Gmina nie może żądać podania powodu korekty deklaracji śmieciowej

PYTANIE: Rada gminy zamierza podjąć nową uchwałę w sprawie stawek opłaty za odpady komunalne i przy okazji ustalić nowy wzór deklaracji. W projekcie pojawiła się propozycja, aby wymagać w tym dokumencie wskazania przyczyn zmiany deklaracji (takich jak np. sprzedaż nieruchomości, zmiana miejsca zamieszkania, zmiana liczby osób, zmiana miejsca wykonywania działalności, zakończenie działalności). Czy takie rozwiązanie jest dopuszczalne?

ODPOWIEDŹ: Nie, rada gminy nie może wprowadzić obowiązku wskazywania w deklaracji na odpady komunalne przyczyn korekty tej deklaracji.

Wzór deklaracji o wysokości opłaty za odpady - określa uchwała

Zgodnie z art. 6n ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej: u.c.p.g.) „rada gminy, uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowego obliczenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ułatwienia składania deklaracji, określi, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego:

1) wzór deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości, z uwzględnieniem art. 6m ust. 1a i 1b, obejmujący objaśnienia dotyczące sposobu jej wypełnienia, informacje wskazane w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych; Dz. Urz. UE z 2016 r. L119. s. 1 [chodzi o pouczenie o ochronie danych osobowych – red.]) oraz pouczenie, że deklaracja stanowi podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego; uchwała zawiera także informację o terminach i miejscu składania deklaracji;

2) warunki i tryb składania deklaracji za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w szczególności:

a) ich format elektroniczny oraz układ informacji i powiązań między nimi zgodnie z przepisami o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne,

b) sposób ich przesyłania za pomocą środków komunikacji elektronicznej,

c) rodzaje podpisu elektronicznego, którym powinny być opatrzone”.

W myśl zaś ust. 2 rada gminy w powyższej uchwale „może określić wykaz dokumentów potwierdzających dane zawarte w deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi”.

W myśl zaś art. 6m w ust. 1 u.c.p.g. deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi są obowiązani złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta:

1) właściciele nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy;

2) osoby wymienione w art. 1 pkt 1 lit. b (właściciele nieruchomości wielolokalowych – red.), jeżeli rada gminy podjęła uchwałę, o której mowa w art. 2a ust. 1;

3) właściciele nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, jeżeli rada gminy podjęła uchwałę, o której mowa w art. 6c ust. 2 (o odbieraniu od nich odpadów – red.), a właściciele nieruchomości nie złożyli skutecznego oświadczenia, o którym mowa w art. 6c ust. 3b.

Zmiana danych w deklaracji

Na szczególną uwagę zasługuje art. 6c ust. 2 i 2a u.c.p.g., które dotyczą właśnie zmiany danych w deklaracji na odpady. Zgodnie z ust. 2 „w przypadku zmiany danych będących podstawą ustalenia wysokości należnej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi lub określonej w deklaracji ilości odpadów komunalnych powstających na danej nieruchomości właściciel nieruchomości jest obowiązany złożyć nową deklarację w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła zmiana”.

Opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi w zmienionej wysokości uiszcza się za miesiąc, w którym nastąpiła zmiana. Natomiast w ust. 2a postanowiono, że w przypadku uchwalenia nowej stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi wójt, burmistrz lub prezydent miasta zawiadamia właściciela nieruchomości o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi – tę zaś wylicza się jako iloczyn nowej stawki opłaty i danych podanych w deklaracji. W takim przypadku właściciel nieruchomości nie jest obowiązany do złożenia nowej deklaracji i uiszcza opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi w wysokości podanej w zawiadomieniu.

Czy gmina może pytać o przyczynę zmiany deklaracji

Z powyższych przepisów nie wynika jednak, czy rada gminy w ramach wzorca deklaracji może wymagać od podmiotu składającego wskazania przyczyn złożenia korekty. Pomocne jest stanowisko Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Szczecinie wyrażone w uchwale z 22 stycznia 2025 r. (nr III .26.S.2025). Izba weryfikowała uchwałę rady miejskiej w sprawie określenia wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości położonych na terenie gminy. Stwierdziła, że gmina w formularzu m.in. poprosiła o wskazanie przyczyn zmiany deklaracji, wpisując w nim następujące przyczyny:

• w części A załącznika nr 1 – sprzedaż nieruchomości, zmiana miejsca zamieszkania, zmiana liczby osób zamieszkałych, informacja o kompostowniku, korekta deklaracji, inna;
• w części A załącznika nr 2 – sprzedaż nieruchomości, zmiana miejsca wykonywania działalności, zakończenie prowadzenia działalności, korekta deklaracji, inna.

RIO wskazała, że przepisy u.c.p.g. nie przewidują możliwości nałożenia na właściciela nieruchomości obowiązku podania przyczyny składania nowej deklaracji. Dodała, że dla innych sytuacji niż wskazane w art. 6m ust. 1 i 2 u.s.p.g. deklaracja powinna przewidywać wyłącznie dopuszczalność jej korekty, zgodnie z treścią ordynacji podatkowej (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Ponadto podkreśliła, że w deklaracji jednostka samorządu terytorialnego nie może wymagać danych innych niż niezbędne do ustalenia przedmiotowej opłaty. „Wskazanie przyczyny zmiany danych nie wnosi bowiem żadnych okoliczności wpływających na wysokość opłaty” – wskazała. Finalnie organ nadzoru stwierdził nieważność tak sformułowanych rubryk w formularzach.

Dodajmy, że wprowadzenie wymogu podania przyczyn zmiany deklaracji jako obowiązku jest wadliwe prawnie. Natomiast można we wzorcu wprowadzić fakultatywną możliwość podania przyczyn (ale nie może ona stanowić obowiązkowej rubryki dla składających deklarację). ©℗