Zezwolenie na sprzedaż alkoholu musi zawierać pouczenie o prawie do zrzeczenia się odwołania od decyzji

PYTANIE. Czy w zezwoleniach na sprzedaż napojów alkoholowych wójt lub burmistrz musi zapisać w pouczeniu informację o prawie do zrzeczenia się odwołania od decyzji oraz o skutkach zrzeczenia się tego odwołania? Prawo przedsiębiorcy otrzymującego decyzję wynika z art. 127a kodeksu postępowania administracyjnego. Czy konieczne jest powielanie tego przepisu w pouczeniu do zezwolenia? Jakie elementy musi zawierać zezwolenie na sprzedaż alkoholu?

ODPOWIEDŹ. Pouczenie o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach tego zrzeczenia powinno się znaleźć w zezwoleniu na sprzedaż alkoholu, w przeciwnym razie jest ono niekompletne. Luki w pouczeniu nie można zastąpić poprzez ogólne powołanie się na przepisy kodeksu postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.).

Zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych

W myśl art. 11¹ ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dalej u.w.t.p.a.), w celu pozyskania dodatkowych środków na finansowanie zadań określonych w art. 4¹ ust. 1 tej ustawy, gminy pobierają opłatę za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, o których mowa w art. 18. Z kolei z art. 18 u.w.t.p.a. wynika, że sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży może być prowadzona tylko na podstawie zezwolenia wydanego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), właściwego ze względu na lokalizację punktu sprzedaży.

Zezwolenie wydaje się na podstawie wniosku przedsiębiorcy. Przy czym wydaje się je oddzielnie na poszczególne rodzaje napojów alkoholowych, tj.:

• do 4,5 proc. zawartości alkoholu oraz na piwo;
• powyżej 4,5 proc. do 18 proc. zawartości alkoholu (z wyjątkiem piwa);
• powyżej 18 proc. zawartości alkoholu.

Co wójt lub burmistrz musi uwzględnić w treści zezwolenia

W kolejnych ustępach art. 18 u.w.t.p.a. ustawodawca doprecyzował różne aspekty związane z wydawaniem zezwoleń. W myśl ust. 5, wniosek o wydanie zezwolenia zawiera:

• oznaczenie rodzaju zezwolenia;
• oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres, w przypadku ustanowienia pełnomocników ich imiona, nazwiska i adres zamieszkania;
• numer w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, o ile przedsiębiorca taki numer posiada, oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP);
• przedmiot działalności gospodarczej;
• adres punktu sprzedaży;
• adres punktu składowania napojów alkoholowych (magazynu dystrybucyjnego).

Z art. 18 ust. 9 u.w.t.p.a. wynika, że omawiane zezwolenie wydaje się na czas oznaczony, nie krótszy niż cztery lata, a w przypadku sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży – nie krótszy niż dwa lata.

Warto mieć na uwadze, że choć w cytowanych przepisach ustawodawca użył określenia „zezwolenie”, to z formalnego punktu widzenia stanowi ono decyzję administracyjną. Potwierdził to np. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z 15 kwietnia 2015 r. (sygn. akt I SA/Bk 19/15), który wskazał: „Decyzja w przedmiocie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych jest decyzją częściowo związaną, o ograniczonym zakresie uznania administracyjnego. Oznacza to, że warunki wydania takiej decyzji są prawnie określone i spełnienie przez wnioskodawcę ustawowych warunków wiąże się z koniecznością wydania zezwolenia”.

Skoro zatem zezwolenie ma formę decyzji administracyjnej, to wójt musi wziąć również pod uwagę art. 107 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.), który co do zasady określa elementy składowe decyzji [ramka].

Ważne! Nie ma wątpliwości, że elementem pouczenia w zezwoleniu na sprzedaż alkoholi musi być nie tylko wskazanie trybu składania odwołania, ale i informacja o prawie zrzeczenia się odwołania i skutkach tego zrzeczenia się.

Mechanizm zrzeczenia się prawa do odwołania - co daje

Instytucję zrzeczenia się odwołania reguluje art. 127a k.p.a.: „przed upływem terminu do wniesienia odwołania strona może zrzec się prawa do wniesienia odwołania wobec organu administracji publicznej, który wydał decyzję”.

Ważne! Z dniem doręczenia organowi administracji publicznej oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do wniesienia odwołania przez ostatnią ze stron postępowania decyzja staje się ostateczna i prawomocna. Jest to niewątpliwie mechanizm korzystny dla przedsiębiorcy, bo przyspiesza wejście w życie decyzji.

Co musi zawierać zezwolenie w ocenie RIO?

Powyższą wykładnię przepisów, że pouczenie o możliwości skorzystania z tego mechanizmu musi znaleźć się również w treści decyzji, potwierdziła m.in. Regionalna Izba Obrachunkowa w Krakowie w wystąpieniu pokontrolnym z 6 lutego 2025 r. (znak WK.6130.42.24). Stwierdziła ona, że wójt jednej z gmin w latach 2022–2023 oraz w 2024 r. wydawał zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, które nie zawierały „pełnego pouczenia o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach zrzeczenia się odwołania wymaganego zgodnie z art. 107 ust. 1 pkt 7 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego”. W ramach wniosku pokontrolnego RIO nakazała jednostce, aby urząd gminy wydawał decyzje zezwalające na sprzedaż napojów alkoholowych, zawierające wszystkie elementy składowe wymagane w art. 107 ust. 1 k.p.a., w tym pełną treść pouczenia. ©℗