W tym tygodniu Komitet Kryzysowy Humanistyki Polskiej (KKHP) złoży do rzecznika praw obywatelskich (RPO) wniosek o zaskarżenie do Trybunału Konstytucyjnego przepisów ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 2012 r. poz. 572 ze zm.).

Chodzi o regulacje dotyczące odpłatności za drugi kierunek studiów. KKHP wskazuje, że rozwiązanie to jest niezgodne z art. 70 ust. 4 Konstytucji RP. – Zgodnie z nim każdy obywatel ma zagwarantowany bezpłatny dostęp do kształcenia, także uniwersyteckiego – podkreślają autorzy wniosku.
Dodają, że ust. 2 art. 70 Konstytucji RP wskazuje, że ustawa może dopuścić świadczenie niektórych usług edukacyjnych przez publiczne szkoły wyższe za odpłatnością. Według KKHP nie mogą być jednak za nie uznane studia na drugim kierunku.
– Należy wyraźnie zauważyć, że prawo do bezpłatnego wykształcenia wyższego zostało obywatelom RP zagwarantowane w rozdziale drugim Konstytucji RP, między takimi niezbywalnymi prawami jak prawo do wolności, godności, w podrozdziale gwarantującym podstawowe prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne. Wolności gwarantowane w tym rozdziale zostały zaś przez ustawodawcę uznane za na tyle istotne, by m.in. objąć ich zmianę szczególnym, zabezpieczającym trybem – podkreślają.
Zdaniem KKHP ustawodawca, wprowadzając odpłatność za drugi kierunek studiów, znacząco narusza konstytucyjną gwarancję prawa do powszechnego, publicznego, bezpłatnego wykształcenia odbywającego się na zasadach równości.
– Mimo że Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) zapowiedziało zmianę przepisów dotyczących opłatności za drugie studia, propozycje te są daleko niewystarczające – mówi Aleksander Temkin z KKHP.
Rząd proponuje zwiększenie liczby osób uprawnionych do studiowania na drugim kierunku z 10 do 20 proc. Już w momencie podejmowania nauki studenci mają wiedzieć, czy za kolejny fakultet będą musieli zapłacić. Obecnie dowiadują się o tym dopiero po roku nauki.
KKHP domaga się jednak całkowitego odstąpienia od odpłatności za drugie studia. Uważa bowiem, że to właśnie ta regulacja przyczyniła się do spadku liczby studentów na kierunkach humanistycznych.
– Sytuacja jest na tyle fatalna, że grozi nam likwidacja całych dyscyplin naukowych na uniwersytetach – ostrzega Aleksander Temkin.
Podobny wniosek o zmianę przepisów czeka już na rozpatrzenie w Trybunale. Złożyli go posłowie PiS.
– Bardzo dobrze, że pojawiła się również inicjatywa obywatelska w tym zakresie. Mam nadzieję, że RPO ją poprze. Na orzeczenie w złożonej przez nas sprawie czekamy już ponad dwa lata. Może to przyśpieszy ten proces – mówi Kazimierz Ujazdowski, poseł PiS.
– Chcemy wzmocnić zgłoszoną już skargę – przyznaje Aleksander Temkin.
Pod wnioskiem do rzecznika praw obywatelskich podpisało się ponad 40 instytutów uczelni. W tym tygodniu pod biurem RPO odbędzie się konferencja w tej sprawie.