Przed wstąpieniem do policji pracowałem kilka lat w gospodarstwie rolnym rodziców – opowiada pan Piotr. – Następnie odbywałem w wojsku służbę zastępczą jako sanitariusz. Te okresy uprawniają mnie do licznych przywilejów, jednak zdaniem mojego przełożonego praca w gospodarstwie i czas spędzony w wojsku nie mają znaczenia przy obliczaniu wynagrodzenia. Czy mogę zaskarżyć taką decyzję – pyta czytelnik.
Wysokość uposażenia zasadniczego policjanta zależy od grupy zaszeregowania i wysługi lat. Wynagrodzenie mundurowego wzrasta wraz z czasem wykonywania obowiązków służbowych. Po dwóch latach może liczyć na dwuprocentowy wzrost zarobków. Każdy kolejny rok prowadzi do podniesienia gaży o 1 proc. aż do 20 proc. po 20 latach służby. Następnie pensja wzrasta o 2 proc. za każde dwa lata. Wynagrodzenie zasadnicze funkcjonariusza wzrośnie o 35 proc., jeśli przepracuje 35 lat.
Podniesienia zarobków można oczekiwać nie tylko za czas zatrudnienia w charakterze policjanta. Obliczając wysługę lat, należy brać pod uwagę także inne okresy. Jednym z nich jest praca w gospodarstwie rolnym. Aby móc zaliczyć czas świadczenia obowiązków do wysługi lat, mundurowy musi udowodnić, że jego zajęcia miały charakter stały. Urzędnicy z reguły nie chcą uznawać okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców za rodzący szczególne uprawnienia. Twierdzą, że takie czynności mają zwykle charakter sporadyczny i grzecznościowy.
Dokument poświadczający wykonywanie pracy w gospodarstwie rolnym może wystawić urząd gminy. Jeśli władze samorządowe odmówią wydania zaświadczenia,trzeba posiłkować się zeznaniami świadków. Dowody zebrane przez czytelnika powinny wykazać regularność i stałość wykonywanej pracy (patrz ramka!). Wówczas komendant jednostki nie będzie miał innego wyjścia niż zaliczyć okres pracy w gospodarstwie rolnym do wysługi lat.
Inaczej przedstawia się sprawa pełnienia zastępczej służby wojskowej. Ważne jest szybkie zgłoszenie się do pracy po wypełnieniu obowiązku obrony ojczyzny. Jeśli czytelnik został zatrudniony nie później niż 30 dni od zwolnienia ze służby zastępczej, to powinny mu przysługiwać wszystkie uprawnienia służbowe, także wzrost wynagrodzenia związany z wysługą lat. Warto wiedzieć, że 30-dniowy termin może być w wyjątkowych okolicznościach przedłużony. Stanie się tak choćby z powodu choroby uniemożliwiającej podjęcie pracy.
Jeżeli czytelnik znalazł zatrudnienie po upływie wskazanego terminu, to nie uzyska wszystkich uprawnień. Czas spędzony w wojsku wpłynie wtedy tylko na wymiar urlopu wypoczynkowego, uprawnienia emerytalno-rentowe i odprawę pośmiertną. Nie powstanie natomiast prawo do korzyści związanych ze wzrostem wynagrodzenia.
Jednak jeśli czytelnik stale pracował w gospodarstwie lub po odbyciu służby szybko podjął pracę, powinien walczyć o swoje prawa. Przede wszystkim trzeba zgłosić się do komendanta policji i przedstawić niezbędne dowody. Oprócz wspomnianego zaświadczenia z urzędu gminy potrzebne będzie potwierdzenie pełnienia służby zastępczej. W razie potrzeby warto także wskazać wiarygodnych świadków. Komendant policji wyda decyzję w formie rozkazu personalnego. Trzeba wiedzieć o przysługującym środku zaskarżenia do komendanta głównego policji.
Gdy komendant główny policji również nie zaliczy wskazanych okresów do wysługi lat, to pan Piotr nie powinien odwoływać się do wydziału pracy. Prawidłowe jest bowiem wówczas złożenie skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Radzimy jednak nie rozpoczynać batalii z przełożonymi przed wnikliwą analizą swojej sytuacji
Nauka nie wyklucza koniecznosci pracy na roli
Naczelny Sąd Administracyjny nie zgodził się ze stanowiskiem komendanta głównego policji. Fakt, iż mundurowy był uczniem szkoły ponadpodstawowej, nie wyklucza możliwości zaliczenia okresu pracy w gospodarstwie rolnym do wysługi lat. Dlatego sąd nakazał komendantowi ponowną ocenę dowodów zgromadzonych w sprawie. Zauważył przy tym, że realizowanie obowiązku szkolnego nie musi pozbawiać pracy charakteru stałego. W celu ustalenia stanu faktycznego trzeba brać pod uwagę strukturę, rodzaj i uwarunkowania techniczne gospodarstwa rolnego. O konieczności regularnego wykonywania czynności świadczy, zdaniem sądu, także liczba osób pracujących w gospodarstwie.
Wyrok NSA z 22 stycznia 2014 r., I OSK 2500/12.
Podstawa prawna
Art. 36 ustawy z 28 listopada 2003 r. o służbie zastępczej (Dz.U. z 2014 r. poz. 1027 ze zm.). Par. 3, par. 4 rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 6 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalania wysługi lat, od której jest uzależniony wzrost uposażenia zasadniczego (Dz.U. z 2015 r. poz. 1236).