Zarówno pracownik, jak i pracodawca mogą wypowiedzieć umowę o pracę, jeżeli jest to kontrakt zawarty na czas nieokreślony i na okres próbny, a tylko wyjątkowo na czas określony dłuższy niż 6 miesięcy. Więcej o tym, w jaki sposób rozwiązać umowę o pracę, przeczytasz tutaj>>
Na gruncie przepisów prawa pracy, wypowiedzenie umowy ma charakter jednostronnej czynności prawnej, dla prawidłowości której nie jest potrzebny podpis pracownika (lub pracodawcy). Powinno mieć natomiast formę pisemną, a w samym dokumencie musi zostać wskazana przyczyna uzasadniająca chęć rozwiązania kontraktu, a także pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania od wypowiedzenia do sądu pracy.
Ważny jest sposób złożenia wypowiedzenia
Jednak w związku z tym, że wypowiedzenie jest oświadczeniem woli na piśmie, zasadniczo stosuje się do niego przepisy prawa cywilnego. A kodeks cywilny zwraca małą uwagę na formę wypowiedzenia - dla formy pisemnej nie jest więc przewidziany rygor nieważności.
Prawo cywilne kładzie natomiast nacisk na sposób złożenia wypowiedzenia. Jest ono więc skuteczne z chwilą, kiedy doszło do drugiej strony w taki sposób, że mogła ona zapoznać się z jego treścią, nawet gdy tego nie uczyniła - lub gdy właśnie odmówiła. Jak orzekł Sąd Najwyższy (wyrok z 16 kwietnia 1995 r., I PRN 2/95) oświadczenie woli zakładu pracy o rozwiązaniu umowy o pracę (bez wypowiedzenia) jest złożone pracownikowi z chwilą, gdy doszło do niego w taki sposób, że mógł zapoznać się z jego treścią, chociaż tego nie uczynił.
Decydujące znaczenie ma przy tym więc nie faktyczne zapoznanie się z treścią, ale to, że zaistniała taka możliwość. W kolejnym wyroku SN podkreślił (orzeczenie z 11 grudnia 1996 r., I PKN 36/96), że złożenie oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę ma miejsce także wtedy, gdy pracownik mając realną możliwość zapoznania się z jego treścią, z własnej woli tego nie zrobił. W tym przypadku pracownik nie podjął przesyłki pocztowej z dokumentem.
Formy dokonania wypowiedzenia
Zwolnić pracownika można bowiem na kilka sposobów. Przede wszystkim można to zrobić ustnie, chociaż istnieje wtedy ryzyko, że - na podstawie przepisów prawa pracy - sąd orzeknie o bezskuteczności wypowiedzenia, przywrócenia pracownika do pracy lub przyznania mu odszkodowania. Dostałeś nieskuteczne wypowiedzenie? Zobacz, czego możesz domagać się od pracodawcy>> Dlatego w tym wypadku pracodawca powinien postarać się o świadków, którzy ewentualnie przed sądem potwierdzą jego wersję wydarzeń.
Świadkowie przydadzą się także w przypadku wypowiedzenia pisemnego. Staje się ono skuteczne z chwilą doręczenia adresatowi dokumentu w sposób bezpośredni (do rąk pracownika bądź osoby upoważnionej do działania w jego imieniu) lub w dniu, w którym adresat listu przesłanego pocztą mógł zapoznać się z jego treścią.
Ponadto zwolnić pracownika można także telefonicznie, faksem, za pomocą SMS-a lub e-maila. Jak zwolnić pracownika e-mailem, przeczytasz tutaj>> Potwierdził to Sąd Najwyższy (wyrok z 2 października 2002 r., III PZP 17/02). W takich wypadkach pracodawca musi jednak udowodnić, że oświadczenie dotarło do drugiej strony.
Brak korzyści dla pracownika
O ile sam pracownik nie udowodni więc, że nie odebrał przesyłki z przyczyn od niego niezależnych - na przykład nie przyjął przesyłki pocztowej z powodu choroby lub wyjazdu za granicę - zostanie zwolniony.
A sama odmowa przyjęcia wypowiedzenia działa już na szkodę pracownika, ponieważ traci możliwość odwołania się od decyzji przełożonego do sądu pracy - zatrudniony ma na to 7 dni od wypowiedzenia i 14 dni od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Potwierdził to SN (wyrok z 4 marca 2004 r., I PK 429/03), zaznaczając, iż pracownik, który bez usprawiedliwionych przyczyn odmówił przyjęcia pisma wypowiadającego mu umowę o pracę, nie może domagać się przywrócenia terminu na wniesienie odwołania do sądu ani powołać się na to, że pracodawca nie poinformował go o możliwości, terminie i trybie odwołania.