Rusza Krajowa Sieć Onkologiczna

Każdy pacjent będzie miał wyznaczonego koordynatora, który będzie pomagał w zaplanowaniu i umówieniu terminów badań. Powstanie też ogólnopolska infolinia dla osób z chorobą nowotworową

Wprowadzenie jednolitych standardów diagnostyki i terapii osób chorujących na raka, monitorowanie i weryfikowanie jakości świadczonej przez szpitale opieki oraz większe wsparcie pacjentów w trakcie leczenia – takie są najważniejsze założenia ustawy z 9 marca 2023 r. o Krajowej Sieci Onkologicznej (DZ.U. poz. 650), która dziś wchodzi w życie. Dzięki jej przepisom osoby, u których wykryto nowotwór, mają mieć zapewniony odpowiedni poziom leczenia niezależnie od tego, gdzie mieszkają.

Podział szpitali

Zgodnie z przepisami ustawy Krajową Sieć Onkologiczną (KSO) będą tworzyć podmioty wykonujące działalność leczniczą, które będą działać jako specjalistyczne ośrodki leczenia onkologicznego (SOLO) przyporządkowane do jednego z trzech poziomów zabezpieczenia opieki onkologicznej. SOLO I poziomu będzie mogła zostać placówka, która udziela świadczeń zdrowotnych w jednym z trzech obszarów: leczenia chirurgicznego, chemioterapii lub radioterapii. Posiadanie statusu SOLO II poziomu będzie wymagać od szpitala udzielania świadczeń w dwóch z trzech obszarów, a SOLO III poziomu we wszystkich. W praktyce placówki znajdujące się najniżej w strukturze KSO będą podlegać w wielu elementach swojej działalności pod SOLO III poziomu, bo ten będzie np. organizował wielodyscyplinarne zespoły terapeutyczne dla ich pacjentów oraz sprawdzał, jak przebiega realizacja planów leczenia onkologicznego.

Co do zasady na początku w KSO będą się znajdować wszystkie ośrodki obecnie zajmujące się leczeniem chorych na raka, a o tym, które z nich ostatecznie wejdą w skład sieci i na jakim poziomie będą zaszeregowane, zdecyduje kwalifikacja przeprowadzona przez prezesa NFZ. Zgodnie z przepisami ustawy w tej procedurze będą uwzględniane: liczba i kwalifikacje personelu medycznego, potencjał diagnostyczno-terapeutyczny oraz liczba i rodzaj wykonywanych procedur medycznych albo pacjentów objętych leczeniem w trzech ze wspomnianych wyżej obszarów. Natomiast bardziej szczegółowe kryteria przyporządkowania szpitali do pełnienia funkcji SOLO odpowiedniego poziomu zostaną określone w rozporządzeniu ministra zdrowia. Ustawa wskazuje, że pierwsza kwalifikacja ma się odbyć najpóźniej do 31 marca 2024 r.

– Struktura KSO została tak skonstruowana, żeby zarówno zaspokoić potrzeby pacjentów, jak i usprawnić pracę personelu i efektywność szpitala – mówi prof. Adam Maciejczyk, dyrektor Dolnośląskiego Centrum Onkologii, które brało udział we wcześniejszym pilotażu sieci.

Jakość priorytetem

Ustawa zakłada, że szpitale, które staną się SOLO, będą działać zgodnie z kluczowymi zaleceniami w zakresie opieki onkologicznej, wydawanymi przez resort zdrowia. Będą też podlegać cyklicznej weryfikacji pod kątem jej jakości, a także same będą zobligowane do prowadzenia systematycznej oceny satysfakcji pacjentów.

– Jest to pierwsza ustawa wśród dziedzin medycyny, która wprowadza mierniki i wskaźniki badania jakości – podkreśla prof. Piotr Rutkowski, prezes Polskiego Towarzystwa Onkologicznego.

Dodaje, że znalazły się w niej rozwiązania, które pozwolą na gromadzenie w systemie KSO szerokiego zakresu danych dotąd niezbieranych, np. tych dotyczących stopnia zaawansowania nowotworu, oraz przewidujące udzielanie przez SOLO III poziomu porad i konsultacji ośrodkom o niższym zaszeregowaniu (obecnie wielospecjalistyczne placówki onkologiczne robią to nieformalnie).

Ponadto każdy SOLO będzie wyznaczał koordynatora, który zostanie przypisany konkretnemu pacjentowi i będzie go wspierał od samego początku leczenia.

– Zadaniem koordynatora będzie usprawnienie ścieżki leczenia pacjentów. Taka osoba pomoże w zebraniu dokumentacji diagnostycznej, w ustaleniu terminów: gdzie i kiedy pacjent ma się pojawić na badaniach, konsyliach czy zabiegach. Wsparcie koordynatora ułatwi decyzję o wyborze optymalnej formy leczenia – wyjaśnia prof. Adam Maciejczyk.

Kolejną nowością, którą wprowadza ustawa, jest powstanie ogólnopolskiej infolinii onkologicznej. Za jej pośrednictwem będzie można nie tylko uzyskać informacje na temat organizacji leczenia, lecz także zapisać się na badania lub wizyty lekarskie (przy czym ta ostatnia funkcjonalność infolinii zacznie działać dopiero za rok, czyli w kwietniu 2024 r.).

– Na razie trudno jest ocenić, na ile nowa ustawa poprawi sytuację pacjentów onkologicznych. Regulacje dotyczące mierzenia jakości i koordynacji w teorii wyglądają dobrze, ale zobaczymy, jak zadziałają w praktyce – podkreśla Anna Andrzejewska z organizacji Onkologia 2050.

Dodaje, że obawy budzą poszczególne przepisy ustawy, w tym ten dotyczący realizowania przez podmiot będący SOLO I poziomu planu leczenia, który powstanie w SOLO III poziomu, bo prowadzi to do rozmycia odpowiedzialności – nie wiadomo, czy ma ją ponosić ośrodek wykonujący plan, czy ten, który go stworzył.

Zmiany dla krwiodawców

Ustawa o KSO poza przepisami dotyczącymi bezpośrednio leczenia osób chorujących na nowotwory zawiera też zmiany w innych aktach prawnych. Wśród nich jest ustawa z 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 318), w której zostały znowelizowane regulacje związane z uprawnieniami przysługującymi honorowym dawcom krwi. Teraz, zgodnie z jej przepisami, takie osoby mają prawo do jednego dnia wolnego – w dniu, w którym dokonują donacji. Natomiast na mocy tzw. specustawy covidowej ten przywilej został rozszerzony również na dzień przypadający po dniu oddania krwi. To rozwiązanie obowiązuje jednak tylko na czas stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego, a w rezultacie przeprowadzonej nowelizacji ustawy z 22 sierpnia 1997 r. zostanie ono wprowadzone do niej na stałe. ©℗