TEZA: Brak w upoważnieniu do przeprowadzenia kontroli pouczenia o prawach i obowiązkach kontrolowanego przedsiębiorcy nie powoduje nieważności bądź nieskuteczności działań inspekcji.
Sygn. akt II OSK 1404/14
WYROK NACZELNEGO SĄDU ADMINISTRACYJNEGO
z 29 lutego 2016 r.
STAN FAKTYCZNY
Inspektorzy sanitarni kontrolowali sprzedaż produktów spożywczych na placu targowym w Radzyniu Podlaskim. Jeden ze sprzedawców, prowadzący handel z ruchomego punktu sprzedaży (samochodu), odmówił udziału w kontroli. W związku z tym przedstawiciele sanepidu poprosili o wsparcie policjantów. Okazało się, że przedsiębiorca nie przestrzegał wymagań w zakresie oznakowania środków spożywczych. W efekcie kupujący nie znali m.in. pochodzenia oraz składu sprzedawanych wędlin oraz terminu ich przydatności do spożycia. W związku z tym powiatowy inspektor sanitarny wymierzył przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości kilkuset złotych. Zasadność decyzji administracyjnej potwierdził główny inspektor sanitarny, do którego odwołał się zainteresowany.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie przedsiębiorca zarzucił inspekcji sanitarnej wiele naruszeń o charakterze merytorycznym oraz proceduralnym. Wskazał, że okazane mu przez pracownika sanepidu legitymacja służbowa i upoważnienie do przeprowadzania kontroli nie były wystarczające, ponieważ ten drugi dokument nie zawierał pouczenia o prawach i obowiązkach kontrolowanego, o którym to elemencie upoważnienia mowa w art. 79a ust. 6 pkt 9 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.; dalej: u.s.d.g.). Ponadto jak zauważył przedsiębiorca, jeśli w upoważnieniu brakowało stosowanego pouczenia, to pracownik powinien był ustnie udzielić przedsiębiorcy informacji o jego prawach i obowiązkach, o czym mowa w art. 79b u.s.d.g.
Co ciekawe, rozpatrujący sprawę WSA potwierdził merytoryczne uzasadnienie nałożenia na przedsiębiorcę kary pieniężnej, ale nie odniósł się do zarzutów natury formalnej. Sprawa wskutek skargi kasacyjnej trafiła więc do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który ją oddalił. Pozytywnie odniósł się do oceny WSA w stosunku do materiału dowodowego w sprawie. Jednak w przeciwieństwie do sądu pierwszej instancji NSA zajął się również opisywanymi rzekomymi uchybieniami formalnymi.
UZASADNIENIE
Skład orzekający potwierdził, że stosownie do art. 79a ust. 6 pkt 9 u.s.d.g. upoważnienie do przeprowadzenia kontroli musi zawierać pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego przedsiębiorcy. NSA wskazał również, że brak tego elementu w upoważnieniu powoduje jego wadliwość. Jednak zdaniem sądu takie uchybienie formalne nie przekłada się na nieważność czy też nieskuteczność przeprowadzonych czynności kontrolnych. Podobnie jest w sytuacji, gdy inspektor nie udzieli ustnie stosownego pouczenia. Powinien to zrobić, ale jeśli uchybi obowiązkowi, to nie powoduje to nieważności działań dokonanych w ramach inspekcji. NSA wytłumaczył, że taki stan rzeczy to efekt brzmienia u.s.d.g. Przepisy nie przewidują żadnych skutków naruszenia regulacji poświęconych obowiązkowi pouczania kontrolowanego przedsiębiorcy o przysługujących mu prawach i ciążących na nim obowiązkach.
