Możliwość złożenia skargi na placówkę, która świadczy usługi w ramach NFZ to jedno z praw przysługujących każdemu pacjentowi. Korzystający z usług mogą również wnieść o ukaranie konkretnej osoby, przychodni lub szpitala. Warto wiedzieć o tej możliwości, gdy zostaniemy źle potraktowani lub uznamy, że ktoś naruszył nasze prawa.
Znajomość kroków prawnych pozwala odpowiednio zareagować w nieprzyjemnych sytuacjach oraz uniknąć podobnych doświadczeń w przyszłości, również jeśli dotyczyły one innych osób. Oczywiście pacjenci powinni pamiętać, że złożenie skargi jest zasadne tylko w momencie, gdy faktycznie doszło do złamania lub braku poszanowania ich praw. Brak uśmiechu lekarza, czy niechęć do prowadzenia rozmowy nie jest zatem wystarczającym argumentem.
Kiedy można złożyć skargę na lekarza lub placówkę medyczną?
Zgodnie z informacjami, które podaje Serwis Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia, prawo skargi do NFZ przysługuje w momencie, gdy:
- pacjentowi odmówiono zapisania się do lekarza,
- odmówiono wykonania świadczenia,
- kazano zapłacić za świadczenie, które powinno być udzielone bezpłatnie,
- pacjent ma problem z zapisaniem się do lekarza, bowiem zapisy są realizowane wyłącznie osobiście lub w wyznaczone dni,
- pacjent otrzymał receptę bez przysługującej mu refundacji,
- lekarz nie przyjmuje pacjentów w ustalonych godzinach.
Warto pamiętać, że w przypadku zastrzeżeń co do sposobu leczenia przez lekarza, nie należy składać skargi do NFZ, ale do dyrektora placówki, w której lekarz świadczy usługi, do Rzecznika Praw Pacjenta lub do rzecznika odpowiedzialności zawodowej lekarzy Okręgowej Izby Lekarskiej. Osoby, które mają zastrzeżenia co do zachowania personelu medycznego, powinny w pierwszej kolejności zgłosić się do przełożonych.
Jak złożyć skargę i co powinna zawierać?
Wszelkie zastrzeżenia należy składać pisemnie, pocztowo, ustnie lub za pośrednictwem ePUAP. Można to zrobić zarówno w wojewódzkim oddziale NFZ, jak i centralnym, który znajduje się w Warszawie. Jakie informacje należy uwzględnić w piśmie?
1. Dane osobowe pacjenta, który składa skargę.
2. Dane placówki lub lekarza, których dotyczy skarga.
3. Dokładny opis zdarzenia, które jest przyczyną skargi.
4. Pisemne upoważnienie, w przypadku składania skargi w imieniu osoby trzeciej.
Kluczowym elementem pisma jest szczegółowe przedstawienie nieprzyjemnej sytuacji. Mało dokładne informacje mogą sprawić, że dokument nie zostanie rozpatrzony pozytywnie. Po złożeniu skargi, należy czekać na odpowiedź z NFZ. Powinna ona nadejść w ciągu 30 dni. Jeśli skarga zostanie uznana za zasadną, osobę, która dopuściła się złamania praw pacjenta, czekają różne konsekwencje.
Najłagodniejszą karą jest nagana i upomnienie. W poważniejszych przypadkach sprawca może zostać ukarany karą pieniężną. Jeśli zdarzenie było poważne, konsekwencje mogą być bardzo dotkliwe. Sprawcy grozi ograniczenie zakresu czynności w wykonywaniu zawodu lekarza od 6 miesięcy do 2 lat, zawieszenie prawa do wykonywania zawodu od roku do 5 lat, a nawet pozbawienie prawa do wykonywania zawodu. Jeszcze inną karą jest zakaz pełnienia kierowniczych funkcji w placówkach medycznych od roku do 5 lat.
Do jakich instytucji można się jeszcze zgłosić?
NFZ nie jest jedyną instytucją, do której może zwrócić się pokrzywdzony pacjent. Jakie jeszcze ma możliwości?
- Rzecznik Praw Pacjenta - można zwrócić się do niego w momencie, gdy doszło do naruszenia prawa do godności i poszanowania intymności, a także do naruszenia tajemnicy informacji lub dokumentacji medycznej. Rzecznik jest też odpowiednią osobą, jeśli pacjent doświadczył naruszenia prawa do świadczeń zdrowotnych, informacji lub opieki duszpasterskiej. To rozwiązanie jest również odpowiednie, jeśli pacjentowi odmówiono zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza.
- Rzecznik odpowiedzialności zawodowej lekarzy przy okręgowej izbie lekarskiej - należy zwrócić się do rzecznika izby, do której należy lekarz. Można to zrobić w momencie, gdy pacjent nie zgadza się ze sposobem leczenia lub zachowaniem lekarza.
- Rzecznik odpowiedzialności zawodowej pielęgniarek i położnych - można się do niego zwrócić, gdy pacjent ma zastrzeżenia co do zachowania lub działania pielęgniarki lub położnej.
- Urząd Ochrony Danych Osobowych - pacjent może się do niego zgłosić w przypadku wątpliwości co do zachowania poufności przechowywanej dokumentacji, a także sposobu jej zabezpieczenia przed kradzieżą lub zgubieniem.
Ostatnią możliwością jest zgłoszenie sprawy do prokuratury. Jeśli lekarz, kierownik placówki lub inny profesjonalista medyczny przeprowadził niewłaściwe postępowanie medyczne, które prowadziło do zagrożenia życia, grozi mu odpowiedzialność karna. Zawiadomienie może zostać złożone zarówno przez pacjenta, jego przedstawiciela ustawowego lub spadkobiercę. W tym przypadku nie ma znaczenia, czy lekarz był związany umową z NFZ. Jeśli prokuratura uzna, że istnieje podejrzenie o popełnieniu przestępstwa, zainicjuje śledztwo.
Jak otrzymać odszkodowanie lub zadośćuczynienie?
Pacjenci, którzy uważają, że za naruszenie ich praw należy się im odszkodowanie, mogą złożyć pozew do sądu cywilnego. Roszczenia można dochodzić zarówno od placówki, jak i od lekarza. W przypadku zakażenia biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, rozstroju zdrowia, uszkodzenia ciała lub śmierci pacjenta w wyniku postępowania niezgodnego z aktualną wiedzą medyczną, można złożyć wniosek do wojewódzkiej komisji ds. orzekania o zdarzeniach medycznych. Komisje podejmują decyzje o przyznaniu odszkodowania lub zadośćuczynienia w krótszym czasie niż sądy, jednak przyznane kwoty mogą być niższe.