycznej pacjenta.
Podstawa prawna
Art. 21 ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. z 2009 r. nr 52, poz. 417 z późn. zm.).