Zaświadczenie lekarskie na NFZ czy płatne? Sprawdź, ile i kiedy musisz zapłacić

Zaświadczenia lekarskie to dokumenty, które potwierdzają stan zdrowia pacjenta lub jego zdolność do wykonywania określonych czynności. W Polsce istnieją przypadki, w których takie zaświadczenia są finansowane przez NFZ, ale niekiedy też pacjent musi za nie zapłacić. Zobacz, w jakich sytuacjach musisz liczyć się z wydatkiem.

Zaświadczenie lekarskie to dokument wydawany przez lekarza, który potwierdza stan zdrowia pacjenta, jego zdolność do wykonywania określonych czynności, pracy, czy spełniania innych wymagań zdrowotnych. Zaświadczenia te są często wymagane przez pracodawców, instytucje edukacyjne, urzędy, a także w procedurach prawnych lub medycznych.

Zaświadczenie lekarskie 2024. Aktualne przepisy prawne

Wydawanie zaświadczeń lekarskich regulowane jest przez kilka aktów prawnych, w tym:

• Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. z 2022 r. poz. 1731 z późn. zm.). Ustawa ta w art. 42 ust. 1 stanowi, że lekarz może wystawiać zaświadczenia lekarskie na podstawie przeprowadzonych badań i analizy dokumentacji medycznej pacjenta.
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 lipca 2016 r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy, trybu i sposobu wydawania zaświadczeń lekarskich (Dz.U. z 2016 r. poz. 1114). Rozporządzenie to określa tryb i sposób wydawania zaświadczeń lekarskich o niezdolności do pracy, a także o innych okolicznościach mających wpływ na zdrowie pacjenta.
• Kodeks Pracy (Dz.U. z 2022 r. poz. 1510 z późn. zm.) w art. 229 określa zasady przeprowadzania badań lekarskich pracowników i wydawania zaświadczeń o zdolności do pracy.

Kto może wydać zaświadczenie lekarskie?

Zaświadczenie lekarskie jest dokumentem, który mają prawo wystawić tylko określone osoby. Zgodnie z obowiązującymi przepisami takie zaświadczenie mogą wydać:

• Lekarz, który przeprowadził badanie pacjenta i ma pełną wiedzę o jego stanie zdrowia. Dotyczy to zarówno lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), jak i lekarzy specjalistów.
• Lekarz dentysta – w zakresie swojej specjalizacji, może wystawiać zaświadczenia dotyczące stanu zdrowia jamy ustnej i jej wpływu na ogólny stan zdrowia pacjenta.
• Lekarz medycyny pracy – specjalista w zakresie medycyny pracy, który jest uprawniony do wydawania zaświadczeń dotyczących zdolności do pracy, w tym wynikających z obowiązkowych badań wstępnych, okresowych i kontrolnych.

Co zawiera zaświadczenie lekarskie?

Zaświadczenie lekarskie powinno zawierać następujące elementy:

• Dane identyfikacyjne pacjenta: imię, nazwisko, numer PESEL lub inny numer identyfikacyjny.
• Dane lekarza wystawiającego: imię, nazwisko, numer prawa wykonywania zawodu, specjalizacja, miejsce wydania zaświadczenia (placówka medyczna).
• Data wydania: data, w której zaświadczenie zostało wystawione.
• Treść zaświadczenia: opis stanu zdrowia pacjenta, diagnoza, orzeczenie o zdolności do pracy, nauki, prowadzenia pojazdów itp., w zależności od celu zaświadczenia.
• Podpis lekarza: podpis oraz, w przypadku dokumentów w formie papierowej, pieczęć lekarza.

Zaświadczenia lekarskie darmowe - finansowane przez NFZ

W ramach opieki zdrowotnej finansowanej przez NFZ, pacjenci mają prawo do otrzymania niektórych zaświadczeń bezpłatnie. W szczególności dotyczą one sytuacji związanych z leczeniem, rehabilitacją oraz wsparciem społecznym. Bezpłatnie można uzyskać zaświadczenia:

• Związane z kontynuowaniem leczenia lub rehabilitacją;
• Potwierdzające niezdolność do pracy, np. wystawienie ZUS ZLA;
• Do szkolnych zajęć sportowych dzieci i młodzieży w ramach bilansu szkolnego;
• Dla dzieci i młodzieży uprawiających sport;
• Do nauki w publicznych szkołach muzycznych i artystycznych;
• Do celów pomocy społecznej, np. dla orzeczenia o niepełnosprawności;
• Do celów adopcyjnych oraz pieczy zastępczej;
• Do uzyskania świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (tzw. 500+ dla seniora);
• Związane z założeniem Niebieskiej Karty;
• Do uzyskania dodatku z tytułu urodzenia dziecka lub jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka.

Za które zaświadczenia lekarskie trzeba zapłacić?

Niektóre zaświadczenia lekarskie nie są finansowane przez NFZ i pacjent musi za nie zapłacić. Dotyczy to głównie dokumentów związanych z czynnościami pozamedycznymi, takimi jak prowadzenie pojazdów czy wykonywanie określonych zawodów. Płatne są zaświadczenia:

• Związane z prowadzeniem pojazdów, np. badania kierowców;
• Z zakresu medycyny pracy, choć te zwykle finansuje pracodawca;
• Związane z kwalifikacją do publicznych szkół i studiów zawodowych, które są finansowane odrębnie;
• Dla dorosłych uprawiających sport lub biorących udział w zawodach sportowych;
• O braku przeciwwskazań do pełnienia funkcji ławnika;
• Związane z testami sprawnościowymi przy kwalifikacji do pracy lub szkoły.

Kiedy zaświadczenie lekarskie nie jest potrzebne?

W niektórych przypadkach, aby skorzystać z określonych uprawnień, zaświadczenie lekarskie nie jest wymagane. Dotyczy to m.in.:

• Karmienia piersią – wystarczy oświadczenie matki;
• Kart kolonijnych i związanych z wypoczynkiem dzieci i młodzieży;
• Amatorskiej aktywności ruchowej, np. na basenie, w klubach sportowych czy klubie seniora;
• Rozpoczęcia pobytu w żłobku oraz powrotu do żłobka lub przedszkola po chorobie;
• Amatorskich zawodów sportowych – brak konieczności zaświadczenia.