Choroba zawodowa: Zobacz, jakie prawa ma pracownik

Za chorobę zawodową uznaje się schorzenie spowodowane działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych "narażeniem zawodowym". Przykładowo źródłem choroby zawodowej może być konieczność stałej pracy w niedogodnej pozycji, systematyczne wykonywanie forsownych czynności lub regularne przebywanie w otoczeniu zawierającym czynniki szkodliwe dla zdrowia - takie jak hałas, nieodpowiednie oświetlenie, zapylenie, promieniowanie, związki chemiczne, zwiększone obciążenie psychiczne i fizyczne itp.

Rozpoznanie choroby może nastąpić zarówno w okresie zatrudnienia, jak i po zakończeniu pracy w narażeniu, pod warunkiem wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych w przewidzianym ustawowo okresie. Oto pełen wykaz chorób zawodowych wraz z okresem, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej, mimo wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym

Pracodawca przenosi do innej pracy. Po stwierdzeniu u pracownika objawów wskazujących powstanie choroby zawodowej (poświadczonej przez lekarza), pracodawca ma obowiązek przenieść taką osobę do pracy, w której nie będzie narażona na działanie czynnika wywołującego schorzenia. Termin i czas na przeniesienie pracownika określone są w orzeczeniu lekarskim. Co ważne, przełożony nie musi wypowiadać warunków pracy czy zawierać porozumienia stron z poszkodowaną osobą, bowiem przeniesienie jest dokonywane w trybie polecenia służbowego. Więcej o wypowiedzeniu zmieniającym przeczytasz tutaj>>

Do innej pracy przenosi się także pracownika, który jest niezdolny do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek choroby zawodowej, ale nie został uznany za niezdolnego do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z FUS.

Dodatek wyrównawczy. Jeżeli w wyniku przeniesienia do innej pracy wynagrodzenie pracownika uległo obniżeniu, otrzyma on dodatek wyrównawczy przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy. Dodatek stanowi różnicę między wynagrodzeniem z okresu poprzedzającego przeniesienie do innej pracy a płacą po wprowadzeniu tych zmian. Zasadniczo jego wysokość oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop. Więcej na ten temat czytaj tutaj>>

Świadczenia przy chorobie zawodowej. Osoba, która zapadła na chorobę zawodową, ma również prawo do szeregu świadczeń. Przede wszystkim pracownik otrzyma zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego, który wynosi 100 proc. podstawy wymiaru, czyli kwoty będącej podstawą składek na ubezpieczenie wypadkowe. Zasiłek wypadkowy przysługuje niezależnie od okresu podlegania ubezpieczeniu - nie jest więc niezbędny okres wyczekiwania. Kiedy pracodawca wypłaca wynagrodzenie chorobowe zamiast zasiłku wypadkowego, dowiesz się tutaj>> Chory pracownik może pobierać zasiłek przez okres nie dłuższy niż 182 dni.

Jeżeli po tym okresie pracownik nadal jest niezdolny do pracy, ale dalsze leczenie może umożliwić mu powrót do aktywności zawodowej, to otrzyma świadczenie rehabilitacyjne. Zostaje ono przyznane na okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy i wynosi - jak w przypadku zasiłku chorobowego - 100 proc. podstawy wymiaru.

Ponadto w przypadku, gdy pracownik doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, może starać się o jednorazowe odszkodowanie. Przysługuje mu także pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenie w część przedmiotów ortopedycznych.

Renta przy chorobie zawodowej. Wszystkie te świadczenia przyznaje lekarz orzecznik ZUS. Jeżeli stwierdzi on, że pracownik utracił zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, to może przyznać ubezpieczonemu także rentę z tytułu niezdolności do pracy. Utrata może być całkowita, gdy dana osoba nie może już wykonywać jakiejkolwiek pracy lub częściowa, gdy chodzi o brak zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Ponadto, aby renta została przyznana, niezdolność musi powstać w trakcie jednego z okresów składkowych lub nieskładkowych lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Pracownik musi także posiadać odpowiedni staż ubezpieczeniowy, czyli wykazać się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym, odpowiednim do wieku powstania niezdolności do pracy. Ile wynoszą te okresy, dowiesz się tutaj>>

Co do zasady niezdolność do pracy jest orzekana na okres nie dłuższy niż 5 lat. Można ją orzec na okres dłuższy, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy.

Wysokość renty zależy od kwoty bazowej obowiązującej w momencie przyznawania świadczenia, ilości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych oraz od zarobków uwzględnianych w podstawie wymiaru renty. Jak dokładnie wylicza się wysokość renty, dowiesz się tutaj>>

Osoba, która spełnia warunki wymagane do uzyskania renty z tytuły niezdolności do pracy, może też otrzymać rentę szkoleniową, o ile uzyska orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie. To świadczenie jest zasadniczo przyznawane na okres 6 miesięcy, ale może zostać wydłużone (lub skrócone) przez starostę.

A w przypadku śmierci osoby zmarłej w wyniku choroby zawodowej, jej rodzina może starać się o jednorazowe odszkodowanie i rentę rodzinną wypadkową - do świadczenia uprawnione są te same osoby, jak przy rencie rodzinnej przyznawanej na podstawie ustawy emerytalnej.. Komu dokładnie przysługuje renta rodzinna, dowiesz się tutaj>>