Wyższa składka zdrowotna od 2026 roku. Kto zapłaci więcej i o ile wzrosną potrącenia?

Zmiany nie wymagają nowych ustaw, bo wynikają z automatycznego przeliczenia składki od wyższych podstaw. Różnica polega więc nie na nowej stawce, ale na tym, że prawie wszystkie kluczowe kwoty rosną jednocześnie.

Kto dokładnie zapłaci wyższą składkę zdrowotną w 2026 r. i z czego wynika podwyżka?

Najwyższy wzrost składki odczują trzy grupy: emeryci i renciści, osoby otrzymujące minimalne wynagrodzenie oraz samozatrudnieni, którym po raz pierwszy naliczona zostanie składka od pełnego poziomu płacy minimalnej, a nie 75 proc., jak dotychczas. To właśnie ta ostatnia zmiana ma największe gospodarcze konsekwencje - Ministerstwo Finansów wyliczyło, że przyniesie budżetowi ok. 606 mln zł dodatkowych wpływów rocznie.

Dodatkowym elementem jest ogólny wzrost podstawy składki. Płaca minimalna rośnie do 4806 zł, a waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych sięga 4,88 proc. — i od każdej wyższej podstawy składka liczona jest na nowo. Dlatego nawet osoby, które nie zmieniają pracy, nie podpisują nowych umów ani nie przechodzą na inne zasady rozliczeń, zapłacą więcej.

To właśnie sumaryczny efekt tych trzech mechanizmów podnosi wpływy NFZ do rekordowych poziomów.

Składka zdrowotna 2026 dla budżetówki i minimalnego wynagrodzenia – o ile rośnie?

W 2026 roku wynagrodzenia w budżetówce wrosną o 3 proc. Podwyżka brutto automatycznie zwiększa wysokość składki zdrowotnej. Podobnie dzieje się z obowiązkową trzynastą pensją, z której składka również jest potrącana.

W przypadku minimalnej krajowej wyliczenia są proste:

• dotychczasowa składka: 362,37 zł,
• nowa od 1 stycznia 2026 r.: 373,24 zł,
• roczny wzrost obciążenia: +132 zł.

Choć brzmi to niegroźnie, dla osób zarabiających najmniej wzrost potrąceń oznacza, że realna podwyżka netto będzie odczuwalnie niższa niż wzrost brutto.

Co to oznacza w praktyce?

• minimalne wynagrodzenie rośnie o 140 zł brutto,
• ale część tej kwoty „znika” w wyższej składce,
• a więc wzrost netto jest mniejszy niż deklarowany wzrost płacy minimalnej.

Wyższa składka zdrowotna 2026 dla emerytów i rencistów – powód i przykładowe kwoty

Waloryzacja świadczeń o 4,88 proc. ma wyrównać seniorom wzrost kosztów życia. Jednocześnie jednak sprawia, że podstawa składki rośnie automatycznie, więc część waloryzacji „wraca” do systemu. Składka zdrowotna jest potrącana również z trzynastek i czternastek, co dodatkowo powiększa różnicę w rocznych wydatkach seniorów.

Senior, który dziś pobiera 3000 zł brutto, oddaje 270 zł składki. W 2026 roku ta sama osoba zapłaci już 283,17 zł, czyli o 13,17 zł miesięcznie więcej. W skali roku to dodatkowy koszt ponad 150 zł. Jeszcze wyraźniej rośnie składka przy wyższych świadczeniach. Dla emerytury 5000 zł brutto różnica przekracza 21 zł miesięcznie, co daje blisko 260 zł rocznie.

Tabela: nowe wysokości składki zdrowotnej 2026 dla emerytów i rencistów (przed i po podwyżce)

W poniższej tabeli pokazujemy, jak zmieni się wysokość składki zdrowotnej oraz emerytury w 2026 roku w porównaniu z obecnym.

Wniosek: im wyższe świadczenie, tym większy realny koszt składki i większe „ucięcie” waloryzacji.

Samozatrudnieni 2026: składka zdrowotna liczona od pełnej płacy minimalnej – o ile wzrośnie?

To najbardziej kosztowna korekta w całym systemie. Od 2026 r. przedsiębiorcy na skali, podatku liniowym i ryczałcie zapłacą składkę obliczaną od 100 proc. minimalnego wynagrodzenia, a nie - jak w poprzednich latach - od 75 proc.

Efekt:

• składka rośnie do 432,54 zł miesięcznie,
• wzrost względem 2025 r.: +117,58 zł miesięcznie,
• roczny koszt wyższy o ponad 1410 zł.

Dla porządku: stawka składki pozostaje 9 proc., natomiast rośnie podstawa jej naliczania. To właśnie dzięki tej zmianie wpływy NFZ rosną do prognozowanych 184 mld zł.

Składka zdrowotna 2026 rośnie mimo niezmienionej stawki 9 proc. – wyjaśnienie mechanizmu

Minister finansów Andrzej Domański wyjaśniał na Szczycie Medycznym w Warszawie, że wzrost wpływów jest efektem rosnącej gospodarki i rosnących wynagrodzeń, a nie podwyższonej stawki składki. W 2023 r. wpływy wyniosły 141 mld zł, w 2025 r. — 173 mld zł, a w 2026 r. mają osiągnąć 184 mld zł.

Jednocześnie rosną wydatki na ochronę zdrowia — z 100 mld zł w 2019 r. do 237 mld zł w 2025 r., a w 2026 r. planowane są 248 mld zł. To oznacza, że system ochrony zdrowia „zjada” przyrost wpływów szybciej, niż rosną składki. Część planowanych reform - m.in. limity w poradniach specjalistycznych i zmiany w wynagrodzeniach - ma poprawić stabilność finansową NFZ.

Rząd podwyższy składkę zdrowotną dla wszystkich? Deklaracja premiera

Premier Donald Tusk odniósł się niedawno do oczekiwań części środowisk medycznych i ekonomistów dotyczących zwiększenia składki zdrowotnej. Jak podkreślił, rząd nie planuje żadnej podwyżki stawki składki, mimo rosnących wydatków NFZ. – Jeśli pytacie, czy będziemy podnosić składkę zdrowotną, odpowiem uczciwie: nie planujemy podniesienia składki – powiedział. Dodał, że nawet gdyby taki pomysł był rozważany, to „nie ma możliwości, by przeprowadzić podwyżkę składki w tym ani w przyszłym roku”. Oznacza to, że cały wzrost wpływów NFZ w 2026 r. będzie wynikał wyłącznie z rosnących podstaw naliczania, a nie ze zmian prawnych.

Czy wyższa składka zdrowotna 2026 przełoży się na lepsze usługi medyczne?

To pytanie wraca przy każdej podwyżce obciążeń publicznych. Na razie nie ma jednoznacznych sygnałów, że wyższe wpływy przełożą się bezpośrednio na większą dostępność świadczeń. Wręcz przeciwnie — minister zdrowia zapowiadał możliwy powrót limitów u specjalistów, co wskazuje, że system nadal potrzebuje oszczędności.

W praktyce więc składki rosną, wydatki NFZ rosną, kolejki niekoniecznie maleją, a jakość usług wciąż zależy od tego, ile pieniędzy trafi realnie do placówek.

Podstawa prawna i dokumenty

• Projekt planu finansowego NFZ na 2026 r. – dane o wpływach i wydatkach (NFZ).
• Wypowiedź ministra finansów Andrzeja Domańskiego – PAP, 4.12.2025 (dot. 184 mld zł wpływów i wzrostu wydatków).
• Ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. 2024 poz. 1460, art. 79–82).
• Projekt ustawy budżetowej na 2026 r. – założenia dot. waloryzacji 4,88 proc. i płacy minimalnej 4806 zł.