Otyłość oraz inne choroby, mogące wynikać z nieprawidłowego sposobu żywienia i stylu życia, stanowią jeden z najpoważniejszych problemów zdrowotnych w Polsce. Trwała zmiana nawyków żywieniowych oraz regularna aktywność fizyczna są podstawą prewencji i istotnym elementem leczenia. W ramach Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej NIZP PZH-PIB realizujemy działania na rzecz zmian postaw społecznych.
Otyłość jest chorobą przewlekłą, która charakteryzuje się zbyt dużym udziałem tkanki tłuszczowej w organizmie. Taki stan prowadzi do występowania przewlekłego stanu zapalnego i zaburzeń czynności organizmu oraz problemów psychologicznych i społecznych. Do powikłań choroby otyłościowej należą m.in. choroby układu krążenia, układu pokarmowego, układu oddechowego, stany przedcukrzycowe i cukrzyca typu 2, a także wybrane choroby nowotworowe, co w konsekwencji prowadzi do obniżenia jakości życia oraz skrócenia jego oczekiwanej długości. Według Światowej Organizacji Zdrowia nadwaga i otyłość powiązane są z większą liczbą zgonów na całym świecie niż niedowaga.
Zgodnie ze statystykami opublikowanymi w 2021 r. przez Główny Urząd Statystyczny, porównując 2019 rok z poprzednimi latami, w Polsce wzrósł odsetek osób z nadmierną masą ciała. Nadwagę lub otyłość miało 57 proc. dorosłych mieszkańców Polski, co wskazuje na wzrost o blisko 4 proc. wobec 2014 r. Niemal 65 proc. mężczyzn miało nadmierną masę ciała, w tym ok. 46 proc. nadwagę, a niecałe 20 proc. otyłość. Wśród kobiet blisko 49 proc. miało nadmierną masę ciała, w tym ponad 31 proc. nadwagę, a niemal 18 proc. – otyłość.
Statystyki świadczą o tym, że nadmiar masy ciała to wciąż rosnący problem w polskim społeczeństwie, który wymaga działań zarówno prewencyjnych, jak i naprawczych. Epidemia nadwagi i otyłości generuje wiele negatywnych konsekwencji, zarówno zdrowotnych i dla funkcjonowania społeczeństwa, jak i gospodarczych ze względu na zwiększające się koszty leczenia choroby otyłościowej i innych chorób należących do jej powikłań. Nadwadze i otyłości, a także innym chorobom zależnym od diety można w dużej mierze zapobiec poprzez odpowiednie działania prewencyjne. Działania te obejmują m.in. zmianę stylu życia, czyli poprawę nawyków żywieniowych, zwiększenie poziomu aktywności fizycznej, wsparcie zdrowia psychicznego oraz dbanie o prawidłową higienę snu.
Baza rzetelnej wiedzy i poradniki
Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej (NCEŻ) to projekt realizowany od 2017 r., w ramach którego prowadzimy wiele działań propagujących rzetelną wiedzę z zakresu żywienia i zdrowego stylu życia na rzecz poprawy nawyków żywieniowych Polaków, a także prewencji nadwagi, otyłości i innych chorób dietozależnych. Zależy nam na tworzeniu miejsca, które zapewnia każdemu bezpłatny dostęp do sprawdzonych informacji. W tym celu powstała baza wiedzy dostępna na stronie ncez.pzh.gov.pl. Osoby zainteresowane poprawą stanu zdrowia i jakości życia mają wgląd do wielu artykułów i materiałów wideo na temat zdrowego żywienia oraz praktycznych zaleceń i wskazówek do ich realizacji. Poruszane tematy dotyczą problematyki żywienia zarówno w profilaktyce, jak i w terapii chorób dietozależnych, w tym otyłości.
Działania edukacyjne NCEŻ skierowane są do ogółu społeczeństwa i wszystkich grup wiekowych, zarówno osób indywidualnych, które szukają sprawdzonych informacji na temat zdrowego żywienia, zaleceń dietetycznych w różnych jednostkach chorobowych, jak i osób zajmujących się żywieniem profesjonalnie (np. realizujących żywienie zbiorowe). Osoby zainteresowanie nowinkami ze świata dietetyki i żywienia mają możliwość zapisania się także do newslettera NCEŻ, aby być na bieżąco z rzetelną wiedzą i artykułami.
Szerokie grono ekspertów i naukowców zajmujących się żywieniem, bezpieczeństwem żywności i zdrowiem publicznym, jakim dysponuje NIZP PZH – PIB, stanowi unikalne na skalę krajową źródło sprawdzonych naukowo, opartych na faktach i badaniach naukowych informacji o żywieniu i zdrowiu. W 2021 r. stworzyliśmy zalecenia zdrowego żywienia w postaci „Talerza zdrowego żywienia”, który w przystępny sposób przedstawia aktualne rekomendacje do edukacji żywieniowej społeczeństwa.
Na stronie NCEŻ dostępne są także bezpłatne poradniki w postaci e-booków. Zawierają przepisy oraz praktyczne wskazówki dietetyczne, istotne zarówno w profilaktyce, jak i w leczeniu wybranych jednostek chorobowych. Materiały te napisane są zgodnie z aktualną wiedzą medyczną tzw. evidence-based medicine (EBM), dzięki czemu są odpowiednim źródłem informacji dla pacjentów, a także specjalistów. Dodatkowo na stronie NCEŻ dostępne są do pobrania zalecenia żywieniowe z podziałem na różne jednostki chorobowe.
NCEŻ to wiedza nie tylko teoretyczna – przekładamy ją na praktykę. W naszej klasopracowni organizujemy warsztaty kulinarne dla dzieci oraz realizatorów żywienia zbiorowego.
Bezpłatne konsultacje online
Naszym wiodącym działaniem, które zapewnia praktyczne wsparcie żywieniowe, jest Centrum Dietetyczne Online (CDO). To internetowa platforma, za pomocą której po raz pierwszy w Polsce realizowane są bezpłatne konsultacje, głównie dietetyczne. Mając świadomość, jak ważne jest kompleksowe podejście do każdego pacjenta i praca nad każdym elementem stylu życia, prowadzimy również porady psychodietetyczne i dotyczące aktywności fizycznej.
Pomagamy zarówno osobom zdrowym, które chcą sprawdzić, czy ich sposób żywienia jest właściwy, jak i chorym, dla których specjalistyczna dieta i aktywność fizyczna powinny być elementem wspierającym proces leczenia, szczególnie w przypadku współistnienia chorób dietozależnych.
Potrzeby pacjentów są różne, dlatego można skorzystać z jednorazowej porady, ale także rozpocząć długofalową współpracę i być pod stałą opieką specjalisty. Nasi dietetycy dzięki temu, że mogą cyklicznie spotykać się z pacjentami, bazują na wdrażaniu zmian metodą małych kroków, czyli stopniowo i systematycznie wprowadzają niewielkie zmiany, żeby efekt, który chcemy osiągnąć, był długotrwały. Dzięki formie konsultacji (online) docieramy do wszystkich zakątków Polski, a także do osób mieszkających poza granicami kraju. Do tej pory pomogliśmy dziesiątkom tysięcy osób, realizując ponad 27 tys. konsultacji! To liczby, które cieszą, bo za każdą z nich stoi fachowa porada i droga w kierunku zmiany na lepsze. Pomagamy stawiać małe kroki, które przybliżają do celu, jakim jest zdrowy styl życia.
Aby skorzystać z porady, należy założyć konto na platformie CDO https://cdo.pzh.gov.pl, wypełnić ankietę zdrowotną oraz żywieniową, a następnie wybrać dogodny termin spotkania i połączyć się online.
Rozmawiamy za pośrednictwem wideoko-munikatora dostępnego na platformie CDO. Indywidualne porady udzielane są osobom pełnoletnim i trwają do 30 minut. W naszej ofercie dostępne są także konsultacje rodzinne. Mogą z nich skorzystać co najmniej dwie osoby np. rodzic z dzieckiem, mające wspólny cel żywieniowy. Te wizyty trwają do 45 minut. Zarówno pierwsza porada, jak i kolejne są całkowicie bezpłatne. Obecnie konsultacji udziela 12 dietetyków. Porady odbywają się od poniedziałku do piątku w godzinach 7.50–19.30 oraz w wybrane soboty.
Podczas rozmów z pacjentami unikamy słowa dieta, które zazwyczaj ma bardzo negatywny wydźwięk – kojarzy się z restrykcjami i ograniczeniami, brakiem przyjemności z jedzenia. My staramy się pomóc w zmianie nawyków żywieniowych i stylu życia na zdrowszy. Aby to osiągnąć, należy działać na wszystkich płaszczyznach, oprócz żywienia zwrócić uwagę także na aktywność fizyczną, odpowiednią ilość snu czy redukcją poziomu stresu. Chcemy jednak podkreślić, że jesteśmy tylko wsparciem, niewielką częścią zmiany, którą pacjent powinien wdrożyć w swoim życiu, aby czuć się lepiej i poprawić swój stan zdrowia. Pomagamy zmieniać nawyki żywieniowe na zdrowsze, natomiast nie zrobimy tego za pacjenta – po jego stronie jest wdrożenie w życie wiedzy, którą mu przekażemy. Po poradzie pacjenci otrzymują indywidualne zalecenia, dopasowane do potrzeb i ograniczeń zdrowotnych danej osoby.
Mamy świadomość, że dla wielu Polaków wizyta u dietetyka może być problemem, nie tylko ze względów finansowych, lecz także ze względu na brak specjalistów w najbliższej okolicy. Bezpłatny dostęp do konsultacji w CDO pozwala zmniejszyć nierówności w zdrowiu.
partnerzy:
