Sygn. akt II UK 65/14
WYROK SĄDU NAJWYŻSZEGO
z 26 listopada 2014 r.
STAN FAKTYCZNY
Wyrokiem z 28 listopada 2013 r. sąd apelacyjny oddalił apelację wnioskodawcy od wyroku sądu okręgowego z 19 grudnia 2012 r., którym oddalono odwołanie od decyzji ZUS z 31 maja 2012 r., odmawiającej przyznania prawa do renty w związku z chorobą zawodową. U wnioskodawcy (pracownika leśnego), lekarz orzecznik rozpoznał zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe stawów oraz boreliozę w trakcie antybiotykoterapii. Nie stwierdził jednak u wnioskodawcy niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową. Sąd okręgowy oddalił odwołanie od tej decyzji, po ustaleniu na podstawie opinii biegłego sądowego, że wnioskodawca cierpi na boreliozę późną (choroba zawodowa orzeczona 17 lutego 2012 r.), która jako choroba wielonarządowa może uszkadzać wszystkie tkanki, obejmując przede wszystkim układ kostno-stawowy. U wnioskodawcy skutki boreliozy nakładają się na skutki wieloletniej pracy z wykorzystaniem piły motorowej i przeciążeń mechanicznych stawów.
Sąd podzielił stanowisko biegłego, że ustalenie, na ile borelioza, a na ile choroba zwyrodnieniowa stawów mają udział w ograniczeniu sprawności organizmu wnioskodawcy, jest niemożliwe.
Apelację wnioskodawcy oddalił sąd drugiej instancji, wskazując w uzasadnieniu, że pojęcie niezdolności do pracy nie jest tożsame z samym tylko występowaniem u ubezpieczonego schorzeń, czy – jak w niniejszej sprawie – choroby zawodowej. O niezdolności do pracy nie decyduje bowiem tylko biologiczny stan kalectwa lub choroby, lecz występująca łącznie niezdolność do pracy z powodu choroby lub kalectwa wraz z niezdolnością do przekwalifikowania się do innego zawodu – art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 167, poz. 1322 ze zm.; dalej: ustawa wypadkowa) oraz art. 12 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.).
UZASADNIENIE
SN uchylił zaskarżony wyrok do ponownego rozpoznania. Sąd uznał, że istotą sporu było rozumienie pojęcia „niezdolny do pracy wskutek choroby zawodowej” zawartego w art. 6 ustawy wypadkowej. W kwestii tej SN przyjął, że uzasadnione jest ujmowanie rozważanego związku przyczynowego jako relacji, w której przyczyną jest ogół równorzędnych wobec siebie zdarzeń, bez spełnienia których skutek nie mógłby nastąpić. W takim przypadku, gdy dochodzi do zbiegu przyczyn, odpowiedzialność za skutek zachodzi w takim zakresie, w jakim szkoda jest niepodzielnym następstwem ich wszystkich, choć stopień efektywności działania konkretnej przyczyny był mniej lub bardziej znaczący. Takie przyczyny określa się jako przyczyny istotne.
Wobec powyższego, niezdolność do pracy wskutek choroby zawodowej w rozumieniu art. 6 ustawy wypadkowej zachodzi wówczas, gdy choroba zawodowa jest istotną przyczyną częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy, co oznacza, że bez wynikającego z niej uszczerbku na zdrowiu niezdolność do pracy nie wystąpiłaby. Taki stan rzeczy istnieje niewątpliwie, gdy choroba zawodowa sama powoduje uszczerbek na zdrowiu uzasadniający zakwalifikowanie pracownika jako częściowo lub całkowicie niezdolnego do pracy. Zachodzi on jednak również wówczas, gdy sama choroba zawodowa nie uzasadnia uznania pracownika za częściowo lub całkowicie niezdolnego do pracy, jednakże bez wynikającego z niej uszczerbku na zdrowiu niezdolność do pracy nie wystąpiłaby, ponieważ pozostałe przyczyny niezdolności, np. inne choroby, nie wystarczają do jej powstania. W takim przypadku stopień, w jakim choroba zawodowa przyczynia się do niezdolności, nie ma znaczenia. Ważne jest to, że przesądza ona o wystąpieniu niezdolności do pracy, stanowiąc jej istotną przyczynę.