Ten kod na zwolnieniu lekarskim oznacza brak zasiłku przez pierwszych pięć dni chorobowego. Z danych ZUS wynika, że w ubiegłym roku wydano ponad 6,6 tys. zaświadczeń zawierających takie oznaczenie. O jaki kod chodzi?

rozwiń ›

Zwolnienie lekarskie z kodem C – statystyki

W wydanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) raporcie „Absencja chorobowa w 2023 roku” wynika, że wzrosła liczba zwolnień lekarskich z kodem C. W ubiegłym roku wydano 6,6 tys. takich zaświadczeń, czyli o 7,6 proc. więcej niż w 2022 roku. W ponad trzy czwarte przypadków zwolnienia takie były wydawane mężczyznom. "W 2023 r. w strukturze liczby wydanych zaświadczeń z kodem C według wieku wyraźny odsetek stanowią osoby pomiędzy 30 a 49 rokiem życia (61,8 proc. ogółu zaświadczeń lekarskich). Przy czym najczęściej zaświadczenia lekarskie wystawiano mężczyznom w wieku pomiędzy 40 a 44 rokiem życia (18,7 proc.), natomiast kobietom w wieku 30-34 lata (22,3 proc.)" – czytamy w raporcie ZUS. Czy te dane powinny nas niepokoić? Zdecydowanie tak.

Co oznacza kod C na zwolnieniu lekarskim?

Elektroniczne zwolnienie lekarskie (e-ZLA, dawniej L4) zawiera kody i cyfry. W przypadku tych pierwszych chodzi o wskazanie powodu niezdolności do pracy, a co za tym idzie, określonych przez ustawodawcę zasad zasiłku chorobowego. Jak wskazuje ZUS w cytowanym wyżej raporcie: "Informacje o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłku chorobowego lub jego wysokość zgodnie z ustawą o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, podawane są z zastosowaniem kodów literowych niezdolności do pracy". Kod C na zwolnieniu lekarskim oznacza niezdolność do pracy spowodowaną nadużyciem alkoholu.

– W tym przypadku nie chodzi o to, że pracownik jest po spożyciu, a o jego następstwa, czyli choroby poalkoholowe, w tym również psychiczne. Przykładowo możemy trafić do szpitala po zażyciu nadmiernej ilości alkoholu na odtrucie organizmu. Szpital lub placówka wystawi nam wówczas zwolnienie lekarskie, w którym wskaże w kodzie choroby literę "C"– wyjaśnia w rozmowie z "Gazetą Prawną" Piotr Juszczyk, Główny Doradca Podatkowy inFakt.

Czy kod C można ukryć na zwolnieniu?

Kodyna zwolnieniu lekarskim są widoczne dla pracodawcy, jeśli zostaną umieszczone przez lekarza w L4. W przypadku niezdolności do pracy objętej kodem literowym C, wypełnienie przez lekarza odpowiedniego pola formularza zaświadczenia lekarskiego jest obowiązkowe. Oznacza to, że nie ma możliwości ukrycia kodu C. W tej sytuacji osoba ubezpieczona nie może pisemnie zawnioskować o nieumieszczanie w e-ZLA oznaczenia, jak to ma miejsce w przypadku kodu B oraz D. Co za tym idzie, kod C jest widoczny dla pracodawcy.

L4 z kodem C a wskazania dotyczące pozostawania w domu

Zwolnienia lekarskie obok kodów zawierają także cyfry – 1 lub 2. Wskazują one, czy pacjent powinien leżeć, czy może się poruszać. Jeżeli e-ZLA zawiera cyfrę:

  • 1 – chory ma leżeć i powinien przebywać w domu. Możliwość opuszczenia domu dopuszczalna jest jedynie w dwóch przypadkach: pójścia do apteki lub lekarza,
  • 2 – wskazuje, że chory może chodzić. Oznacza to, że może on wykonywać czynności zaspokajające podstawowe potrzeby życiowe, które jednak nie mogą być sprzeczne z celem zwolnienia.

Ważne

O tym, czy w przypadku zwolnienia lekarskiego z kodem C pacjent ma leżeć, czy też może chodzić, decyduje lekarz, wpisując w e-ZLA odpowiednią cyfrę. Jest ona, podobnie jak kod, widoczna dla pracodawcy.

Weryfikacja zastrzeżenia numeru PESEL. Ekspert: Jest luka prawna
Weryfikacja zastrzeżenia numeru PESEL. Ekspert: Jest luka prawna

Zobacz również

Czy na L4 z kodem C przysługuje zasiłek chorobowy?

Zamieszczony przez lekarza na zwolnieniu lekarskim kod C to sygnał, że ubezpieczonemu nie przysługuje świadczenie chorobowe przez określony przez ustawodawcę okres trwania L4. Wskazuje na to Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zgodnie z artykułem 16 powyższego aktu "ubezpieczonemu, którego niezdolność do pracy spowodowana została nadużyciem alkoholu, zasiłek chorobowy nie przysługuje za okres pierwszych 5 dni tej niezdolności".

– Pracownik za pierwsze pięć dni takiego zwolnienia nie otrzyma pieniędzy w postaci zasiłku chorobowego. Okres ten zazwyczaj jest wystarczający do powrotu "do siebie" – zauważa Piotr Juszczyk.

Rzeczywiście, jak wskazują statystyki ZUS największy odsetek zeszłorocznych zwolnień lekarskich z kodem C – 36,4 proc. (2,4 tys. zaświadczeń) stanowiły zaświadczenia wydane na okres od 1 do 5 dni.

Zwolnienie lekarskie z kodem C – 5 najważniejszych informacji

  • kod C na e-ZLA oznacza niezdolność do pracy spowodowaną nadużyciem alkoholu,
  • e-ZLA z kodem C jest wydawane w związku z następstwami spożycia alkoholu,
  • zamieszczony na e-ZLA kod C jest widoczny dla pracodawcy,
  • nie ma możliwości ukrycia kodu C na e-ZLA,
  • przez pierwsze 5 dni e-ZLA z kodem C nie przysługuje świadczenie chorobowe.
Ważne zmiany dla przedsiębiorców. Chodzi o limity podatkowe
Ważne zmiany dla przedsiębiorców. Chodzi o limity podatkowe

Zobacz również

Ekspert: "Kod C jest swoistą karą za brak odpowiedzialności"

Zdaniem eksperta kod C na zaświadczeniu lekarskim jest swoistą karą dla pacjenta.

– Absencja nastąpiła z winy pracownika, więc de facto kod C jest swoistą karą za brak odpowiedzialności. Oczywiście, nadużycie alkoholu nie musi oznaczać od razu naszego problemu w tym zakresie. Trzeba jednak pamiętać o tym, że pracodawca od razu otrzymuje o tym sygnał. To może powodować niechęć do takiego pracownika, a tym samym wzbudzać podejrzliwość. Jest to istotne, zwłaszcza jeśli jesteśmy na umowie okresowej, wówczas pracodawca może nie mieć woli podpisania kolejnej umowy z takim pracownikiem. Z pewnością nie zawsze tak jest. Można obserwować także inne podejście, gdzie zakład pracy wręcz przeciwnie, będzie chciał zaopiekować się pracownikiem. A to może nie zawsze być komfortowe dla pracownika, zwłaszcza jeśli "wydarzyło" się raz – zauważa Piotr Juszczyk.