Pracownicy skarbówki korygują tylko drobne pomyłki podatników, np. źle zsumowane rubryki, pominięte pozycje czy błędy w zaokrągleniach.
Urzędy skarbowe nie korygują deklaracji podatników, gdy np. nie wykazali oni wszystkich dochodów w swoim PIT lub odliczyli ulgę w nieprawidłowej wysokości. Według urzędników taka deklaracja nie zawiera ani błędów rachunkowych, ani oczywistych pomyłek. W związku z tym poprawki podatnik musi nanieść samodzielnie.
W 2010 r. i 2011 r. urzędnicy zdecydowali się na samodzielne poprawki (korekty z urzędu) w ok. 20 tys. przypadków. Sami podatnicy potrafią rocznie złożyć nawet 1 mln korekt.
– Instytucja korekty z urzędu nie jest stosowana zbyt powszechnie. Nie wynika to jednak ze złej praktyki urzędników, a z charakteru błędów występujących w deklaracjach – ocenia Leszek Dutkiewicz, ekspert w Russell Bedford Poland.
Uprawnienia ustawowe są ograniczone
Maciej Cichański z Izby Skarbowej w Bydgoszczy wyjaśnia, że korekta z urzędu jest możliwa tylko w ściśle określonych przypadkach.
I tak rzeczywiście jest. Z przepisów Ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.) wynika, że jeśli popełniony w formularzu błąd będzie miał charakter oczywistej pomyłki, będzie błędem rachunkowym lub będzie polegał na nieprawidłowym wypełnieniu deklaracji, a końcowa różnica po korekcie nie przekracza 1 tys. zł (dotyczy to zarówno dopłaty, jak i ewentualnego zwrotu), urzędnik ze skarbówki może poprawić błędną deklarację za podatnika.
Niestety większość błędów popełnianych przez podatników nie pozwala na skorzystanie z tego trybu. Dlatego w przeważającej liczbie przypadków pracownicy urzędu kontaktują się z podatnikiem telefonicznie lub listownie. Sposoby te są często bardziej skuteczne i skracają czas trwania dokonywanych czynności, a tym samym koszty związane z nimi są mniejsze.
– Najczęstszą przyczyną dokonywania korekt z urzędu są błędy rachunkowe – stwierdza Maciej Cichański.
Urzędnicy nie mogą rozszerzać wykładni
Możliwość samodzielnej korekty deklaracji przez urząd skarbowy jest mocno ograniczona przede wszystkim z uwagi na charakter błędów. Kwota, która ogranicza poprawki z urzędu, jest bowiem stosunkowo wysoka.
– Korekta dotyczy przypadków, gdy podatnik np. dokona błędnego wyliczenia podatku na podstawie zawartych w deklaracji danych, wpisania zawyżonej kwoty ulgi niż wynika z przepisów, wpisania danych w nieprawidłowe rubryki, deklaracja zawiera błędy literowe lub błędne dane podatnika itp. – wylicza Paweł Nocznicki, doradca podatkowy, menedżer w Stone & Feather Tax Advisory.
Również Tomasz Niwiński, konsultant w TPA Horwath, uważa, że organ podatkowy nie jest uprawniony do korekty deklaracji, jeśli zawiera ona błędy natury merytorycznej, np. gdy podatnik nie wpisał w deklaracji wszystkich przychodów wykazanych przez płatnika w informacji PIT-11 lub gdy zdaniem organów podatkowych podatnik niezasadnie skorzystał z ulg podatkowych.
– Nie oznacza to jednak, że fiskus w przypadku takich błędów od razu przeprowadzi postępowanie kontrolne u podatnika, który nieprawidłowo zastosował np. ulgę prorodzinną – uspokaja Leszek Dutkiewicz.
W takim przypadku, jak podpowiada Tomasz Niwiński, organy podatkowe mogą wezwać podatnika do złożenia wyjaśnień lub przedstawienia odpowiednich dokumentów potwierdzających np. prawo takiej osoby do skorzystania z określonych ulg.
Na poprawki z urzędu skarbowego podatnik musi wyrazić zgodę
Wezwanie do korekty ma również ten pozytywny aspekt, że pozwala urzędnikowi na wyjaśnienie podatnikowi, na czym polegał jego błąd i dlaczego konieczna jest korekta, co może okazać się pomocne w unikaniu podobnych błędów w przyszłości.
Katarzyna Bieńkowska, doradca podatkowy, przypomina w tym kontekście stanowisko NSA wyrażone w wyroku z 6 lipca 2010 r. (sygn. akt I GSK 914/09). Według sądu upoważnienie do korekty z urzędu znajduje zastosowanie wyłącznie w przypadku stwierdzenia przez organ podatkowy uchybień formalnych w złożonej deklaracji w postaci błędów lub oczywistych omyłek pisarskich bądź wypełnienia jej niezgodnie z wymaganiami.
Zatem w podanej przez nas sytuacji korekta deklaracji przez urząd ingerowałaby w zadeklarowane wartości będące podstawą ostatecznego obliczenia podatku, co nie jest dopuszczalne.
Katarzyna Bieńkowska tłumaczy, że prawo do określonej ulgi podatkowej czy też zasadność niewykazania określonych dochodów mogą być rozpatrywane dopiero w przypadku wszczęcia postępowania podatkowego, w celu określenia innej wysokości podatku niż wynikająca z zeznania podatkowego, a nie w ramach czynności sprawdzających. W ramach tego ostatniego brak podstaw faktycznych i prawnych do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy i oceny prawidłowości złożonego przez podatnika zeznania. Trzeba go zatem wezwać.
Skarbówka skoryguje najprostsze pomyłki
Dla zobrazowania zakresu możliwej korekty Paweł Nocznicki wskazuje, że organ będzie mógł skorygować zeznanie, jeżeli podatnik nieprawidłowo zsumował podane w deklaracji przychody i koszty, ale nie może samodzielnie zmienić ujętej w deklaracji podatnika wartości tych kosztów i przychodów (nawet jeżeli np. z deklaracji płatników wynika, że nie wszystkie przychody zostały wykazane). Tego rodzaju wątpliwości i błędy podatnik musi zweryfikować samodzielnie po wezwaniu przez organ podatkowy. Podobnie, organ podatkowy nie może też samodzielnie weryfikować samego prawa do skorzystania z dostępnych ulg, mimo że będzie mógł skorygować wartość ulgi, jeżeli została ona błędnie wpisana lub wyliczona przez podatnika na podstawie wpisanych do deklaracji danych.
Leszek Dutkiewicz dodaje, że w trybie korekty dokonywanej przez urząd poprawiane są najczęściej takie błędy jak wypełnienie niewłaściwych rubryk deklaracji, pominięcie pozycji w deklaracji, pomyłki w podliczaniu kolumn, nieprawidłowe zaokrąglenie, zastosowanie niewłaściwego formularza czy błędne obliczenie podatku z określonej podstawy opodatkowania.
Podatnik ma 14 dni na odrzucenie korekty
W przypadku skorygowania deklaracji z urzędu organ podatkowy doręcza podatnikowi uwierzytelnioną kopię korekty. Tomasz Niwiński przypomina, że jeśli podatnik kwestionuje zasadność korekty dokonanej przez urząd, ma możliwość wniesienia sprzeciwu w terminie 14 dni od dnia doręczenia mu uwierzytelnionej kopii skorygowanej deklaracji.
– W większości przypadków, jeżeli już organ podatkowy dokona korekty błędów, podatnicy nie wnoszą sprzeciwu – zauważa Leszek Dutkiewicz.
Według Tomasza Niwińskiego, formułując przepis o urzędowej korekcie, zamiarem ustawodawcy było zmniejszenie obciążeń biurokratycznych zarówno po stronie podatników, jak i organów podatkowych. Dotyczy on jednak ograniczonej liczby stanów faktycznych.
