Orzeczenie o niepełnosprawności może zostać przyznane nie tylko tym, którzy cierpią na konkretne choroby lub zaburzenia. Na liście przyczyn, które uprawniają do uzyskania określonego stopnia niepełnosprawności jest też kilka innych sytuacji, kiedy funkcjonowanie społeczne jest mocno ograniczone. Zobacz aktualny wykaz chorób i pozostałych "naruszeń sprawności organizmu", na które można powoływać się podczas wnioskowania o orzeczenie o niepełnosprawności w 2024 r.
Przepisy ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych mówią, że niepełnosprawność to "trwała lub okresowa niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodująca niezdolność do pracy". Co to oznacza?
Co to jest niepełnosprawność? Ważna jest nie tylko choroba [KRYTERIA]
Oznacza to, że osoba dotknięta niepełnosprawnością nie jest w stanie efektywnie pełnić ról społecznych, czyli wypełniać zobowiązań wynikających z zajmowanej pozycji społecznej przy korzystaniu z przysługujących jej przywilejów i praw według bardziej lub mniej określonego wzoru.
Co ważne, choroba czy też naruszenie sprawności organizmu nie jest jedynym czynnikiem decydującym o przyznaniu stopnia niepełnosprawności. Ważne są zarówno fizyczne, psychiczne jak i społeczne aspekty funkcjonowania człowieka. Wystąpienie choroby nie oznacza automatycznie, że mamy do czynienia z niepełnosprawnością. Jeżeli jednak w następstwie jej pojawienia się dochodzi do istotnych ograniczeń w sferze społecznej lub zawodowej, wówczas mamy podstawy do ubiegania się o orzeczenie o niepełnosprawności.
Na co można dostać orzeczenie o niepełnosprawności?
Orzeczenie o niepełnosprawności otrzymują nie tylko osoby, które są dotknięte różnymi chorobami, schorzeniami i zaburzeniami. Do ubiegania się o status osoby z niepełnosprawnością są też uprawnieni ci, którzy posiadają:
- całościowe zaburzenia rozwojowe,
- upośledzenie umysłowe czy też
- zostały znaczenie oszpecone.
Orzeczenie o niepełnosprawności. Lista chorób 2024
Podczas procedury ubiegania się o orzeczenie o stopniu niepełnosprawności bierze się pod uwagę zakres naruszenia sprawności organizmu spowodowany przez liczne choroby i czynniki. Za każdym razem decyzja o przyznaniu stopnia niepełnosprawności poprzedzona jest dokładną analizą dokumentacji medycznej.
Poniżej zamieszczamy listę chorób uprawniających do ubiegania się o orzeczenie o niepełnosprawności.
- Upośledzenie umysłowe począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym;
- Choroby psychiczne, w tym: a) zaburzenia psychotyczne, b) zaburzenia nastroju począwszy od zaburzeń o umiarkowanym stopniu nasilenia, c) utrwalone zaburzenia lękowe o znacznym stopniu nasilenia, d) zespoły otępienne;
- Zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu, w tym: a) trwałe uszkodzenie czynności ruchowej jednego lub obu fałdów głosowych, b) częściowa lub całkowita utrata krtani z różnych przyczyn, c) zaburzenia mowy spowodowane uszkodzeniem mózgu - wyższych ośrodków mowy, d) głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego;
- Choroby narządu wzroku, w tym wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 0,3 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni;
- Upośledzenia narządu ruchu, w tym: a) wady wrodzone i rozwojowe narządu ruchu, b) układowe choroby tkanki łącznej w zależności od okresu choroby i stopnia wydolności czynnościowej, c) zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem stawów kręgosłupa w zależności od stopnia wydolności czynnościowej, d) choroby zwyrodnieniowe stawów w zależności od stopnia uszkodzenia stawu, e) choroby kości i chrząstek z upośledzeniem wydolności czynnościowej, f) nowotwory narządu ruchu, g) zmiany pourazowe w zależności od stopnia uszkodzenia i możliwości kompensacyjnych;
- Epilepsja w postaci nawracających napadów padaczkowych spowodowanych różnymi czynnikami etiologicznymi lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi;
- Choroby układu oddechowego i krążenia, w tym: a) przewlekłe obturacyjne i ograniczające, zakaźne choroby płuc prowadzące do niewydolności oddechowej, b) nowotwory płuc i opłucnej, prowadzące do niewydolności oddechowej, c) wrodzone i nabyte wady serca, choroba niedokrwienna serca, kardiomiopatie, zaburzenia rytmu serca z zaburzeniami hemodynamicznymi kwalifikującymi co najmniej do II stopnia niewydolności serca według Klasyfikacji NYHA, d) nadciśnienie tętnicze z powikłaniami narządowymi, e) miażdżycę zarostową tętnic kończyn dolnych począwszy od II stopnia niedokrwienia kończyn według Klasyfikacji Fontaine'a, f) niewydolność żył głębokich z powikłaniami pod postacią zapaleń i długotrwałych owrzodzeń;
- Choroby układu pokarmowego, w tym: a) choroby przełyku powodujące długotrwałe zaburzenia jego funkcji, b) stany po resekcji żołądka z różnych przyczyn z licznymi powikłaniami, c) przewlekłe choroby jelit o różnej etiologii, powikłane zespołem złego wchłaniania, d) przewlekłe choroby wątroby o różnej etiologii w okresie niewydolności wątroby, e) przewlekłe zapalenie trzustki wymagające długotrwałej farmakoterapii, f) nowotwory układu pokarmowego;
- Choroby układu moczowo-płciowego, w tym: a) zaburzenia czynności dróg moczowych prowadzące do niewydolności nerek, b) choroby nerek o różnej etiologii prowadzące do ostrej lub przewlekłej mocznicy, c) wielotorbielowate zwyrodnienie nerek typu dorosłych, d) nowotwory złośliwe układu moczowego i narządów płciowych;
- Choroby neurologiczne, w tym: a) naczyniopochodny udar mózgu przemijający, odwracalny, dokonany, prowadzący do okresowych lub trwałych deficytów neurologicznych o różnym stopniu nasilenia, b) guzy centralnego układu nerwowego w zależności od typu, stopnia złośliwości, lokalizacji i powstałych deficytów neurologicznych, c) pourazowa cerebrastenia i encefalopatia, d) choroby zapalne ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego prowadzące do trwałych deficytów neurologicznych, e) choroby układu pozapiramidowego w zależności od stwierdzanych objawów neurologicznych, f) choroby rdzenia kręgowego, g) uszkodzenia nerwów czaszkowych i obwodowych o różnej etiologii;
- Inne, w tyma) choroby narządów wydzielania wewnętrznego o różnej etiologii, wywołane nadmiernym wydzielaniem lub niedoborem hormonów w zależności od stopnia wyrównania lub obecności powikłań narządowych, pomimo optymalnego leczenia, b) choroby zakaźne lub zespoły nabytego upośledzenia odporności w zależności od fazy zakażenia, c) przewlekłe wielonarządowe choroby odzwierzęce w II i III okresie choroby zależnie od zmian narządowych, d) choroby układu krwiotwórczego o różnej etiologii w zależności od patologicznych zmian linii komórkowych szpiku w procesie hemopoezy, e) znacznego stopnia zeszpecenia powodujące stałe ograniczenia w kontaktach międzyludzkich, jak i pracy zawodowej;
- Całościowe zaburzenia rozwojowe, powstałe przed 16 rokiem życia, z utrwalonymi zaburzeniami interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz stereotypiami zachowań, zainteresowań i aktywności o co najmniej umiarkowanym stopniu nasilenia.
Symbol przyczyny niepełnosprawności
Na orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności wskazana jest przyczyna jego przyznania. Oznaczana jest określonym symbolem.
Symbole przyczyny niepełnosprawności oznacza się następująco:
- 01-U – upośledzenie umysłowe;
- 02-P – choroby psychiczne;
- 03-L – zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu;
- 04-O – choroby narządu wzroku;
- 05-R – upośledzenie narządu ruchu;
- 06-E – epilepsja;
- 07-S – choroby układu oddechowego i krążenia;
- 08-T – choroby układu pokarmowego;
- 09-M – choroby układu moczowo-płciowego;
- 10-N – choroby neurologiczne;
- 11-I – inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego;
- 12-C – całościowe zaburzenia rozwojowe.
Orzeczenie może zawierać więcej niż jeden symbol przyczyny niepełnosprawności, nie więcej niż trzy symbole schorzeń, które w porównywalnym stopniu wpływają na zaburzenie funkcji organizmu.
Trzy stopnie niepełnosprawności
W przypadku orzeczenia o stopniu niepełnosprawności przepisy przewidują gradację niepełnosprawności poprzez określenie jej stopni. Istnieją trzy stopnie niepełnosprawności:
- znaczny
- umiarkowany
- lekki.
Stopień niepełnosprawności osoby zainteresowanej orzeka się na czas określony lub na stałe. Decyduje ocena możliwości poprawy funkcjonowania osoby z niepełnosprawnością. Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydaje się osobie, która ukończyła 16 rok życia.