Chodzi o rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 28 sierpnia 2025 r. w sprawie sposobu utrzymywania zasobów ochrony ludności przez obowiązane organy ochrony ludności (dalej: rozporządzenie). Zawiera ono zatem wytyczne dla wójtów, burmistrzów, prezydentów miast, starostów i wojewodów.
Tworzenie infrastruktury - jakie wytyczne dla samorządów zawiera rozporządzenie
Zapewnienie dostępu do zasobów ochrony ludności w myśl par. 2 rozporządzenia może odbywać się przez tworzenie odpowiedniej infrastruktury. Jeśli chodzi o urządzenia zapewniające dostęp do wody dla ludności – przez tworzenie i utrzymywanie:
- ujęć wody oraz
- urządzeń do jej transportowania.
Ponadto regulacje nowego rozporządzenia bardzo ogólnie wskazują, że:
► infrastrukturę zapewniającą dostęp do wody utrzymuje się w sposób umożliwiający nieprzerwane korzystanie z niej w sytuacji zagrożenia;
► zasoby ochrony ludności na obszarach kraju, w których występują szczególne lokalne rodzaje zagrożeń, utrzymuje się w miarę możliwości poza obszarami bezpośredniego oddziaływania tych zagrożeń.
Personel, wyposażenie, technologie i narzędzia
Co to są zasoby ochrony ludności?
Zasoby ochrony ludności – zgodnie z art. 3 pkt 8 ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej (dalej: u.o.l.o.c.) to m.in. personel wykonujący zadania ochrony ludności oraz obrony cywilnej wraz z wyposażeniem, sprzętem, technologiami oraz narzędziami służącymi do wykonywania tych zadań.
W myśl art. 33 ust. 3 u.o.l.o.c. wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta oraz wojewoda są obowiązani zapewnić zasoby ochrony ludności, które umożliwią wykonywanie przez co najmniej trzy dni w czasie zagrożenia zadań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej. Chodzi o:
1) zapewnienie dostępu do wody i żywności;
2) zapewnienie dostępu do produktów leczniczych i udzielania pierwszej pomocy, kwalifikowanej pierwszej pomocy oraz świadczeń opieki zdrowotnej;
3) wsparcie realizacji zadań ratowniczych;
4) zapewnienie powiadamiania, ostrzegania i alarmowania ludności;
5) zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego;
6) zapewnienie łączności z organami ochrony ludności i podmiotami ochrony ludności;
7) funkcjonowanie obiektów zbiorowej ochrony. ©℗
O co musi zadbać włodarz zawierając umowy w sprawie zasobów ochrony ludności
Rozporządzenie wskazuje ponadto, co muszą zawierać umowy pozwalające zapewnić niezbędne zasoby ochrony ludności. Powinny one określać w szczególności:
1) rodzaj zapewnianego zasobu ochrony ludności;
2) sposób przekazania zasobu ochrony ludności obowiązanemu organowi ochrony ludności, w tym sposób zapewnienia transportu i osób do obsługi środków transportu;
3) maksymalny czas dostarczenia zasobu ochrony ludności lub rozpoczęcia świadczenia usługi związanej z zapewnieniem tego zasobu, liczony od chwili złożenia zapotrzebowania.
Przepisy wskazują bardzo ogólnie, że umowy zawiera się w sposób uwzględniający możliwość ich realizacji w sytuacji wystąpienia zagrożenia i konieczności natychmiastowego wykorzystania otrzymanych zasobów.
Jak powinny być magazynowane zasoby ochrony ludności
Zasoby ochrony ludności magazynuje się w sposób umożliwiający ich:
- bezpieczne przechowywanie,
- zabezpieczenie przed utratą oraz
- niezwłoczne wykorzystanie w sytuacji zagrożenia.
Magazynowanie odbywa się w sposób uwzględniający odporność infrastruktury i zasobów, w tym na zagrożenia czasu wojny (chodzi o to, by zapewnić ciągłość działania w przypadku uszkodzenia bądź zniszczenia części infrastruktury lub zasobów).
Odpowiednio stosuje się tutaj również regułę, że zasoby ochrony ludności na obszarach kraju, w których występują szczególne lokalne rodzaje zagrożeń, magazynuje się w miarę możliwości poza obszarami bezpośredniego oddziaływania tych zagrożeń.
Rozporządzenie wskazuje również wymogi co do sposobu magazynowania poszczególnych elementów tych zasobów. I tak:
► paliwo – zapas przechowywany w magazynie wymienia się w okresie sześciu miesięcy od dnia rozpoczęcia magazynowania (analiza zagrożeń ma wskazać samorządowi konkretny sposób magazynowania zapasu paliw, z uwzględnieniem podziału na paliwa letnie i zimowe oraz ewentualności magazynowania tych paliw w zbiornikach elastycznych);
► zapasy wody – mogą być przechowywane w opakowaniach zbiorczych, w tym pojemnikach, w których woda jest pakowana przez producenta, na paletach (analiza zagrożeń musi wskazywać sposób magazynowania zapasów wody, z uwzględnieniem podziału na wodę magazynowaną w butelkach i w zbiornikach elastycznych oraz konieczności magazynowania wody bytowej w cysternach lub zbiornikach elastycznych);
► środki sanitarne i higieniczne bez określonego terminu przydatności oraz odzież ochronna i środki ochrony indywidualnej – mogą być przechowywane na zabezpieczonych paletach;
► zapasowe źródła energii – jeżeli wykorzystują baterie lub akumulatory, przechowuje się w miarę możliwości w oddzielnych strefach pożarowych;
► produkty lecznicze, wyroby medyczne i zapasy wody oraz żywności – przechowuje się z zachowaniem warunków wymaganych przez producentów, w miarę możliwości w zabezpieczonych przed dostępem i zaplombowanych skrzyniach;
► odkażalniki i środki do dezynfekcji – przechowuje się w oddzielnych pomieszczeniach.
Uwaga! Magazynowanie zasobów ochrony ludności może być realizowane przez zawieranie umów na magazynowanie tych zasobów przez inne niż organy ochrony ludności podmioty, w tym przez podmioty ochrony ludności.
Kto jest podmiotem ochrony ludności?
Przypomnijmy, że podmiotami ochrony ludności w myśl art. 17 u.o.l.o.c. są np.:
- jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej;
- ochotnicze straże pożarne;
- zakładowe straże pożarne;
- zakładowe służby ratownicze;
- gminne zawodowe straże pożarne;
- powiatowe (i miejskie) zawodowe straże pożarne;
- terenowe służby ratownicze;
- związek ochotniczych straży pożarnych;
- inspekcje i straże (np. straże gminne);
- centra powiadamiania ratunkowego;
- jednostki organizacyjne pomocy społecznej;
- podmioty lecznicze;
- podmioty lecznicze prowadzące szpitale.
Analiza zagrożeń - ona wskaże szczegółowe potrzeby
Ilość i rodzaj utrzymywanych zasobów ochrony ludności ustala się w sposób uwzględniający rodzaje zagrożeń w poszczególnych obszarach kraju. W szczególności ustala się analizę zagrożeń występujących na obszarze właściwości miejscowej organu obowiązanego, obejmującą co najmniej:
a) gęstość zaludnienia,
b) położenie geograficzne i dominujące warunki atmosferyczne oraz warunki przyrodnicze i turystyczne,
c) zagrożenia powodzią określone na mapach zagrożenia powodziowego, mapach ryzyka powodziowego oraz w planach zarządzania ryzykiem powodziowym,
d) infrastrukturę i jej stan, z uwzględnieniem wymagań i ustaleń zawartych w planach ochrony zabytków,
e) zagrożenia z obszarów sąsiadujących objętych prawem górniczym, lotniczym, morskim, wodnym oraz przepisami w zakresie bezpieczeństwa i ratownictwa w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich, a także z poligonów i terytoriów państw sąsiednich,
f) liczbę i skalę zdarzeń,
g) przyjęty sposób oceny zagrożeń, w tym związanych z epidemią, epizootią, epifitozą, suszą, upałem, silnym wiatrem, pożarem wielkopowierzchniowym, katastrofą budowlaną, ze skażeniem chemicznym na lądzie i morzu, skażeniem promieniotwórczym, z zakłóceniem funkcjonowania usług telekomunikacyjnych, zakłóceniem w systemie energetycznym, zakłóceniem w systemie paliwowym, działaniami o charakterze terrorystycznym, działaniami hybrydowymi, konfliktem zbrojnym, wojną oraz masową migracją, a także ryzyko ich wystąpienia.
W opublikowanej wersji rozporządzenie nie zawiera załącznika, wskazującego na konkretny asortyment i jego wielkość, jakim dysponować powinny poszczególne podmioty zobowiązane do gromadzenia zasobów. Przepisy wskazują jedynie bardzo ogólnie, że ilość i rodzaj utrzymywanych zasobów ochrony ludności ustala się przy uwzględnieniu rodzaju zagrożeń określonych w Krajowym Planie Zarządzania Kryzysowego, wojewódzkich planach zarządzania kryzysowego, powiatowych planach zarządzania kryzysowego oraz gminnych planach zarządzania kryzysowego.
©℗
Podstawa prawna
Podstawa prawna
- art. 3 pkt 8, art. 33 ustawy z 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej (Dz.U. z 2024 r. poz. 1907)
- rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 28 sierpnia 2025 r. w sprawie sposobu utrzymywania zasobów ochrony ludności przez obowiązane organy ochrony ludności (Dz.U. poz. 1201)