Taka informacja znalazła się w odpowiedzi Katarzyny Nowakowskiej, wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej, na wystąpienie Moniki Horny-Cieślak, rzeczniczki praw dziecka (RPD). W piśmie skierowanym do resortu poruszyła problem dotyczący art. 61 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1283 ze zm.), który reguluje zasady ponoszenia opłaty za pobyt w DPS. Zgodnie z tym przepisem obowiązek ten obciąża w pierwszej kolejności mieszkańca placówki, a potem jego małżonka i zstępnych (dzieci, wnuki) przed wstępnymi (rodzice, dziadkowie). Zdarza się jednak, że wśród zstępnych pensjonariusza DPS są osoby małoletnie, które mogą być obciążane opłatami równolegle z dorosłymi.

Zdaniem RPD takie regulacje nie mogą być uznane za sprawiedliwe, a dzieci nie mogą płacić za DPS jak osoby pełnoletnie, zwłaszcza że w zdecydowanej większości przypadków nie są w stanie się z tego obowiązku wywiązać. Jako przykład takiej sytuacji podała sprawę dziecka, które chociaż nie zna swojego dziadka, to jest obligowane do ponoszenia opłaty za jego pobyt w DPS. Dlatego właśnie Monika Horna-Cieślak zaapelowała do MRPiPS o podjęcie inicjatywy legislacyjnej mającej na celu zmianę art. 61 ustawy o pomocy społecznej.

Ustawa o pomocy społecznej będzie zmieniona

Katarzyna Nowakowska wyjaśnia, że art. 61 ustawy o pomocy społecznej w sposób ogólny określa, kto jest zobligowany do ponoszenia odpłatności za pobyt w DPS. Jednocześnie nie ma w niej innych przepisów, które wprost wyłączałyby małoletnich zstępnych. Wiceminister Nowakowska podkreśla przy tym, że z informacji posiadanych przez resort wynika, iż co do zasady, nawet gdy dochodzi do wydania decyzji ustalającej opłatę od małoletniego, to ośrodki pomocy społecznej korzystają z możliwości, jakie daje im ustawa o pomocy społecznej, tj. zwalniają go z ponoszenia odpłatności. Niemniej mając na uwadze pojawiające się wątpliwości interpretacyjne, MRPiPS przyznaje, że art. 61 wymaga pilnego doprecyzowania, tak aby opłatę za pobyt osób bliskich w DPS ponosili tylko pełnoletni zstępni.

Dodatkowo, jak wskazuje Katarzyna Nowakowska, rozważana jest też inna zmiana przepisów dotyczących odpłatności. Chodzi o wprowadzenie zasady, zgodnie z którą należność za pobyt mieszkańca w DPS ponosiłaby osoba, której przekazał nieruchomość lub która nabyła ją na podstawie umowy dożywocia lub innej umowy zakładającej zapewnienie opieki w zamian za przeniesienie własności nieruchomości. ©℗