Określanie podstaw ryczałtów na przyszły rok na podstawie wyników sprzed pandemii, bezpłatne leki również dla kobiet w połogu oraz kolejne próby załatania braków kadrowych w dyspozytorniach medycznych – to najciekawsze założenia obszernej nowelizacji.
Chodzi o projekt ustawy zmieniającej ustawę z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285 ze zm.) oraz innych ustaw, który właśnie został wpisany do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.
Choć autorzy projektowanej regulacji wskazują, że ma ona celu m.in. przeciwdziałanie epidemii COVID-19, to już na pierwszy rzut oka wydaje się, że zmiany będą dużo większe. Resort zakłada bowiem choćby rozszerzenie dostępu do bezpłatnych leków również na kobiety w okresie połogu czy umożliwienie określenia maksymalnej kwoty, jaką placówki podstawowej opieki zdrowotnej będą mogły uzyskiwać w ramach tzw. budżetu powierzonego (przypomnijmy, w jego ramach finansowana jest choćby od 1 października br. opieka koordynowana).
Ponadto nie sposób nie zauważyć, że część zapowiadanych regulacji dotyczy ustawy refundacyjnej (której projekt nowelizacji po dość ostrej krytyce strony społecznej utknął na etapie konsultacji). Chodzi m.in. o uregulowanie marży i wprowadzenie limitów cen leków recepturowych, ułatwienia procesu wystawiania tzw. recept 75 plus i ciąża plus czy wyłączenie z definicji technologii lekowej o wysokiej istotności klinicznej technologii stosowanych w ramach procedury ratunkowego dostępu do technologii lekowej (RDTL).
Ryczałty po staremu
Jeśli chodzi o kwestie związane stricte z pandemią, projekt przewiduje unormowanie możliwości uzyskania przez osoby przebywające w izolacji lub na kwarantannie dostępu do świadczeń bez konieczności hospitalizacji. Samorządy zaś będą mogły liczyć na dofinansowanie z budżetu państwa realizacji przez nie szczepień ochronnych (do tej pory możliwość ta dotyczyła udzielania świadczeń gwarantowanych).
Jednak jedna z najważniejszych zmian dotyczy określania wysokości ryczałtów dla placówek medycznych na pierwsze półrocze 2022 r. Projekt bowiem ma wprowadzić regulację umożliwiającą przyjęcie za podstawę wyliczenia kolejnego ryczałtu dla systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia opieki zdrowotnej (tzw. sieci szpitali) danych sprawozdawczych za 2019 r., czyli ostatni okres przed pandemią.
Rafał Janiszewski, prawnik i właściciel kancelarii doradzającej szpitalom, wskazuje, że takie rozwiązanie nie jest idealne, ale obecnie nie ma lepszego. – Oczywiście okres sprzed dwóch lat wstecz to jednak długa perspektywa i trudno uznać ją za świetny miernik. Niestety, nie ma w tym momencie innego wyjścia. Nieuczciwym byłoby bowiem ustalanie ryczałtów na podstawie wykonań z pandemii, bowiem wielu świadczeniodawców tych wykonań po prostu nie miało. Choćby z tego względu, że dana jednostka stała się np. szpitalem covidowym – wskazuje. Podkreśla jednak konieczność elastycznego podejścia do problemu. – Osobiście staram się dość literalnie podchodzić do treści przepisów, a w założeniach sformułowana jest możliwość przyjęcia takiego mechanizmu. Stąd mogę domniemywać, że będą takie szpitale, w których ustalenie ryczałtu będzie musiało nastąpić na podstawie danych z 2019 r., ale również te, które w okresie 2020–2021 reprezentatywnie wykonywały swoje ryczałty (np. w trakcie pandemii ośrodek inwestował w nowe technologie, rozszerzał swój zakres) i w ich interesie będzie uwzględnienie kosztów poniesionych w ostatnim roku – wyjaśnia ekspert, podkreślając, że właśnie z tego względu przyjęcie jako punktu odniesienia 2019 r. mogłoby być dla części placówek krzywdzące.
Mieszanie w przepisach o ratownikach
Duża część projektowanych regulacji dotyczy ratowników medycznych. Projekt przyznaje im m.in. uprawnienia do kwalifikowania do szczepień przeciwko grypie. Przypomnijmy, na mocy nowelizacji ustawy z 17 listopada 2021 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2120) ratownik może zakwalifikować do szczepienia na grypę, jednak nie może dokonać iniekcji. Zgodnie z założeniami nowelizacji sytuacja ma się zmienić.
Poza tym resort zakłada rozszerzenie uprawnień osób kierujących akcją w zespołach ratownictwa medycznego. – Obecne przepisy nie pozwalają ratownikowi na wykonywanie zastrzyków poza systemem ratownictwa medycznego lub oddziałem szpitalnym. Stąd wydaje się, że ustawa ureguluje do końca te kwestie – podkreśla Piotr Dymon, przewodniczący Zarządu Międzyzakładowej Organizacji Związkowej Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Ratowników Medycznych. Wskazuje również, że zapis rozszerzający uprawnienia o kolejne czynności medyczne jest na tym etapie nieprecyzyjny. – Bardzo możliwe, że założenie dotyczy zapowiadanych zmian w rozporządzeniu o medycznych czynnościach ratunkowych, które jest pokłosiem choćby umożliwienia ratownikom udziału w akcji szczepień czy nowelizacji przepisów o stwierdzaniu zgonów. Co więcej – jeśli za dwa lata ma wejść w życie w ratownictwie medycznym tzw. system rendez-vous (czyli lekarz tylko na wezwanie do pomocy ratownikom – przyp. red.), to konieczne będzie rozszerzenie uprawnień – wyjaśnia Dymon.
Co równie istotne, projekt zakłada obniżenie wymagań dotyczących kwalifikacji dyspozytorów medycznych. Jest to o tyle interesujące, że niedawno złagodziła je już nowelizacja k.p.c., która obecnie czeka na podpis prezydenta (pisaliśmy o tym w tekście „Obniżenie wymagań dla dyspozytorów ukryte w k.p.c.”, DGP nr 235/2021). – Wydaje się, że może to być próba zachęcenia ludzi do pracy w dyspozytorniach. W Polsce obecnie jest potrzebnych 1200 dyspozytorów, a mamy ich ok. 800. Natomiast z mojego doświadczenia wynika, że nawet kolejne obniżenie kwalifikacji niewiele da – tylko gruntowne podwyższenie wynagrodzeń może poprawić atrakcyjność tego zawodu – wskazuje Piotr Dymon. ©℗
Inne zmiany w projektowanej ustawie:
■ dopuszczenie do odbywania specjalizacji w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia osób z tytułem licencjata,
■ wprowadzenie nowego identyfikatora pracownika medycznego dla osób, które uzyskały kwalifikacje poza UE i uzyskały zgodę ministra zdrowia na wykonywanie zawodu w Polsce,
■ wprowadzenie nowego systemu, tj. Systemu Ewidencji Występowania Chorób Zakaźnych i Przeciwdziałania tym chorobom,
■ wprowadzenie procedury zmiany strony decyzji refundacyjnej umożliwiającej przeniesienie wydanej decyzji na inny podmiot, który wszedł w prawa i obowiązki podmiotu dotychczasowego, na rzecz którego została wydana decyzja refundacyjna,
■ uproszczenie wydawania zleceń na zaopatrzenie i naprawę wyrobów medycznych.
Etap legislacyjny
Projekt ustawy w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów
