Nie ma bezczynności organu, gdy ktoś unika rodzinnego wywiadu środowiskowego

W związku z tym ośrodek pomocy społecznej wyznaczył kolejną datę na sporządzenie wywiadu na 24 lipca i powiadomił o tym mężczyznę, ale również tego dnia nie udało się dokonać tej czynności. W rezultacie wójt gminy odmówił przyznania mu usług opiekuńczych. Powołał się przy tym na art. 107 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1283 ze zm.). Przewiduje on, że brak wyrażenia zgody na przeprowadzenie lub aktualizację rodzinnego wywiadu środowiskowego przez osoby ubiegające się o świadczenia pomocy społecznej stanowi podstawę do odmowy ich przyznania, uchylenia lub wstrzymania wypłaty.

Mężczyzna w tej sytuacji złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Lublinie na bezczynność i przewlekłe prowadzenie postępowania przez wójta gminy. Jego zdaniem nie podjął on wszelkich niezbędnych działań w celu wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy i nie wziął pod uwagę tego, że nie każde uniemożliwienie przeprowadzenia wywiadu świadczy o braku współpracy ze strony osoby wnioskującej o usługi opiekuńcze. WSA w wyroku z 24 września 2024 r. (sygn. akt II SAB/Lu 111/24) oddalił skargę mężczyzny, więc powtórzył on swoje zarzuty w skardze kasacyjnej do NSA. Ten zaś, podobnie jak sąd I instancji, stwierdził, że nie były one zasadne.

Zdaniem NSA przebieg czynności dokonanych w sprawie skarżącego wskazuje, że nie doszło do bezczynności organu lub przewlekłości w jego działaniu przy rozpatrywaniu wniosku o przyznanie usług opiekuńczych. Nie uchybiono bowiem terminom wynikającym z kodeksu postępowania administracyjnego, uwzględniając konieczność wyznaczenia dat przeprowadzenia wywiadu oraz okres oczekiwania na wypowiedzenie się strony.

Przyznanie usług opiekuńczych wymaga współpracy

NSA wyjaśnił, że, wbrew twierdzeniom skarżącego, przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego jest niezbędne w sprawach dotyczących świadczeń z pomocy społecznej. Przypomniał przy tym, że mężczyzna był dwukrotnie informowany o konieczności jego sporządzenia. Sąd nie podzielił też stanowiska skarżącego, który dowodził, że bierna postawa na etapie postępowania przed organem nie zwalnia z obowiązku przeprowadzenia wywiadu z rodziną, dokonania oględzin miejsca zamieszkania czy zebrania danych posiadanych z urzędu. W ocenie NSA nie ulega wątpliwości to, że w pierwszej kolejności to na osobie wnioskującej o wsparcie spoczywa obowiązek współdziałania z organem pomocowym. Dlatego, wobec braku współpracy, skarżącemu słusznie odmówiono usług opiekuńczych, a jego zarzuty o bezczynności i przewlekłości postępowania były bezpodstawne. ©℗

orzecznictwo