Zanim gmina ogłosi sprzedaż przetargową nieruchomości, musi założyć księgę wieczystą

Z art. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece (dalej: u.k.w.h.) wynika, że księgi wieczyste zakłada się i prowadzi dla nieruchomości. Z kolei, w myśl art. 35 ust. 1 u.k.w.h. właściciel nieruchomości jest obowiązany do niezwłocznego złożenia wniosku o ujawnienie swego prawa w księdze wieczystej. Obowiązek ten dotyczy m.in. jednostki samorządu terytorialnego.

Ustawa o gospodarce nieruchomościami (dalej: u.g.n.) określa obowiązki podmiotów, w tym samorządowych, władających nieruchomościami. Na uwagę zasługują m.in. art. 25 ust. 2 i art. 23 ust. 1, 1c w zw. z art. 35 ust. 1 pkt 1 u.g.n. Wynika z nich, że gospodarowanie zasobem polega w szczególności na wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 23 ust. 1 u.g.n. (chodzi m.in. o ewidencjonowanie nieruchomości zgodnie z katastrem nieruchomości, zapewnianie wycen, zabezpieczanie nieruchomości przed uszkodzeniem lub zniszczeniem), a ponadto na sporządzaniu planów wykorzystania zasobu, przygotowywaniu opracowań geodezyjno-prawnych i projektowych, dokonywaniu podziałów oraz scaleń i podziałów nieruchomości, a także wyposażaniu ich, w miarę możliwości, w niezbędne urządzenia infrastruktury technicznej.

Ewidencjonowanie obejmuje w szczególności:
1) oznaczenie nieruchomości według księgi wieczystej oraz katastru nieruchomości;
2) powierzchnię nieruchomości;
3) wskazanie dokumentu potwierdzającego posiadanie przez Skarb Państwa praw do nieruchomości, w wypadku braku księgi wieczystej.
Niezależnie od powyższego również w wykazie nieruchomości przeznaczonych do zbycia lub oddania w użytkowanie, najem, dzierżawę lub użyczenie określa się odpowiednio oznaczenie nieruchomości według księgi wieczystej oraz katastru nieruchomości.

Czy nieruchomości przeznaczone do przetargu muszą posiadać księgi wieczyste

Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie w wystąpieniu pokontrolnym z 12 czerwca 2025 r. (znak WK.6001.7.2025) jako nieprawidłowość uznała, że „W 2024 r. dokonując sprzedaży nieruchomości w drodze przetargu, nie przestrzegano przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami i rozporządzenia w sprawie sposobu i trybu przeprowadzania przetargów oraz rokowań na zbycie nieruchomości, tj.: (...) nie założono ksiąg wieczystych dla nieruchomości przeznaczonych do zbycia w drodze przetargu”.

Następnie RIO ustaliła, że za powyższe nieprawidłowości odpowiedzialność ponosi inspektor prowadzący sprawy z zakresu gospodarki nieruchomościami. We wniosku pokontrolnym izba nakazała jednostce, aby przestrzegała zasad obowiązujących przy sprzedaży nieruchomości, w szczególności zakładała księgi wieczyste w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości. ©℗