Nabyłem sklep, który m.in. specjalizował się w alkoholach i miał udzielone zezwolenie na obrót nimi. Wystąpiłem do prezydenta miasta o przeniesienie tych zezwoleń na moją spółkę. Ten odmówił. Czy nabycie firmy nie powoduje automatycznego przejścia na nabywcę takiej zgody? Czy w sytuacji, kiedy jest to istotny element działalności firmy, taka zgoda nie wchodzi w skład przedsiębiorstwa?
ekspert radzi
Nie, ponieważ brak jest przepisu, który pozwalałby na przeniesienie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych na podmiot inny niż ten, który wskazany jest w zezwoleniu prezydenta miasta, burmistrza czy wójta. To zezwolenie wydawane jest bowiem konkretnemu, indywidualnie oznaczonemu przedsiębiorcy, który we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność w tym zakresie. Uprawnienie wynikające z tej decyzji jest ściśle związane z jej adresatem. Nierozerwalnie wiąże się z oznaczonym przedsiębiorcą i nie może być przez niego zbyte czy przeniesione na inny podmiot. Pogląd ten potwierdza wyrok NSA z 27 kwietnia 2016 r. (sygn. akt II GSK 2671/14), w którym stwierdzono, że przyznane zezwolenie na obrót alkoholem jest uprawnieniem publicznoprawnym, przyznawanym decyzją indywidualną i nie ulega z mocy ustawy przeniesieniu na nowego przedsiębiorcę. Zdaniem NSA w sprawie nie ma w tym przypadku zastosowania art. 552 kodeksu cywilnego, który mówi, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w jego skład, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.
W ocenie NSA za szczególne przepisy w tej sprawie uznaje się ustawę z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dalej: u.w.t.p.a.). Zezwolenie na sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych udzielane jest konkretnemu podmiotowi, spełniającemu pod względem zarówno podmiotowym, jak i przedmiotowym określone wymagania, o których mowa art. 18 u.w.t.p.a., i w związku z tym, podobnie jak inne licencje i koncesje, zezwolenia o charakterze publicznoprawnym, które są uprawnieniami podmiotowymi, a więc osobistymi, co do zasady są wyłączone z obrotu cywilnoprawnego. Dlatego według NSA w związku z powyższym przeniesienie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych w trybie art. 552 k.c. nie może mieć zastosowania.
Ponadto NSA zwrócił uwagę na to, że zezwolenie jest decyzją administracyjną (aktem publicznoprawnym), ukierunkowaną na ochronę interesu publicznego. Ta ochrona, w tym m.in. zdrowia, życia, bezpieczeństwa, porządku publicznego, tkwi u podstaw zasady nieprzenoszalności uprawnień wynikających z koncesji, zezwoleń i licencji. NSA podkreślił, że rozwiązanie zakładające możliwość przenoszenia skutków prawnych decyzji administracyjnych na inny podmiot jest rzadkością w prawie administracyjnym. ⒸⓅ
Podstawa prawna
Art. 551 pkt 5, art. 552 ustawy z 23 kwietnia 1963 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.).
Art. 18 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 487).
